Jak rozwiązać problem braku pielęgniarek - rozmowa z Zofią Małas

Rozmowa z Zofią Małas, prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych

- Jakie są dziś główne problemy pielęgniarek i położnych?

Jednym z najistotniejszych jest brak kadry. Borykamy się z deficytem od wielu lat. Obecnie średnia wieku pielęgniarki wynosi 52 lata. Aż 92 tys. osób stanowią pielęgniarki w wieku emerytalnym, a epidemia spowodowała, że coraz częściej decydują się one na zakończenie zawodowej pracy. Niezbędne są działania, które przyciągną studentów na kierunki pielęgniarskie i położnicze. 

- Pielęgniarki do niedawna miały swoją przedstawicielkę w ministerstwie zdrowia. Teraz jej zabrakło. Czy to może spowodować, że problemy zawodu będą spychane na margines?

Ubolewamy nad likwidacją Departamentu Pielęgniarek i Położnych w resorcie zdrowia. Obecnie został on przekształcony i obawiamy się, że w tej strukturze, nasze problemy nie będą traktowane priorytetowo. Gdy istniał Departament udało nam się wiele zrobić, m.in. zbudować strategię na rzecz rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa, zwiększono liczbę kierunków studiów pielęgniarskich w Polsce. Jeszcze 4 lata temu było ich ok. 70, obecnie mamy 104, zwiększono liczbę studentów na tych kierunkach, dzięki kampanii popularyzującej te zawody. To ważne zmiany, bo jak wspomniałam, potrzebujemy potrojenia liczby absolwentów, żeby uzupełnić braki kadrowe. Rocznie w Polsce prawie 5 tys. absolwentów studiów pielęgniarskich odbiera prawo wykonywania zawodu. Potrzebujemy ich trzy razy więcej. Trzeba podkreślić, że praca ta jest ciężka zarówno fizycznie i psychicznie, ale daje wiele satysfakcji. Dlatego chcemy walczyć o dobre warunki pracy i płacy, bo to główne czynniki stanowiące o atrakcyjności zawodu i jednocześnie motywujące do zdobywania wykształcenia. 

- 16 listopada odbyło się spotkanie z premierem i ministrem zdrowia, w którym brała pani udział wraz z prezesem Naczelnej Rady Lekarskiej. Czy rząd pochyli się nad problemami pielęgniarek?  

Poruszyliśmy najpilniejsze sprawy w ochronie zdrowia. Omówiliśmy m.in. kwestie dodatkowe wynagrodzenia dla personelu medycznego pracującego z pacjentami covidowymi i niecovidowymi, konieczność ubezpieczenia personelu medycznego od utraty zdrowia, a nawet życia w związku z epidemią koronawirusa, kwestie zasiłku opiekuńczego dla personelu medycznego oraz wznowienie nauki dla dzieci medyków. Ponadto rozmawialiśmy o finansowaniu podmiotów leczniczych leczących pacjentów z COVID-19, o zwiększeniu uprawnień pielęgniarkom w POZ oraz umożliwieniu im kwalifikacji do szczepień, apelowaliśmy o podjęcie działań zmierzających do złagodzenia reżimu odpowiedzialności karnej medyków za błędy medyczne popełnione nieumyślnie - system no fault. Bardzo istotnym zagadnieniem, które poruszyliśmy było zatrudnienie personelu medycznego spoza UE. Ten punkt budzi szereg wątpliwości, które przekazaliśmy decydentom. Podkreślaliśmy, że nasze koleżanki Ukrainki czy Białorusinki mają całkiem odmienny od naszego system kształcenia, programy są zdecydowanie bardziej okrojone niż w Polsce. By pielęgniarka ze Wschodu mogła u nas samodzielnie pracować musi zostać wprowadzona przez nasze koleżanki. My w tym momencie nie mamy rąk do pracy, a tym bardziej do przyuczania. Sygnalizowałam także, że mieliśmy już do czynienia z fałszywymi dokumentami od kadry ze Wschodu, które zgłosiliśmy do prokuratury. Rząd chce umożliwić im szybszą ścieżkę podjęcia pracy u nas, ale to wiąże się z ogromnym ryzykiem. Dlatego musimy być czujni, otwierając tę furtkę. 

- Pielęgniarki od lat walczą też o zwiększenie uprawnień. Czy rząd ma w planach dołożenie obowiązków tej grupie zawodowej?

Kształcenie pielęgniarek w Polsce jest zgodne z dyrektywą unijną. Od dawna dopominamy się, by kompetencje naszych specjalistów wykorzystać w różnych dziedzinach. Chodzi o kwalifikowanie przez pielęgniarki do szczepień osób dorosłych. Od sierpnia tego roku pielęgniarka i położna, w zależności od posiadanych uprawnień, mają więcej obowiązków, ale nadal brakuje adekwatnej wyceny tych świadczeń. Umówiliśmy się na spotkaniu, że przekażemy nasze postulaty oraz propozycje ich wdrożenia. Strona rządowa zapewniła, że odniesie się do zaproponowanych rozwiązań przed kolejnym spotkaniem.