Jak rozpoznać krzywdzone dziecko? NFZ i Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę przeszkolą personel POZ

Lekarz rodzinny jest często pierwszą osobą, która może dostrzec, że dziecku dzieje się krzywda. Dlatego Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł porozumienie z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS), by wesprzeć lekarzy, pielęgniarki i położne podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w skutecznym rozpoznawaniu i reagowaniu na przemoc wobec najmłodszych. Szkolenia ruszą jesienią. 

Dziecko, które doświadcza przemocy, rzadko mówi o tym wprost. Jednak jego ciało, emocje i zachowanie często zdradzają prawdę. Warunkiem skutecznej interwencji jest uważność i przygotowanie tych, którzy jako pierwsi mogą dostrzec niepokojące sygnały – właśnie lekarzy rodzinnych, pielęgniarek i położnych. Dlatego Narodowy Fundusz Zdrowia i Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę podpisały porozumienie o współpracy, w ramach której odbędą się m.in. szkolenia i warsztaty dla personelu medycznego.

Ochrona dzieci przed przemocą to systemowy obowiązek. Personel POZ musi być gotowy i przeszkolony, ta współpraca to realne wsparcie w tej misji

– podkreśla Marek Augustyn, wiceprezes NFZ.

Współpraca NFZ z FDDS obejmuje: 

• opracowanie ujednoliconych standardów reagowania na przemoc wobec dzieci, 
• specjalistyczne szkolenia dostosowane do realiów pracy w POZ, prowadzone przez ekspertów FDDS, UNICEF oraz portugalskiej Centralnej Administracji Systemu Ochrony Zdrowia, 
• wzmocnienie współpracy z pomocą społeczną, edukacją i organizacjami wspierającymi rodziny, 
• podnoszenie kompetencji personelu medycznego w zakresie identyfikowania symptomów krzywdzenia i podejmowania interwencji.

Podstawowa opieka zdrowotna jest pierwszą linią kontaktu z dziećmi. Chcemy, aby lekarze i pielęgniarki czuli się pewnie, podejmując działania, gdy podejrzewają przemoc

– mówi Paweł Florek, dyrektor biura komunikacji społecznej i promocji NFZ. 

Wyniki diagnozy potrzeb w POZ

Na początku roku NFZ skierował do wszystkich placówek POZ ankietę, badającą stopień wdrożenia standardów ochrony małoletnich. Z 1426, które odpowiedziały, około 500 pracowników zadeklarowało chęć wzmocnienia swoich kompetencji w tym zakresie.

Podczas rozmów z lekarzami pojawiały się głosy, że nie jest to obszar, z którym często mają styczność. Wielu z nich wyrażało chęć poznania procedur, takich jak wypełnianie Niebieskiej Karty, czy uczestnictwa w szkoleniach z zakresu empatycznej rozmowy z dzieckiem i rodzicem

– dodaje rzecznik. 

Szkolenia zaplanowano na jesień tego roku. Będą bezpłatne, dostępne zarówno stacjonarnie, jak i online i skierowane głównie do lekarzy, pielęgniarek, położnych POZ, pielęgniarek szkolnych oraz osób odpowiedzialnych za przestrzeganie i standardów ochrony małoletnich w danej placówce. Wykładowcami będą eksperci z FDDS, UNICEF oraz przedstawiciele portugalskiej Centralnej Administracji Systemu Ochrony Zdrowia.

Na obecnym etapie Fundusz skupia się na wsparciu lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, pediatrów w sytuacji zetknięcia się z problemem przemocy w stosunku do dzieci, a szczególnie tych najmłodszych, które nie chodzą do żadnej placówki wychowawczej (żłobek czy przedszkole). Na początku odbędą warsztaty z udziałem placówek, które w ankiecie zgłosiły największe potrzeby szkoleniowe. O udziale w szkoleniach stacjonarnych będzie decydować kolejność zgłoszeń, natomiast szkolenia on-line trafią do szerokiego grona zainteresowanych. Ochrona dzieci przed przemocą wymaga wspólnego działania wielu instytucji i rola lekarzy POZ jest tu nie do przecenienia. Jedynie wspólne działania na wielu płaszczyznach i z udziałem różnych instytucji mają sens i większą siłę oddziaływania

– mówi Paweł Florek.

Współpraca międzynarodowa i dobre praktyki

Porozumienie NFZ z Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę to nie tylko działania w POZ, ale też element ogólnopolskiej kampanii Dzieciństwo bez przemocy, do której NFZ przyłączył się w ramach unijnego projektu CIRCE-JA. NFZ w ramach realizacji tego projektu, zajmuje się diagnozą potrzeb i wsparciem placówek POZ w zwiększaniu wiedzy w zakresie wprowadzania bezpiecznych relacji między dziećmi a personelem oraz opracowaniu i wprowadzeniu procedur interwencji w przypadku podejrzenia przemocy.

Wraz z wejściem w życie tzw. ustawy Kamilka, każda placówka medyczna jest zobowiązana do opracowania i stosowania standardów ochrony małoletnich przed przemocą. W praktyce oznacza to, że POZ musi nie tylko mieć dokumenty, ale też potrafić je stosować w codziennej pracy

– mówi rzecznik. 

Fundusz współpracuje także z UNICEF, aby korzystać z doświadczeń międzynarodowych i przenosić na polski grunt te rozwiązania, które mogą wzmocnić system ochrony zdrowia.

Współpraca z innymi instytucjami publicznymi w celu poprawy dostępności i jakości usług dla osób doznających przemocy powinna odbywać się zgodnie z założeniami Rządowego Programu Przeciwdziałania Przemocy Domowej na lata 2024-2030

– dodaje.