Ukraińscy obywatele w gabinecie – jakie świadczenia zdrowotne im przysługują?

Ze względu na agresję Rosji na Ukrainę oraz związany z tym napływ uchodźców do Unii Europejskiej, wiele krajów – w tym Polska – wprowadziło przepisy umożliwiające objęcie tych osób specjalnym wsparciem. Jednym z najistotniejszych aspektów jest prawo do korzystania z publicznej opieki zdrowotnej na zasadach niemal takich samych, jak polscy obywatele objęci ubezpieczeniem. Komu jednak przysługują takie uprawnienia? Jakie warunki należy spełnić, aby je uzyskać? Czy istnieją jakieś wyjątki od tych zasad?

Podstawa prawna

Polskie władze 12 marca 2022 r. przyjęły ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Przepisy te miały na celu wsparcie ogromnej liczby uchodźców, którzy przybyli do naszego kraju. Ustawa zawiera szczegółowe informacje na temat warunków, jakie należy spełnić, aby uzyskać dostęp do publicznej opieki zdrowotnej. W tym roku przedłużono obowiązywanie tych przepisów do 30 września 2025 roku.

Dostęp do publicznych świadczeń dla uchodźców

Wszyscy spełniający warunki określone w ustawie mają prawo korzystać z publicznej opieki zdrowotnej na takich samych zasadach jak ubezpieczeni Polacy. Świadczenia te są standardowo rozliczane z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ) i wypłacane z budżetu państwa za pośrednictwem NFZ. Oznacza to, że pacjentów tych przyjmujemy w gabinetach czy na oddziałach tak samo jak innych – w tym również wystawiamy im recepty refundowane, pod warunkiem spełnienia kryteriów refundacyjnych.

Wyjątkiem od powyższych zasad jest dostęp do:

• leczenia uzdrowiskowego,
• rehabilitacji uzdrowiskowej,
• prawa do leczenia za granicą,
• zwrotu kosztów leczenia za granicą na podstawie dyrektywy transgranicznej.

Aby skorzystać z tych świadczeń zdrowotnych, pacjent/pacjentka musi uzyskać uprawnienia na takich samych zasadach, jak pozostali obywatele RP.

Aby otrzymać dostęp do polskiej publicznej ochrony zdrowia na wskazanych zasadach, trzeba spełnić kilka warunków:

• przekroczyć granicę 24 lutego 2022 r. lub później;
• posiadać obywatelstwo ukraińskie, być małżonkiem obywatela Ukrainy, małoletnim dzieckiem obywatela Ukrainy lub małoletnim dzieckiem małżonka obywatela Ukrainy;
• nie przebywać legalnie w Polsce przed 24 lutego 2022 r. na podstawie zezwoleń pobytowych;
• nie posiadać statusu uchodźcy i nie złożyć wniosku o jego uzyskanie;
• nie opuścić terytorium Polski na ponad 30 dni po uzyskaniu uprawnień.

Weryfikacja uprawnień

Osoby przybywające do Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi powinny zgłosić się do Urzędu Miasta lub Urzędu Gminy, gdzie zostanie im nadany numer PESEL ze specjalnym oznaczeniem "UKR". To oznaczenie umożliwia identyfikację osób posiadających specjalne uprawnienia.

Ważne jest, aby przy wystawianiu recept takim pacjentom zaznaczać uprawnienie "IN" na recepcie, oprócz pozostałych przysługujących pacjentowi uprawnień (np. "S" dla seniora).

Osobne podejście do uchodźców

W przypadku osób posiadających oficjalny status uchodźcy obowiązują inne regulacje dotyczące dostępu do opieki zdrowotnej. Korzystają oni z pomocy Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców, który może zapewnić im opiekę zdrowotną. Jest ona jednak realizowana wyłącznie w placówkach posiadających odpowiednią umowę z Urzędem, a nie we wszystkich placówkach mających kontrakt z NFZ. W przypadku zgłoszenia się takiej osoby traktujemy ją jako nieubezpieczoną – to znaczy, że udzielamy mu świadczeń w razie nagłego zagrożenia życia i zdrowia.  W pozostałych przypadkach odsyłamy pacjenta do Urzędu celem organizacji świadczeń. Zgodnie z materiałami udostępnionymi uchodźcom przez Urząd, w godzinach roboczych od poniedziałku do piątku pacjenci mają zapewnioną opiekę przez firmę, z którą podpisana została umowa, a w weekendy i poza godzinami roboczymi w tygodniu mogą korzystać z nocnej i świątecznej opieki lekarskiej (w przypadku nagłego zachorowania) oraz SOR/ZRM w przypadku zagrożenia życia.

Praktyka kliniczna

Pierwszy dyżur w NPL. Jak się do niego przygotować?

Sprawdź