Wskaźnik Qp/Qs

obliczanie stosunku przepływu płucnego do systemowego
Zapisz
Zapisane
Kardiologia
%
%
%
%

Opis

Określenie stosunku przepływu płucnego do systemowego (Qp/Qs) znajduje zastosowanie w ocenie przeciekowych wad serca.

Interpretacja

Qp/Qs
< 1,5
Mały przeciek lewo-prawy; brak wskazania do leczenia zabiegowego
Qp/Qs
≥ 1,5
Istotny czynnościowo przeciek lewo-prawy; wskazane leczenie zabiegowe

Fizjologia

Wady serca z przeciekiem lewo-prawym charakteryzują się przeciekiem krwi utlenowanej do krwi żylnej. Ich przyczyną jest obecność nieprawidłowego połączenia wewnątrz- lub pozasercowego. Można wyróżnić:

  • ubytki przegrody międzyprzedsionkowej: typu wtórnego (ASD II, ok. 80%), pierwotnego (ASD I, ok. 15%), żyły głównej (ASD sv, ok. 7%), zatoki wieńcowej (ASD css, <1%);
  • ubytki przegrody międzykomorowej;
  • nieprawidłowy spływ żył płucnych;
  • przetrwały przewód Botalla;
  • okienko aortalno-płucne;
  • nieprawidłowe odejście tętnicy wieńcowej lewej od pnia płucnego;
  • obwodowe przetoki tętniczo-żylne.

Szczególnym przypadkiem jest drożny otwór owalny (PFO) stanowiący przetrwałość z okresu embrionalnego, kiedy to stanowił niezbędne fizjologicznie połączenie anatomiczne i czynnościowe przedsionków. Po urodzeniu ulega on zamknięciu u ok. 70% osób wskutek wzrostu ciśnienia w lewym przedsionku; u pozostałych pozostaje drożny, co nie jest uważane za patologię, a za wariant normy. Należy jednak pamiętać, że taka sytuacja sprzyja wystąpieniu zatorowości skrzyżowanej, migreny i choroby kesonowej nurków.

Powikłaniem wad przeciekowych może być zespół Eisenmengera (PVD) – naczyniowa choroba płuc stanowiąca jedną z postaci tętniczego nadciśnienia płucnego (NP). W jej przebiegu dochodzi do przerostu ścian tętniczek łożyska płucnego oraz mięśnia prawej komory, co prowadzi do zmiany kierunku przecieku na prawo-lewy. W efekcie nieutlenowana krew trafia do krążenia systemowego, czego skutkiem jest niedotlenienie organizmu.

Parametry

Do określenia stosunku przepływu płucnego do systemowego wykorzystuje się następujące parametry:

  • AoO2 - saturację tętniczą [%];
  • MVO2 - saturację mieszanej krwi żylnej [%];
  • występowanie cech przecieku prawo-lewego;
  • PVO2 - saturację w żyle płucnej [%];
  • PAO2 - saturację w tętnicy płucnej [%].

Źródła

  1. Wady serca z przeciekiem lewo-prawym. Folia Cardiol. 2001, tom 8, supl. B, B6–B11.
  2. Hoffman P, Leśniak W. Wrodzone wady serca u dorosłych. Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2020/21. Kraków, Medycyna Praktyczna; 2020; str. 267-274.
  3. Michael A. Gatzoulis i wsp. Evaluation of Macitentan in Patients With Eisenmenger Syndrome Results From the Randomized, Controlled MAESTRO Study, „Circulation”, 139, 2018, s. 51–63.