Jakie leki przeciwhistaminowe są bezpieczne u dzieci z alergią na pyłki?

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) wywołany pyłkami roślin stanowi istotny problem zdrowotny u dzieci. Objawy takie jak wodnisty katar, świąd nosa, napadowe kichanie i łzawienie oczu mogą znacząco pogarszać jakość życia, prowadząc do zaburzeń snu i koncentracji. W terapii pierwszego rzutu stosuje się leki przeciwhistaminowe, które blokują receptory H₁, redukując nasilenie objawów alergicznych. Kluczowe jest jednak dobranie preparatu o wysokim profilu bezpieczeństwa i skuteczności, dostosowanego do wieku pacjenta.

Generacje leków przeciwhistaminowych

Leki przeciwhistaminowe dzielą się na dwie główne generacje:​

• I generacja – leki takie jak klemastyna czy prometazyna charakteryzują się dobrą skutecznością, ale również większą częstością działań niepożądanych, takich jak sedacja, suchość w ustach czy zaburzenia koncentracji; ze względu na te efekty uboczne, ich stosowanie u dzieci jest ograniczone;​
• II generacja – do tej grupy należą leki takie jak cetyryzyna, loratadyna czy desloratadyna; charakteryzują się one mniejszym wpływem na ośrodkowy układ nerwowy, co przekłada się na mniejsze ryzyko sedacji i innych działań niepożądanych.

Bezpieczne leki przeciwhistaminowe u dzieci z alergią na pyłki

Cetyryzyna

Jest jednym z najczęściej stosowanych leków przeciwhistaminowych drugiej generacji. Zgodnie z ChPL, cetyryzyna jest wskazana u dzieci >6. r.ż. w łagodzeniu objawów związanych z sezonowym i przewlekłym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa oraz przewlekłej idiopatycznej pokrzywki. 

Dawkowanie zgodnie z ChPL:

• dzieci 6–12 miesięcy: 2,5 mg (5 kropli) raz na dobę;
• dzieci 1–6 lat: 2,5 mg (5 kropli) dwa razy na dobę lub 5 mg raz na dobę;
• dzieci 6–12 lat: 5 mg (10 kropli lub 5 ml syropu) dwa razy na dobę lub 10 mg raz na dobę;
• dzieci ≥12 lat: 10 mg (1 tabletka) raz na dobę.

Loratadyna

Jest lekiem przeciwhistaminowym II generacji, który nie powoduje senności i jest bezpieczny dla dzieci powyżej 2 roku życia. 

Dawkowanie zgodnie z ChPL:

• dzieci w wieku 2–6 lat (<30 kg): 5 mg (5 ml syropu) raz na dobę;
• dzieci ≥6. r.ż. (≥30 kg): 10 mg (10 ml syropu lub 1 tabletka) raz na dobę.

Desloratadyna 

Jest aktywnym metabolitem loratadyny o dłuższym i silniejszym czasie działania. 

Dawkowanie zgodnie z ChPL:

• dzieci w wieku 6–12 miesięcy: 1 mg (2 ml syropu) raz na dobę;
• dzieci w wieku 1–5 lat: 1,25 mg (2,5 ml syropu) raz na dobę;
• dzieci w wieku 6–11 lat: 2,5 mg (5 ml syropu) raz na dobę;
• dzieci ≥12. r.ż.: 5 mg (10 ml syropu lub 1 tabletka) raz na dobę.

Feksofenadyna

Jest to lek przeciwhistaminowy, który może być stosowany u dzieci powyżej 6. roku życia. Jest skuteczny w leczeniu objawów alergii sezonowych i przewlekłej pokrzywki.

Dawkowanie zgodnie z ChPL:

• dzieci w wieku 6–12 lat: 30 mg dwa razy na dobę,
• dzieci ≥12. r.ż.: 120 mg raz na dobę w ANN, 180 mg raz na dobę w pokrzywce przewlekłej.

Zalecenia dotyczące stosowania leków przeciwhistaminowych u dzieci

Wybór odpowiedniego leku przeciwhistaminowego powinien być dostosowany do wieku dziecka, nasilenia objawów oraz indywidualnej reakcji na leczenie. Polskie i międzynarodowe wytyczne zalecają stosowanie leków przeciwhistaminowych II generacji jako terapii pierwszego wyboru u dzieci z alergicznym nieżytem nosa. Leki te charakteryzują się korzystnym profilem bezpieczeństwa i mniejszym ryzykiem działań niepożądanych w porównaniu z lekami pierwszej generacji.​

Podsumowanie

Leki przeciwhistaminowe drugiej generacji są podstawą leczenia ANN u dzieci. Najczęściej stosowane i rekomendowane preparaty to loratadyna, desloratadyna, cetyryzyna i feksofenadyna. Wykazują one wysoką skuteczność i bezpieczeństwo, minimalizując ryzyko działań niepożądanych.

Leki I generacji mają z kolei ograniczone zastosowanie u dzieci, głównie ze względu na działanie sedacyjne. W praktyce klinicznej kluczowe jest dostosowanie leku do wieku pacjenta i nasilenia objawów, zgodnie z aktualnymi wytycznymi i charakterystyką produktu leczniczego. Stosowanie leków II generacji w ANN pozwala skutecznie kontrolować objawy, poprawiając jakość życia dzieci i minimalizując wpływ alergii na codzienne funkcjonowanie.

Referencje

1. Dykewicz, M. S., Wallace, D. V., Baroody, F. M., Bernstein, J. A., Craig, T. J., Finegold, I., Huang, F., Larenas-Linnemann, D., Meltzer, E. O., Steven, G. C., Bernstein, D. I., Blessing-Moore, J., Dinakar, C., Greenhawt, M., Horner, C. C., Khan, D. A., Lang, D. M., Oppenheimer, J., ... & Rank, M. A. (2017). Treatment of seasonal allergic rhinitis: An evidence-based focused 2017 guideline update. Annals of Allergy, Asthma & Immunology, 119(6), 489–511.e41. https://doi.org/10.1016/j.anai.2017.08.012
2. Kawauchi, H., Yanai, K., Wang, D.-Y., Itahashi, K., & Okubo, K. (2019). Antihistamines for allergic rhinitis treatment from the viewpoint of nonsedative properties. International Journal of Molecular Sciences, 20(1), 213. https://doi.org/10.3390/ijms20010213
3. Velentza, L., Maridaki, Z., Blana, E., & Miligkos, M. (2020). Antihistamines in the management of pediatric allergic rhinitis: A systematic review. Paediatric Drugs, 22(6), 673–683. https://doi.org/10.1007/s40272-020-00419-x