Czy na podstawie wywiadu można rozróżnić astmę i POChP?

Rozróżnienie astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) na podstawie wywiadu jest trudne i wymaga uzupełnienia diagnostyki badaniami czynnościowymi płuc. Oba schorzenia charakteryzują się obturacją oskrzeli i różnice w obrazie klinicznym oraz czynnikach ryzyka pozwalają jedynie na wstępne rozpoznanie na podstawie szczegółowego wywiadu.

Charakterystyka początkowych objawów i wiek pacjenta

Jednym z kluczowych elementów różnicujących jest wiek, w którym pojawiają się pierwsze objawy. Astma zazwyczaj rozpoczyna się w dzieciństwie lub w młodym wieku, choć może ujawnić się także później. Objawy często mają charakter napadowy, są związane z ekspozycją na alergeny, infekcje wirusowe czy wysiłek fizyczny. W wywiadzie pacjenta z astmą często stwierdza się obciążenia rodzinne, współwystępowanie chorób alergicznych. 

W przypadku POChP objawy pojawiają się najczęściej po 40. roku życia i rozwijają się stopniowo w wyniku przewlekłego narażenia na czynniki drażniące, takie jak dym tytoniowy, zanieczyszczenie powietrza czy pyły (ekspozycja zawodowa). U pacjentów z POChP typowym obrazem klinicznym jest przewlekły kaszel z odkrztuszaniem plwociny oraz duszność wysiłkowa, która nasila się wraz z postępem choroby.

Objawy i ich zmienność w ciągu dnia

W astmie objawy, takie jak duszność, świszczący oddech i kaszel, często ustępują samoistnie lub po podaniu leków rozkurczających oskrzela. W POChP objawy mają charakter przewlekły i nie cechują się tak dużą zmiennością w ciągu dnia jak w przypadku astmy. Duszność początkowo występuje tylko podczas wysiłku, ale w zaawansowanych stadiach choroby może pojawiać się również w spoczynku. Kaszel z odkrztuszaniem plwociny jest dominującym objawem w POChP i cechuje go brak czynnika wyzwalającego..

Rozpoznanie

Na podstawie wywiadu można wstępnie rozróżnić astmę i POChP, uwzględniając wiek pacjenta, dynamikę i charakter objawów oraz czynniki ryzyka. Jednak ostateczne rozpoznanie wymaga badań dodatkowych

Rozpoznanie astmy wymaga przede wszystkim stwierdzenia zmienności objawów i zmienności czynności płuc (np. poprzez próbę rozkurczową). Poza tym należy potwierdzić ograniczenie wydechowego przepływu powietrza przez drogi oddechowe (zmniejszenie FEV1/FVC).

Rozpoznanie POChP wymaga potwierdzenia wynikiem spirometrii (zmniejszenie FEV1/FVC po zastosowaniu leku rozkurczającego oskrzela), który świadczy o nieodwracalności obturacji. 

Bibliografia

1. Szczeklik, A. (2024). Interna Szczeklika 2024.