Molestowanie seksualne nieletnich – jak powinien postępować lekarz?

Badanie dziecka będącego ofiarą wykorzystania seksualnego stanowi wyzwanie zarówno z punktu widzenia diagnostycznego, psychologicznego, prawnego, jak i moralnego. Medyków nikt nie uczy na studiach ani w trakcie specjalizacji, jak postępować w takiej sytuacji. 

Przyjęcie prawidłowych zasad postępowania wobec ofiary przemocy seksualnej bez narażania jej na dodatkowy stres, jest szczególnie istotne. 

W Polsce nie ma odpowiedniej lecznicy ani lekarza, gdzie można skierować dziecko molestowane, by uzyskało właściwą pomoc.

Najczęściej trafia ono na SOR i tu, w zależności od tego, czy w szpitalu pracuje ginekolog, czy pediatra, taki lekarz jest proszony i zajmuje się pacjentem. Rozpoznanie przypadków wykorzystywania seksualnego u dzieci może być trudne ze względu na różnorodność objawów, które mogą występować. Ważna jest współpraca zarówno lekarzy, jak i psychologów, by postawić trafną diagnozę i zapewnić właściwą pomoc. Najlepiej by było, gdyby od razu zapewniano w szpitalu pomoc psychologa 

– mówi dr Sylwia Szcześniewska z CMKP II Kliniki Położnictwa i Ginekologii CMKP, kierownik przychodni przyszpitalnej w Warszawskim Instytucie Zdrowia Kobiet.

Ekspertka zaznacza, że lekarzy nie uczy się ani na studiach, ani w trakcie specjalizacji, jak powinni się zachować w sytuacji, gdy muszą zaopiekować się dzieckiem molestowanym. Muszą oni samodzielnie zdobyć taką wiedzę.

W przypadku kontaktu z dzieckiem krzywdzonym należy wdrożyć odpowiedni schemat postępowania, by dokonać wszystkich niezbędnych czynności, jednocześnie nie narażając dziecka na dodatkowe urazy. Co ważne, każde działanie lekarskie musi być ściśle dostosowane do wieku pacjenta, do etapu jego rozwoju, zarówno fizycznego, i psychicznego oraz do zdarzenia, jakie miało miejsce. Na pewno potrzebna jest szczególna empatia, delikatność, atmosfera zrozumienia i intymności 

– mówi dr Sylwia Szcześniewska.

Oprócz opieki ginekologicznej, konieczne jest również wsparcie psychologiczne.

Nierzadko zdarza się, że ginekolog jest pierwszą osobą, której dziecko zwierza się z zaistniałej sytuacji. I ten pierwszy kontakt z lekarzem w dużym stopniu rzutuje na dalszą relację lekarz-pacjent. Bywa tak, że czasem najważniejsza jest rozmowa z nieletnim pacjentem, czy potowarzyszenie mu w ciszy, a badanie może być odłożone na później. Trzeba wiedzieć, że dziecko, które opowiada o tym, czego doświadczyło, ponownie przeżywa wszystkie emocje, takie jak: wstyd, bezradność, niekiedy obwinianie się, dlatego zawsze powinno trafić do poradni psychologicznej 

– mówi Sylwia Szcześniewska. 

W przypadku podejrzenia o molestowanie seksualne lekarz jest zobowiązany do sporządzenia rzetelnej dokumentacji stanowiącej materiał dowodowy oraz do powiadomienia o przestępstwie właściwych organów.

Dla wszystkich medyków, którzy chcieliby zdobyć dodatkowe kompetencje w tym zakresie, organizowane są od zeszłego roku bezpłatne kursy „Ginekologia dziecięca i dziewczęca – nie tylko dla ginekologów”. Odbywają się one w Klinice Położnictwa i Ginekologii w Warszawskim Instytucie Zdrowia Kobiet, na ul. Inflanckiej 6.