Kryteria CASPAR - rozpoznanie łuszczycowego zapalenia stawów

Choroba zapalna stawów (zapalenie stawów obwodowych, zapalenie stawów kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych lub zapalenie przyczepów ścięgnistych)

tak

nie

Aktualnie obecne zmiany łuszczycowe

tak

nie

Łuszczyca w wywiadzie osobniczym

tak

nie

Łuszczyca w wywiadzie rodzinnym

tak

nie

Typowe zmiany łuszczycowe paznokci (oddzielanie się paznokcia, zagłębienia w płytce paznokciowej i nadmierne rogowacenie) stwierdzone w badaniu przedmiotowym

tak

nie

Ujemny wynik oznaczenia czynnika reumatoidalnego jakimkolwiek testem (z wyjątkiem testu lateksowego)

tak

nie

Zapalenie palców - dactylitis (obrzęk całego palca, tzw. palec kiełbaskowaty), obecnie lub w wywiadzie odnotowanym przez reumatologa

tak

nie

Cechy radiologiczne przystawowej proliferacji kostnej w postaci niewyraźnie odgraniczonego kostnienia blisko krawędzi stawu (ale z wyłączeniem tworzenia osteofitów) na radiogramach ręki lub stopy

tak

nie

Ze względu na brak kryteriów diagnostycznych łuszczycowego zapalenia stawów (ŁZS), jego rozpoznanie stawia się najczęściej na podstawie kryteriów klasyfikacyjnych CASPAR. Ich czułość wynosi 91,4%.

Brak choroby zapalnej stawów

Pacjent nie spełnia kryteriów rozpoznania łuszczycowego zapalenia stawów.

<3 pkt + choroba zapalna stawów

Pacjent nie spełnia kryteriów rozpoznania łuszczycowego zapalenia stawów.

≥3 pkt + choroba zapalna stawów

Pacjent spełnia kryteria rozpoznania łuszczycowego zapalenia stawów.

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) to przewlekła choroba zapalna, która występuje u 10-40% chorych na łuszczycę. U ponad ⅔ pacjentów zmiany stawowe są poprzedzone zmianami skórnymi, jednak w niektórych przypadkach dzieje się odwrotnie. Możliwe jest więc rozpoznanie ŁZS u osoby bez cech nadmiernej proliferacji naskórka (arthritis psoriatica sine psoriasis).

Według kryteriów kwalifikacyjnych CASPAR, rozpoznanie ŁZS można postawić u pacjentów, u których występuje choroba zapalna stawów i którzy uzyskali co najmniej 3 punkty w pozostałych kategoriach. Uwzględniają one wyniki badań dodatkowych, co sprawia, że konieczne jest wcześniejsze zlecenie badań laboratoryjnych (markerów stanu zapalnego, w tym czynnika reumatoidalnego RF – najlepiej ELISA lub metodą nefelometryczną) oraz obrazowych (RTG zajętych stawów).

Kryteria CASPAR uwzględniają:

występowanie choroby zapalnej stawów;
występowanie zmian łuszczycowych (obecnie lub w przeszłości);
wywiad rodzinny (krewni I i II stopnia);
występowanie typowych zmian łuszczycowych paznokci;
wynik oznaczenia czynnika reumatoidalnego;
występowanie zapalenia palców;
występowanie cech radiologicznych przystawowej proliferacji kostnej.

Taylor W, Gladman D, Helliwell P, Marchesoni A, Mease P, Mielants H; CASPAR Study Group. Classification criteria for psoriatic arthritis: development of new criteria from a large international study. Arthritis Rheum. 2006 Aug;54(8):2665-73. doi: 10.1002/art.21972. PMID: 16871531.
Kucharz EJ, Szechiński J, Goncerz G. Łuszczycowe zapalenie stawów. Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2022/23. Kraków, Medycyna Praktyczna; 2022.
Tłustochowicz W, Świerkot J, Stanisławska-Biernat E. Psoriatic arthritis. Reumatologia/Rheumatology Supplements. 2016:22-25. doi:10.5114/reum.2016.59995.

Wynik