Przykurcz Dupuytrena – leczenie zachowawcze czy chirurgiczne?

Przykurcz Dupuytrena to przewlekła, postępująca choroba fibroproliferacyjna rozcięgna dłoniowego prowadząca do powstawania guzków i pasm oraz przykurczu palców, najczęściej palca IV i V. Choroba dotyczy nawet 8% populacji, występuje częściej u mężczyzn oraz osób po 50. roku życia, a ryzyko jej rozwoju zwiększają czynniki takie jak cukrzyca, nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu oraz wieloletnia praca z narzędziami wibracyjnymi [1].

Przykurcz rozcięgna dłoniowego – stopnie i przebieg

W początkowym okresie choroba objawia się jako twardy, niebolesny guzek, który z czasem może przekształcić się w pasmo włókniste pociągające palce w stronę dłoni. Przebieg choroby jest zmienny – u około 10% pacjentów może dojść do samoistnej regresji zmian, natomiast u 30–50% następuje progresja prowadząca do trwałego przykurczu palców [2, 3]. Jej etiologia nie została jeszcze w pełni poznana.

Przykurcz Dupuytrena – leczenie 

Wybór metody leczenia przykurczu Dupuytrena powinien być dostosowany do stopnia zaawansowania choroby oraz wpływu objawów na funkcjonowanie pacjenta. Leczenie zachowawcze jest stosowane przede wszystkim we wczesnym stadium choroby. Obserwacja jest zalecana, gdy pacjent nie odczuwa istotnych dolegliwości, a przykurcz jest minimalny i nie wpływa na funkcję ręki. W przypadku narastania przykurczu oraz ograniczenia funkcji ręki konieczne jest rozważenie leczenia operacyjnego [4]. 

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze ma ograniczone możliwości w modyfikowaniu przebiegu choroby. Stosuje się:

1. obserwację – u pacjentów z brakiem przykurczu lub łagodnym przykurczem, wolno postępującym procesem i brakiem dolegliwości funkcjonalnych [2];
2. radioterapię – w stadium wczesnym, może spowolnić progresję choroby i zmiękczyć guzki, wykazując skuteczność w zatrzymaniu progresji w ok. 80% [1];
3. iniekcje steroidowe (np. triamcynolon) do guzków – mogą zmniejszać konieczność operacji [2];
4. fizjoterapia i ortezy nocne – stosowane pomocniczo w celu utrzymania zakresu ruchu, choć brak jednoznacznych dowodów potwierdzających ich skuteczność [3].

Leczenie chirurgiczne

Podstawowym sposobem leczenia przykurczu Dupuytrena jest leczenie operacyjne, gdy występuje [2, 3]:

1. przykurcz stawu śródręczno-paliczkowego (MCP) >30-40°,
2. przykurcz stawu międzypaliczkowego bliższego (PIP) >20°,
3. przykurcz, który ogranicza funkcję ręki i wpływa na jakość życia.

Dostępne techniki leczenia chirurgicznego obejmują [1]:

1. otwartą fasciektomię ograniczoną – metoda referencyjna, z odsetkiem nawrotów 12–73% w 5 lat, ale dobrym efektem funkcjonalnym;
2. fasciektomię segmentową – szybszy powrót do sprawności, niższe ryzyko powikłań, lecz możliwe wyższe ryzyko nawrotu;
3. przezskórną fasciotomię igłową – metoda najmniej inwazyjna, szybki powrót do funkcji, lecz wyższy odsetek nawrotów (nawet 85% w 2,3 roku);
4. dermofasciektomię z przeszczepieniem skóry – rozważana w nawrotach oraz u młodszych pacjentów z agresywną postacią choroby.

Kiedy kierować do poradni ortopedycznej?

W praktyce lekarza POZ kluczowe jest rozpoznanie momentu, w którym pacjent powinien zostać skierowany poradni chirurgii ręki. Konsultacja specjalistyczna jest wskazana, gdy dochodzi do przykurczu MCP >30–40° lub PIP >20°, a także w przypadku pogarszającej się funkcji ręki lub szybkiej progresji objawów [3]. 

Skierowanie powinno zostać wystawione również, gdy pacjent odczuwa istotny dyskomfort związany z chorobą, oraz w sytuacjach, gdy istnieją wątpliwości diagnostyczne lub guzek jest bolesny i wymaga różnicowania z innymi patologiami w obrębie dłoni [4].

Podsumowanie

Przykurcz Dupuytrena wymaga indywidualnego podejścia. Leczenie zachowawcze jest opcją we wczesnym stadium, ale w przypadku progresji i zaburzeń funkcji preferowane jest leczenie chirurgiczne. Warto pamiętać, że leczenie chirurgiczne nie jest leczeniem przyczynowym – choroba może nawracać, co wynika z jej patofizjologii, a nie z błędów leczenia [1, 2]. Wybór metody leczenia powinien być dostosowany do oczekiwań pacjenta co do tempa powrotu do funkcji, akceptacji ryzyka nawrotów oraz możliwych powikłań. Leczenie zachowawcze może być rozważane we wczesnym stadium choroby, jednak w przypadku progresji oraz ograniczenia funkcji ręki leczenie operacyjne jest obecnie jedyną skuteczną metodą poprawy jakości życia.