Szczepienia przeciwko grypie w czasie pandemii

Alexandra Sowacka

100%

W zaleceniach na jesień 2020 r. dotyczących strategii walki z pandemią COVID-19 Ministerstwo Zdrowia zawarło m.in. działania prewencyjne. Mają one na celu ograniczenie liczby osób z infekcjami górnych dróg oddechowych, głównie poprzez zmniejszenie zachorowań na grypę.

W związku z tym, jak zapewnia Ministerstwo Zdrowia, szczepienia na grypę mają być dostępne bezpłatnie dla osób powyżej 75 roku życia oraz dla pracowników ochrony zdrowia i farmaceutów. Niestety, szczepionki w Polsce są aktualnie towarem deficytowym, niedostępnym nawet odpłatnie.

Jaki jest cel szczepień na grypę w czasie pandemii SARS-CoV-2?

Zalecenia dotyczące szczepień w czasie pandemii są uzasadnione. Głównym celem jest jak największe odciążenie systemu ochrony zdrowia, którego zasoby są mocno nadwyrężone przez coraz większą liczbę przypadków COVID-19. Szczepienia mają na celu ograniczenie liczby zachorowań na grypę, które wśród pacjentów starszych i obciążonych chorobami towarzyszącymi mogą być związane z koniecznością hospitalizacji. Łóżka w szpitalach są obecnie towarem deficytowym i jeszcze wyraźniej widoczna jest niedostateczna liczba pracowników ochrony zdrowia. Bezpłatne szczepienia dla personelu medycznego przyczyniają się do zmniejszenia absencji z powodu choroby, a co za tym idzie - mogą ograniczyć pogłębianie się niewydolności systemu ochrony zdrowia. Dodatkowo, eliminują one istotne ogniwo w rozprzestrzenianiu się grypy.

Jak wygląda dostępność szczepionek na polskim rynku?

Obecnie w aptekach zostały tylko pojedyncze sztuki szczepionek. Polacy jeżdżą kupować preparaty do mniejszych miasteczek, wsi lub nawet zagranicę, gdyż w dużych miastach są już one dawno niedostępne. Według zapewnień producentów kolejne partie szczepionek mają trafić do sprzedaży w drugiej połowie października (jak w przypadku Vaxigrip Tetra) lub pod koniec października (Influvac Tetra, Fluenz Tetra). Ministerstwo Zdrowia ma przeznaczyć 114 tys. preparatów dla personelu medycznego. Przy ponad 600 tys. pracowników medycznych w Polsce, liczba ta jest zdecydowanie niewystarczająca.

Z czego wynika tak mała liczba szczepionek w Polsce?

Polska plasuje się w niechlubnej końcówce w porównaniu do innych państw europejskich jeśli chodzi o poziom wyszczepialności przeciw grypie. W sezonie 2019/2020 zaszczepiło się nieco ponad 4% Polaków. Według rekomendacji WHO, szczególne znaczenie mają szczepienia populacji powyżej 65 roku życia - powinny objąć przynajmniej 75% osób w tej grupie wiekowej. W Polsce odsetek ten wynosi tylko ok. 10%. Ministerstwo Zdrowia tłumaczy małą dostępność preparatów niską popularnością szczepień w przeszłości. Jak podaje minister zdrowia Adam Niedzielski, zamówienia na szczepionki składane są z rocznym wyprzedzeniem na podstawie historii szczepień w ubiegłych latach. Decyzje o zamówieniach szczepionek na ten sezon były najwidoczniej podejmowane bez uwzględnienia wpływu pandemii na zapotrzebowanie. Nie bez znaczenia jest również cena, jaką są w stanie zapłacić państwa firmom farmaceutycznym. Można przypuszczać, że kraje, które co roku zamawiają dużą liczbę preparatów będą uprzywilejowane przez producentów.

Jak widać, problem niedoboru szczepionek na grypę jest złożony. Deficyt szczepionek, z którym mierzymy się obecnie ma swoje źródło w latach zaniedbań. Polacy niechętnie szczepili się na grypę w poprzednich latach, co mogło przyczynić się do nieadekwatnej do zapotrzebowania liczby preparatów w obecnym sezonie grypowym. Ministerstwo Zdrowia już dawno powinno podjąć działania mające na celu zwiększenie poziomu wyszczepialności wśród Polaków.

Referencje: