Case study: Przeciążenie psychiczne i leczenie depresji u 41-letniego pacjenta z zastosowaniem trazodonu XR

Do gabinetu POZ zgłosił się 41-letni mężczyzna, skarżący się na nasilone objawy emocjonalne utrzymujące się od kilku miesięcy. Pacjent jest aktywny zawodowo, pełni funkcję menedżera w dużej firmie usługowej. Opisał swoją sytuację jako „ciągłą walkę z czasem” – obowiązki zawodowe w połączeniu z opieką nad rodziną (żona, dwójka dzieci) oraz trudności z regeneracją psychiczną doprowadziły do wyczerpania. Zauważa pogorszenie koncentracji, przewlekłe zmęczenie, płaczliwość, spadek motywacji i anhedonię. Zgłasza również trudności z zasypianiem oraz częste wybudzenia.

Pacjent nie był dotąd leczony psychiatrycznie. Nie stosuje używek, poza okazjonalnym spożyciem alkoholu (<1x/tydzień). Nie choruje przewlekle, nie przyjmuje leków na stałe. W wywiadzie rodzinnym brak informacji o zaburzeniach psychicznych.

Badanie przedmiotowe

Stan ogólny dobry. Pacjent z zachowanym kontaktem słownym i logicznym, zachowuje adekwatny kontakt wzrokowy, zorientowany auto- i allopsychicznie. Temperatura ciała 36,6 °C. Skóra czysta, prawidłowo ucieplona, bez wykwitów, wysypek, obrzęków ani wybroczyn. W badaniu laryngologicznym: gardło blade, migdałki bez nalotów, śluzówki jamy ustnej różowe, wilgotne. Węzły chłonne szyjne, nadobojczykowe i podżuchwowe niewyczuwalne palpacyjnie.

Osłuchowo nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy prawidłowy, bez nieprawidłowych zmian osłuchowych. Opukowo bez odchyleń. Układ krążenia: tony serca czyste, miarowe, bez szmerów patologicznych. HR 76/min, BP 120/80 mmHg. Brzuch miękki, niebolesny palpacyjnie, bez oporów patologicznych. Perystaltyka zachowana. Objawy otrzewnowe ujemne. Objaw Goldflama obustronnie ujemny. Bez obrzęków obwodowych. Zakres ruchów biernych i czynnych kończyn prawidłowy, stosowny do wieku. Neurologicznie bez ogniskowych objawów ubytkowych ani objawów oponowych.

Badanie psychiatryczne

Pacjent zachowuje kontakt słowny i wzrokowy, wypowiedzi są logiczne i spójne. Mowa płynna, tempo wypowiedzi nieznacznie spowolnione, z zauważalnym elementem zmęczenia psychicznego. Nastrój obniżony, z widocznym spadkiem energii i napędu psychoruchowego. Zgłasza anhedonię, trudności z koncentracją i przewlekłe poczucie przemęczenia. Neguje myśli i tendencje samobójcze, nie wypowiada myśli rezygnacyjnych. Neguje urojenia i lęki o cechach psychotycznych. Brak objawów wytwórczych. Procesy poznawcze – percepcja i pamięć – bez istotnych odchyleń. Sądzenie i krytycyzm zachowane. Pacjent wykazuje pełną świadomość choroby i potrzebę leczenia. Motywacja do podjęcia terapii wysoka.

Za pomocą kwestionariuszy oceniono:

• skala Becka (BDI-II): 25 pkt – depresja umiarkowana;
• kwestionariusz PHQ-9: 14 pkt – nasilenie objawów umiarkowane;
• skala EQ-VAS (EuroQol Visual Analogue Scale): 25/100.

Rozpoznanie i decyzja terapeutyczna

Na podstawie zebranego wywiadu oraz wyników skal przesiewowych rozpoznano epizod depresyjny o umiarkowanym nasileniu, najprawdopodobniej związany z przewlekłym stresem psychospołecznym i przeciążeniem obowiązkami. Z uwagi na:

• wyraźne objawy zaburzeń nastroju,
• współwystępujące zaburzenia snu,
• potrzebę stosowania leku dobrze tolerowanego,
• preferencję pacjenta do stosowania niewielu tabletek

podjęto decyzję o wdrożeniu leczenia trazodonem w postaci preparatu o przedłużonym uwalnianiu (Trittico XR) w dawce początkowej 75 mg na noc, z planowanym zwiększeniem do 150 mg po tygodniu.

Edukacja i zalecenia

Pacjent został poinformowany o:

• konieczności regularnego przyjmowania leku,
• możliwości wystąpienia łagodnych objawów niepożądanych (senność, suchość w ustach, zmęczenie),
• spodziewanym czasie pojawienia się efektu terapeutycznego (2–4 tygodnie),
• potrzebie kontroli stanu psychicznego i jakości snu w trakcie leczenia.

Zalecono regularną aktywność fizyczną (3–4 razy w tygodniu), higienę snu oraz ograniczenie nadmiernego czasu pracy. Zaplanowano wizytę kontrolną po 4 tygodniach.

Wizyta kontrolna (4 tygodnie od rozpoczęcia leczenia)

Pacjent przyjmował trazodon w postaci preparatu o przedłużonym uwalnianiu (Trittico XR) w dawce 150 mg. Zgłasza poprawę jakości snu – „śpi od 23:00 do 6:30 bez wybudzeń”. Poprawiła się koncentracja i energia w ciągu dnia. Nadal obecne są wahania nastroju, ale bez epizodów przygnębienia.

• BDI-II: 12 pkt (spadek o 13 pkt);
• PHQ-9: 7 pkt;
• Skala EQ-VAS (EuroQol Visual Analogue Scale): 60/100.

Nie wystąpiły działania niepożądane. Pacjent dobrze toleruje leczenie.

Wizyta kontrolna (12 tygodni od rozpoczęcia leczenia)

Pacjent kontynuuje stosowanie trazodonem w postaci preparatu o przedłużonym uwalnianiu (Trittico XR) w dawce 150 mg. Zgłasza stabilizację nastroju, utrzymanie dobrej jakości snu oraz powrót energii i motywacji do działania. Nie występują objawy depresyjne. Poprawiły się relacje rodzinne i radzenie sobie ze stresującymi sytuacjami.

• BDI-II: 7 pkt;
• PHQ-9: 3 pkt;
• Skala EQ-VAS (EuroQol Visual Analogue Scale): 80/100.

Brak działań niepożądanych. Pacjent ocenia leczenie jako skuteczne i dobrze tolerowane. W pracy nadal odczuwa presję, jednak zaznacza, że „jest w stanie to kontrolować”, a trudności dnia codziennego nie generują już przytłaczającej reakcji emocjonalnej.

Wnioski i komentarz kliniczny

Leczenie trazodonem XR (Trittico XR) u 41-letniego pacjenta z depresją umiarkowaną, przeciążeniem zawodowym i objawami przewlekłego stresu okazało się rozwiązaniem trafnie dopasowanym do jego sytuacji. Decyzja o wdrożeniu terapii preparatem o przedłużonym uwalnianiu, przyjmowanym raz dziennie, była kluczowa dla utrzymania wysokiego poziomu współpracy terapeutycznej (compliance).

W przypadku tego chorego szczególne znaczenie miały:

• dominujące objawy somatyczne (bezsenność, przewlekłe zmęczenie),
• obniżenie nastroju i napędu,
• istotne ograniczenia czasowe i przeciążenie obowiązkami zawodowymi.

Trazodon XR okazał się skuteczny zarówno w poprawie snu od pierwszych dni terapii, jak i w redukcji objawów depresyjnych w ciągu pierwszych 4 tygodni, co potwierdzają obserwacje z badania TED oraz przegląd Fagiolini i wsp., wskazujący na przewagę trazodonu nad SSRI m.in. w zakresie szybszego wpływu na sen, lęk i funkcjonowanie społeczne [1, 2].

Co istotne, u pacjenta nie wystąpiły istotne działania niepożądane, a tolerancja leku była bardzo dobra. Trazodon charakteryzuje się profilem działania sprzyjającym akceptacji terapii, szczególnie u pacjentów z niską tolerancją SSRI (gdzie często obserwuje się zaburzenia snu, stępienie emocjonalne czy dysfunkcje seksualne) [1].

Trazodon XR (Trittico XR) może być trafnym wyborem terapeutycznym u pacjentów:

• z wyraźną komponentą somatyczną depresji (np. zaburzenia snu, anhedonia),
• potrzebujących dobrze tolerowanej terapii bez efektu aktywującego,
• preferujących prosty schemat dawkowania (raz na dobę).

Dla pacjentów aktywnych zawodowo, przeciążonych obowiązkami, oczekujących szybkiego, ale dobrze tolerowanego leczenia – trazodon XR (Trittico XR) może oferować bardziej zrównoważony efekt terapeutyczny niż klasyczne SSRI.

Zobacz także:

Wideo

Depresja w gabinecie POZ – czy każdy pacjent wymaga konsultacji psychiatrycznej?

Sprawdź

Wideo

Trazodon

Sprawdź

Wywiady

Różne oblicza trazodonu – rozmowa z prof. dr. hab. n. med. Przemysławem Bieńkowskim z Katedry i Kliniki Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Sprawdź

Wideo

Jak “odmaskować” depresję? Podstawy personalizacji farmakoterapii zaburzeń nastroju

Sprawdź

Poradnik

Obniżenie nastroju i pogorszenie jakości życia

Sprawdź