Wyszukaj w szybkich pytaniach
Na czym polega megachemioterapia?
Megachemioterapia (ang. high-dose chemotherapy, HDCT) to określenie stosowane wobec schematów leczenia przeciwnowotworowego, w których podaje się znacznie wyższe dawki cytostatyków niż w standardowej chemioterapii. Celem jest całkowite zniszczenie komórek nowotworowych, również tych opornych na leczenie konwencjonalne. Procedura ta wiąże się jednak z głęboką i nieodwracalną mielosupresją, dlatego zawsze musi być połączona z przeszczepieniem krwiotwórczych komórek macierzystych (HSCT), które umożliwiają odtworzenie hematopoezy.
Mechanizm działania i istota procedury
W klasycznej chemioterapii dawki leków ograniczane są przez toksyczność wobec tkanek zdrowych, w szczególności szpiku kostnego. Megachemioterapia przełamuje tę barierę, opierając się na dawkach, które same w sobie zniszczyłyby szpik – dlatego niezbędne jest jego wcześniejsze zabezpieczenie (zwykle w formie pobrania i zamrożenia autologicznych komórek macierzystych). Po zakończeniu intensywnego cyklu cytostatyków komórki te podaje się pacjentowi, aby odbudować szpik.
Wskazania kliniczne do mega-CHT
Megachemioterapia znajduje zastosowanie przede wszystkim w onkologii dziecięcej oraz w leczeniu niektórych nowotworów dorosłych:
- nowotwory dziecięce wysokiego ryzyka – neuroblastoma, guz Wilmsa, mięsaki, guzy germinalne,
- niektóre protokoły leczenia chłoniaków i szpiczaka plazmocytowego u dorosłych,
- niektóre przypadki guzów zarodkowych jądra opornych na leczenie standardowe.
W neuroblastoma wysokiego ryzyka megachemioterapia w połączeniu z autologicznym HSCT stanowi obecnie standard postępowania konsolidującego po intensywnej chemioterapii indukcyjnej.
Zalety i ograniczenia HDCT
Zalety
- Możliwość eradykacji komórek nowotworowych opornych na standardowe dawki cytostatyków.
- Poprawa wyników leczenia w wybranych grupach wysokiego ryzyka.
- Szansa na wyleczenie pacjentów z chorobą o bardzo złym rokowaniu.
Ograniczenia i ryzyko
- Wysoka toksyczność, obejmująca uszkodzenie przewodu pokarmowego, wątroby, płuc i serca.
- Głęboka immunosupresja i wysokie ryzyko zakażeń.
- Powikłania długoterminowe: zaburzenia płodności, wtórne nowotwory, przewlekła niewydolność narządów.
W związku z tym megachemioterapia może być prowadzona wyłącznie w wyspecjalizowanych ośrodkach dysponujących zapleczem transplantacyjnym i możliwością intensywnego monitorowania pacjenta.
Megachemioterapia a standardowa chemioterapia
| cecha | standardowa chemioterapia | megachemioterapia |
|---|---|---|
dawki cytostatyków | konwencjonalne, z limitem mielosupresji | znacznie wyższe, mieloablacyjne |
odtworzenie szpiku | samoistne | wymaga HSCT |
toksyczność | zwykle umiarkowana, kontrolowana | bardzo wysoka, wielonarządowa |
wskazania | szerokie spektrum nowotworów | wybrane nowotwory wysokiego ryzyka lub oporne |
Kody ICD-10
Czynniki wpływające na stan zdrowia i kontakt ze służbą zdrowia
Referencje
- Chybicka, A., Sawicz-Birkowska, K., & Kazanowska, B. (2021). Onkologia i hematologia dziecięca. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
- Copelan E. A. (2006). Hematopoietic stem-cell transplantation. The New England journal of medicine, 354(17), 1813–1826. https://doi.org/10.1056/NEJMra052638
