Dlaczego zwolnienie lekarskie przy grypie jest tak istotne?

Temat grypy wraca co roku jak bumerang wraz z nadejściem sezonu infekcyjnego. Choroba ta często jest postrzegana jako rodzaj niegroźnego, acz uciążliwego przeziębienia. W związku z tym większość dorosłych, pracujących ludzi bagatelizuje objawy i chcąc uniknąć nieprzychylnych spojrzeń współpracowników i pracodawcy, odmawia przyjęcia zwolnienia lekarskiego na czas zdrowienia. Problem ten dotyczy też części studentów, u których wymagana jest stuprocentowa obecność na zajęciach. Niestety, w społeczeństwie brak jest wystarczającej świadomości na temat konsekwencji grypy, o których należy nieustannie przypominać.

Grypa – podstawowe informacje

Grypa to wysoce zaraźliwa infekcja wirusami grypy typu A i B. Największa zapadalność przypada na okres od października do kwietnia. Jej patomechanizm jest efektem wiązania się wirusów z komórkami nabłonka dróg oddechowych oraz uruchomienia w związku z tym kaskady cytokin prozapalnych, co skutkuje wystąpieniem objawów ogólnych. 

Objawy są niespecyficzne i pojawiają się nagle. Należą do nich:

• objawy ogólne pod postacią gorączki, uczucia zimna, dreszczy, osłabienia, bólu mięśni i głowy;
• objawy ze strony układu oddechowego, czyli ból gardła, nieżyt nosa, suchy i męczący kaszel;
• pozostałe, takie jak nudności, wymioty, biegunka.

W diagnostyce oprócz wywiadu stosuje się szybkie testy COMBO oraz dużo rzadziej wykorzystywane testy PCR.

W większości przypadków wystarczające okazuje się leczenie objawowe, czyli odpoczynek w łóżku, przyjmowanie dużej ilości płynów, stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Jeśli od wystąpienia objawów nie minęło 48h, można zastosować leczenie przyczynowe w postaci inhibitorów neuraminidazy (głównie oseltamiwiru) lub inhibitorów białka M (chlorowodorku amantadyny – skutecznego tylko w przypadku wirusa grypy A). 

Czy grypa to tylko złe samopoczucie?

Rokowanie w przypadku grypy jest na ogół dobre. Wystarczy kilka dni, aby wrócić do stanu sprzed choroby. Niestety, u niewielkiej części pacjentów występują komplikacje. Do mniej groźnych powikłań należy zapalenie zatok i ucha, a do poważniejszych – zapalenie płuc. Najbardziej zagrażające życiu są jednak:

• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie mózgu,
• niewydolność wielonarządowa.

Są one obarczone dużo większą śmiertelnością i wiążą się z trwałym uszkodzeniem ciała. 

Ciężki przebieg grypy nie należy do rzadkości. Według polskich danych statystycznych w 2020 r. z powodu ciężkiego przebiegu grypy do szpitali trafiło aż 1 286 osób, a 5 osób zmarło. Z kolei ryzyko, że pacjent, który ma potwierdzone zakażenie wirusem grypy i musi być hospitalizowany, będzie wymagał intensywnej opieki, wynosi 11,8-28,6%. Widać więc, że poważne skutki grypy nie są odosobnionym przypadkiem.

Jak długo chory zaraża?

Wirusy grypy przenoszą się drogą kropelkową, drogą powietrzną oraz na skutek kontaktu ze skażonym materiałem, dlatego niekorzystne jest przebywanie w okresach infekcyjnych w dużych skupiskach ludzi lub w otoczeniu chorych z objawami. Do zakażenia w szczególności predysponuje:

• dłuższy kontakt w odległości do 1,5 m z chorym,
• kontakt bezpośredni z chorym,
• niedostateczna higiena rąk,
• dotykanie skażonymi rękoma okolicy ust, nosa i oczu.

Okres wylęgania grypy wynosi od 1 do 4 dni, a okres zakaźności u dorosłych to jeden dzień przed i 5 dni po wystąpieniu objawów. 

Jak wystawić zwolnienie lekarskie?

Czas zwolnienia lekarskiego powinien być wystarczająco długi i pokrywać okres zakaźności opisany powyżej, aby nie szerzyć choroby wśród współpracowników, rodziny czy ludzi spotykanych na ulicy. Dla samego chorego unikanie kontaktu z innymi również jest wysoce korzystne, ponieważ zmniejsza ryzyko nadkażenia, wspomaga regenerację organizmu i odbudowanie odporności. Zbyt szybki powrót do obowiązków może przyczynić się do powtórnego zachorowania, potencjalnie trwającego dłużej niż poprzednio.

U osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę za okres L4 przysługuje wynagrodzenie. Wprawdzie wynosi ono 80% wysokości podstawy, ale warto przekonać pacjentów, że zbyt szybki powrót do pracy może wymusić na nim jeszcze dłuższą absencję, jeśli rozwinie powikłania. To samo dotyczy przedsiębiorców. Częstym argumentem na rezygnację z L4 wśród pacjentów jest brak zarobków w tym okresie. Pytanie brzmi: czy warto ryzykować zdrowiem, jeśli poświęcić wystarczy tylko tydzień?

Jeśli chcecie dowiedzieć się, jak prawidłowo wystawić zwolnienie lekarskie, zajrzyjcie do naszego poradnika “Jak wystawić e-ZLA?”.

Profilaktyka, czyli jak uniknąć problemów 

W przypadku grypy istnieje bardzo skuteczna profilaktyka. Obejmuje ona szczepienia ochronne, które z uwagi na krótki okres wylęgania i dużą zmienność antygenową wirusów, muszą być syntezowane na nowo w każdym sezonie infekcyjnym. Dlatego należy o szczepieniach przeciwko grypie przypominać każdemu, a szczególnie pacjentom z grup ryzyka, jeszcze przed nadejściem jesieni i to co roku.

Do tych grup zaliczani są:

• ludzie powyżej 65. i poniżej 2. r ż.,
• pacjenci z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, niewydolność serca, astma,
• pacjenci z niedoborem odporności,
• kobiety w ciąży.

Wakcynacja zmniejsza w znacznym stopniu ryzyko zachorowania, ale przede wszystkim ogranicza ryzyko rozwinięcia ciężkich powikłań oraz skraca czas zdrowienia. W celu poszerzenia wiedzy na temat szczepień przeciwko grypie polecamy webinar “Szczepienia przeciwko grypie”.

Dodatkowo, w przypadku wystąpienia potwierdzonego zachorowania na grypę wśród domowników, można zastosować profilaktykę farmakologiczną z użyciem oseltamiwiru w dawce 75 mg przez 10 dni.

Podsumowanie

Wrodzona obowiązkowość i sumienność może skłaniać do poświęceń, szczególnie w kwestii zdrowia. Niektórzy pacjenci mogą zaniedbywać odpoczynek, regenerację, hobby, rodzinę, aby spełnić oczekiwania otoczenia. Niestety to poświęcenie nie zostanie docenione, jeśli bagatelizując stan chorobowy, doprowadzą organizm do granicy wytrzymałości i wykorzystania wszelkich rezerw, uniemożliwiając powrót do zdrowia. Czasami kieruje nimi po prostu niechęć do zajęcia miejsca w kolejce do lekarza i długiego czekania po “świstek” ze zwolnieniem. Idealnym rozwiązaniem byłoby “chorobowe na żądanie”, o którym pisaliśmy na naszym portalu w felietonie “Zwolnienia lekarskie”. Niestety, na ten moment jest to pieśń przyszłości.