Skala Wellsa (zakrzepica)

Opis

Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) często nie daje objawów lub są one wysoce niespecyficzne (ból i obrzęk, rzadziej zaczerwienienie). Z tego względu do rozpoznania choroby nie wystarczy badanie fizykalne – niezbędne jest również wykonanie obiektywnych testów (np. USG Doppler, CT, MRI) i ocena prawdopodobieństwa wystąpienia tej patologii. W tym celu najczęściej stosowana jest skala Wellsa.

Interpretacja

Fizjologia

Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) wynika z powstania zakrzepu w układzie żył głębokich (pod powięzią głęboką), najczęściej w obrębie kończyn dolnych (konkretniej: w zatokach żylnych mięśni podudzia).

Prowadzą do niej czynniki tzw. triady Virchowa, czyli:

• zwolnienie przepływu krwi,
• przewaga czynników prozakrzepowych nad przeciwzakrzepowymi,
• uszkodzenie ściany naczynia.

Całkowite samoistne rozpuszczenie zakrzepów występuje rzadko. Zwykle ulegają one fragmentacji i w tej formie docierają do krążenia płucnego, stanowiąc materiał zatorowy, który może powodować zakrzepicę płucną, a w dłuższej perspektywie: zespół pozakrzepowy i nadciśnienie płucne. Inne potencjalne powikłania to udar mózgu lub zator obwodowy, jednak tego typu sytuacje zdarzają się bardzo rzadko.

Parametry

Do oceny prawdopodobieństwa klinicznego zakrzepicy żył głębokich wg skali Wellsa wykorzystuje się fakt występowania:

• nowotworu złośliwego,
• niedawnego unieruchomienia w łóżku przez ≥3 dni lub dużej operacji w ciągu ostatnich 4 tygodni,
• porażenia, niedowładu lub niedawnego unieruchomienie kończyny dolnej,
• różnicy pomiędzy obwodem łydek >3 cm,
• widocznych żył powierzchownych (nieżylakowatych),
• obrzęku całej kończyny,
• bolesności uciskowej pokrywającej się z przebiegiem żył głębokich,
• obrzęku ciastowatego, większego w obrębie kończyny chorej,
• przebytego epizodu zakrzepicy żył głębokich w wywiadzie,
• innego rozpoznania niż zakrzepica żył głębokich (równie lub bardziej prawdopodobnego).

Kody ICD-10

Źródła

1. Modi S, Deisler R, Gozel K, Reicks P, Irwin E, Brunsvold M, Banton K, Beilman GJ. Wells criteria for DVT is a reliable clinical tool to assess the risk of deep venous thrombosis in trauma patients. World J Emerg Surg. 2016 Jun 8;11:24.
2. Windyga J i wsp. Zasady rozpoznawania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Hematologia 2010, tom 1, nr 2, 93–101.
3. Niżankowski R i wsp. Zakrzepica żył głębokich. Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2020/21. Kraków, Medycyna Praktyczna; 2020; str. 402-404.