Pielęgniarki i położne – kto się zajmie pacjentami, gdy zabraknie personelu?

Mimo obecnie zarejestrowanych 315 670 pielęgniarek i 41 719 położnych w Centralnym Rejestrze Pielęgniarek i Położnych (stan na styczeń 2023 r.), tylko 74% pielęgniarek i 70% położnych aktywnie pracuje.

Z "Raportu o stanie pielęgniarstwa i położnictwa w Polsce”, opracowanego na zlecenie Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych przez MedMedia Consulting, wynika, że średni wiek polskiej pielęgniarki wynosi już nieco ponad 54 lata, a położnej 51,4 lat. W ciągu zaledwie 15 lat średnia wieku pielęgniarek wzrosła o prawie 10 lat, a położnych o ponad 8 lat. Na 10 tys. Polaków przypadają średnio 62 pielęgniarki aktywne zawodowo. Jeśli chodzi o położne, to w skali kraju na 10 tys. mieszkańców przypada ich mniej niż 8. Prognozy wskazują, że do 2030 roku aż 65% obecnie zatrudnionych pielęgniarek i 60% położnych będzie w wieku uprawniającym do świadczeń emerytalnych.

Liczba osób nabywających uprawnienia emerytalne będzie się zwiększać z roku na rok. Przy założeniu stałej liczby osób uzyskujących prawo wykonywania zawodu na poziomie 6205, pogłębiać się będzie ubytek kadry od poziomu 2,5 tys. osób w 2023 roku do prawie 3,9 tys. w 2029 i 3,7 w 2030, co daje łączną liczbę ponad 26 tys. w latach 2023-2030 

– prognozuje Mariola Łodzińska, prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. 

Należy także zwrócić uwagę na strukturę wiekową pielęgniarek i położnych. Największą grupę pod względem stażu pracy stanowią osoby pracujące w zawodzie 30 lat i więcej – 55,6% pielęgniarek i 47,6% położnych. 

Ponad 20-letnim, ale nie dłuższym niż 30-letni, stażem pracy może się pochwalić 21,5% pielęgniarek i 21,3% położnych. Najkrócej, bo niespełna rok w zawodzie, pozostaje tyle samo pielęgniarek i położnych – po 2%

– czytamy w raporcie.

Co więcej, raport wskazuje na zróżnicowanie regionalne w dostępie do pielęgniarek i położnych. Najwyższe wskaźniki występują w województwach Polski południowo-wschodniej, natomiast najniższe w województwach północno-zachodnich.  

Warunki zatrudnienia – pracują głównie w szpitalach

W kontekście warunków pracy, raport ukazuje, że większość pielęgniarek i położnych pracuje w jednym miejscu, ale zwiększa się liczba osób, które podjęły pracę dla dwóch lub nawet trzech podmiotów. Najczęściej pracują one w szpitalach, w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej. Najmniejszym zainteresowaniem cieszą się domy pomocy społecznej, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę to, że wynagrodzenia w DPS-ach podległych resortowi rodziny i polityki społecznej są znacznie niższe niż w placówkach medycznych podległych resortowi zdrowia. W większości DPS-ów nie ma personelu medycznego, a w niektórych nie ma już ani jednej pielęgniarki.

Na ogół pielęgniarki i położne spędzają w pracy od 30 do 49 godzin tygodniowo (65,4% pielęgniarek i 65% położnych), ale co czwarta pielęgniarka i położna pracuje powyżej 50 godzin tygodniowo (26,3% pielęgniarek i 24,8% położnych)

 – czytamy.

Wśród personelu pielęgniarskiego dominują osoby z wykształceniem wyższym, z czego 39% w zakresie pielęgniarstwa i 1% w zakresie położnictwa. Niewiele ponad 30% ma wykształcenie średnie medyczne, a co czwarta pielęgniarka ukończyła studia licencjackie. Tylko 1,3% badanych posiada doktorat lub wyższy stopień naukowy.

Co motywuje do wyboru zawodu? 

Chociaż warunki zatrudnienia pielęgniarek i położnych nie zawsze spełniają ich oczekiwania, głównym impulsem skłaniającym do wyboru tej profesji jest pragnienie udzielania pomocy chorym i cierpiącym ludziom, poczucie powołania oraz przekonanie, że jest to praca w ciekawym zawodzie, dającym możliwość rozwoju. Wpływ na takie przekonanie miały z pewnością nowe uprawnienia, przyznane pielęgniarkom i położnym w 2016 roku. Dzięki nim mogą one m.in. ordynować leki, wystawiać recepty, skierowania na badania diagnostyczne, udzielać porad ambulatoryjnych, a położne mają możliwość prowadzenia fizjologicznych ciąż. 

Jeśli chodzi o wynagrodzenie, 72% pielęgniarek otrzymuje miesięcznie od 4 do 8 tys. zł na rękę, przy czym największa grupa (27%) osiąga dochody w przedziale 5-6 tys. zł. Niemal co szósta pielęgniarka zarabia poniżej 4 tys. zł netto (16,7%), podczas gdy nieco mniej niż 12% przekracza 8 tys. zł. Średnia pensja pielęgniarek wynosi 5729 zł, ale połowa z nich otrzymuje nie więcej niż 5482 zł. W przypadku położnych, prawie 73% otrzymuje wynagrodzenie netto w przedziale od 4 do 8 tys. zł, a największa grupa (prawie 27%) osiąga dochody między 5 a 6 tys. zł. Ponad 8 tys. zł zarabia niecałe 8% położnych, podczas gdy co piąta otrzymuje mniej niż 4 tys. zł. Średnie wynagrodzenie netto położnych wynosi 5455 zł, a połowa z nich zarabia nie mniej niż 5287 zł, czyli o ponad 400 zł mniej niż średnia płaca pielęgniarek.

Zapoznajcie się z całym raportem.