Kalkulatory medyczne to narzędzia przeznaczone dla lekarzy, które pomagają ocenić stan kliniczny pacjenta. Ocena możliwa jest dzięki wbudowanym algorytmom, które wykorzystują różne parametry takie jak: płeć, masę ciała czy wyniki badań laboratoryjnych. Algorytmy pomagają zaklasyfikować pacjenta do odpowiedniej grupy chorych, co ułatwia podjęcie decyzji o dalszej ścieżce terapeutycznej. Dostęp do kalkulatorów medycznych Remedium można uzyskać za pośrednictwem urządzenia mobilnego czy dowolnej przeglądarki komputerowej, dzięki czemu narzędzia te są zawsze dostępne pod ręką praktykującego lekarza. Razem z Wyszukiwarką Leków i Wyszukiwarką ICD-10, Kalkulatory medyczne stanowią użyteczne aplikacje dla profesjonalistów medycznych każdej specjalizacji i praktykujących w dowolnej jednostce leczniczej, od sal szpitala przez oddziały ratunkowe i intensywnej terapii po przychodnie i gabinety lekarskie.
Kalkulatory eGFR
Wskaźnik filtracji kłębuszkowej (GFR, ang. glomerular filtration rate) jest pomocny przy ocenie funkcji nerek pacjenta. W praktyce klinicznej jest to możliwe dzięki kalkulatorowi eGFR , który pozwala na obliczenie szacowanego wskaźnika filtracji kłębuszkowej (ang. estimated glomerular filtration rate). W zależności od znajomości poszczególnych parametrów pacjenta, można skorzystać z narzędzi wykorzystujących następujące wzory:
- Cockrofta i Gaulta - w oparciu o płeć, wiek, masę ciała pacjenta oraz stężenie kreatyniny w surowicy;
- CKD-EPI - oprócz płci i wieku pacjenta, w zależności od formuły, konieczna jest znajomość stężenia kreatyniny w surowicy i/lub cystatyny C w surowicy;
- MDRD - uproszczony wzór, który pozwala na oszacowanie wskaźnika filtracji kłębuszkowej bez znajomości masy ciała;
- w przypadku pacjentów pediatrycznych, konieczne jest obliczenie wskaźnika eGFR z wykorzystaniem wzoru Schwartza.
Otrzymany wynik można zakwalifikować do jednego z pięciu stadiów nasilenia niewydolności nerek, co pozwala na podjęcie odpowiednich dla danego pacjenta decyzji terapeutycznych.
Kalkulator dawek leków
Kalkulator dawek leków to narzędzie znajdujące zastosowanie przede wszystkim wśród lekarzy pediatrów, internistów, lekarzy POZ i lekarzy medycyny ratunkowej. Przeliczanie dawek leków w populacji pediatrycznej wykorzystywane jest w celu dobrania ilości substancji czynnej odpowiedniej do wieku i masy ciała pacjenta. Przeliczane są na przykład antybiotyki (amoksycylina) czy leki przeciwbólowe (ibuprom, paracetamol). Obliczanie dawek leków stosowane jest także w sytuacjach zagrożenia życia przy podaży leków dożylnie. Substancje czynne, takie jak epinefryna, alteplaza czy insulina, wymagają dobrania dawki odpowiednio wysokiej, aby pacjent mógł być skutecznie leczony i odpowiednio niskiej, aby możliwe działania niepożądane nie pogorszyły stanu pacjenta. Kalkulator dawkowania leku znajduje zastosowanie również u pacjentów internistycznych, przyjmujących leki o wąskim indeksie terapeutycznym (np. azatiopryna) lub tych, u których dawka leku musi zostać zredukowana z powodu współistniejącej choroby nerek.
Kalkulator BMI
Kalkulator BMI jest prostym narzędziem wykorzystywanym zarówno przez pracowników ochrony zdrowia, jak i pacjentów. W celu oszacowania, czy waga pacjenta jest prawidłowa w stosunku do wzrostu, należy wyliczyć wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index). BMI w zależności od uzyskanego wyniku może wskazywać na niedożywienie, prawidłową masę ciała, nadwagę lub otyłość. Obliczenie BMI polega na podzieleniu masy ciała (w kilogramach) przez wzrost podniesiony do kwadratu (w metrach). Należy pamiętać, że kalkulator BMI nie bierze pod uwagę takich parametrów jak proporcje tkanki mięśniowej i tłuszczowej w organizmie, czy też poziom aktywności fizycznej, przez co uzyskany wyniki może nie odzwierciedlać faktycznego stanu odżywienia pacjenta.
Popularne kalkulatory wykorzystywane w praktyce lekarskiej
Do dyspozycji lekarza pozostaje znaczna liczba kalkulatorów medycznych utworzona przez specjalistów pracujących w różnych dziedzinach medycyny. Poniżej przedstawiamy nasze najpopularniejsze kalkulatory medyczne:
- Skala CHA₂DS₂-VASc – skalę CHADSVASc nazwano od pierwszych liter parametrów w niej uwzględnionych. Skala CHADSVASc ocenia ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych u chorych z migotaniem przedsionków (AF – ang. atrial fibrillation);
- Glasgow Coma Scale (GCS) – kalkulator skali Glasgow wykorzystywany jest w ocenie przytomności pacjenta. Ocenia zdolność otwierania oczu, nawiązywanie kontaktu słownego i obecność reakcji ruchowej u pacjenta;
- Wskaźnik FIB-4– kalkulator FIB 4 ocenia prawdopodobieństwo zwłóknienia wątroby u pacjentów znajdujących się w grupie ryzyka niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby, w skrócie NAFLD (ang. non-alcoholic fatty liver disease);
- Wskaźniki SCORE2 i SCORE2-OP – kalkulator SCORE umożliwia oszacowanie 10-letniego ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych u pacjentów; wariantem SCORE jest SCORE OP kalkulator , który został skalibrowany pod kątem pacjentów powyżej 70 roku życia;
- Skala POL-SCORE 2015 – podobnie jak kalkulator SCORE, POL-SCORE umożliwia oszacowanie 10-letniego ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych, przy czym POL-SCORE jest wariantem skalibrowanym do populacji polskiej;
- Skala CRB-65 – skala CRB 65 wykorzystywana jest do prognozowania ryzyka zgonu u pacjentów z pozaszpitalnym zapaleniem płuc.
Szerzej na temat narzędzi przydatnych w codziennej praktyce lekarskiej, takich jak np. kalkulatory medyczne, pisaliśmy w naszym e-booku Pierwsze kroki w POZ (Edycja 2022), dostępnym do pobrania za darmo.
Każdy z kalkulatorów medycznych posiada funkcję dodania go do ulubionych. Dzięki temu najczęściej wykorzystywane kalkulatory zostaną dodane do Twojego konta, a dostęp do nich będzie widnieć na stronie zapisanych zasobów.