Kiedy szmer sercowy u noworodka jest wskazaniem do dalszej diagnostyki kardiologicznej?

Szmery serca są częstym znaleziskiem podczas rutynowych badań noworodków. Nie każdy szmer serca wymaga pogłębionej diagnostyki kardiologicznej, jednak właściwa ocena jego charakteru i towarzyszących objawów klinicznych ma kluczowe znaczenie dla dalszego postępowania.

Klasyfikacja i charakterystyka szmerów serca

W praktyce klinicznej wyróżniamy dwie główne kategorie szmerów serca u noworodków. Szmery niewinne, nazywane również fizjologicznymi, występują w fazie skurczowej i charakteryzują się natężeniem poniżej 3/6 w skali Levine'a. Ich cechą charakterystyczną jest zmienność w zależności od pozycji ciała oraz brak promieniowania. Co istotne, nie towarzyszą im żadne inne objawy patologiczne.

Szmery patologiczne posiadają odmienną charakterystykę. Każdy szmer występujący w fazie rozkurczowej należy uznać za patologiczny. Szmery te cechują się natężeniem przekraczającym 3/6 w skali Levine'a oraz stałą obecnością, niezależną od pozycji ciała. Charakterystyczną cechą jest również obecność promieniowania.

Wskazania do pilnej konsultacji kardiologicznej

Szereg objawów wymaga natychmiastowej oceny kardiologicznej. Do najważniejszych należą zaburzenia karmienia z towarzyszącą dusznością i sinicą centralną. Nieprawidłowości w zakresie tętna obwodowego oraz zaburzenia wzrastania również stanowią istotne wskazania do pilnej diagnostyki. Obecność szmeru rozkurczowego lub szmeru o głośności 3/6 lub wyższej w skali Levine'a zawsze wymaga pogłębionej diagnostyki kardiologicznej.

Diagnostyka i badania przesiewowe

Badanie pulsoksymetryczne stanowi podstawowy element screeningu kardiologicznego u noworodków. Należy je wykonać między 24 a 48 godziną życia. Saturacja poniżej 95% lub różnica powyżej 3% między kończyną górną a dolną wymaga pilnej diagnostyki kardiologicznej.

Echokardiografia pozostaje złotym standardem w diagnostyce patologii układu krążenia u noworodków. W przypadku szmerów niewinnych nie ma konieczności jej rutynowego wykonywania. Badanie to jest jednak niezbędne w przypadku stwierdzenia szmerów patologicznych lub współistnienia innych niepokojących objawów.

Zasady kontroli i monitorowania

Częstotliwość badań kontrolnych zależy od charakteru szmeru. W przypadku szmerów niewinnych pierwszą kontrolę należy przeprowadzić po 2-4 tygodniach, a następnie monitorować stan dziecka co 3-6 miesięcy do czasu ustąpienia szmeru.

W przypadku szmerów patologicznych schemat kontroli ustala indywidualnie kardiolog dziecięcy. Kluczowe znaczenie ma regularne monitorowanie parametrów wzrastania oraz rozwoju dziecka.

Kody ICD-10

Referencje

1. Interna Szczeklika 2024/25. Mały podręcznik. (2024). Medycyna Praktyczna.
2. Oster, M. E., Pinto, N. M., Pramanik, A. K., Markowsky, A., Schwartz, B. N., Kemper, A. R., Hom, L. A., Martin, G. R., Berger, S., Snyder, C. S., Armsby, L. B., Cabrera, A. G., Hsu, D. T., Mery, C. M., Johnson, J., Sachdeva, R., Villafane, J., Renno, M., Das, N., . . . Wade, K. (2024). Newborn screening for critical congenital heart disease: a new algorithm and other updated recommendations: Clinical report. PEDIATRICS. https://doi.org/10.1542/peds.2024-069667
3. Ford, B., Lara, S., & Park, J. (2022). Heart Murmurs in Children: Evaluation and Management. American family physician, 105(3), 250–261.
4. Frank, J. E., & Jacobe, K. M. (2011). Evaluation and management of heart murmurs in children. American family physician, 84(7), 793–800.