Jak dobrze przygotować pacjenta do kolonoskopii?

Szanowna pani profesor, szanowni państwo.Rzeczywiście jest to już ostatniapre-lekcja w tej dzisiejszej sesji itemat faktycznie pozornie prosty itrywialny.Jak przygotować pacjenta?Założenie jest proste, bo jelitoma być po prostu czyste.Wydaje się, że jestto krótka odpowiedź, ale uzyskać tenefekt wcale nie jest łatwo.Często będąc pacjentami sami sięmożemy o tym przekonać, a pacjenciprzychodząc do nas często naso tym informują.

Państwo jako lekarze pierwszego kontaktumożecie kierować bezpośrednio na kolonoskopię ibardzo dobrze, że tak robicie.Znacie pacjenta, znacie bezpośrednio wskazania,z jakiego powodu to badanie jestwykonywane.Jest to badanie jednak inwazyjne,ale wciąż nie do zastąpienia.Jest to nie tylko badanie,a często też zabieg, czyli usuwaniepolipów, czasem tamowanie krwawienia.Więc ważne jest, aby pacjentz tego odniósł jak największą korzyść.Natomiast kierując na to badanie,to na Państwu spoczywa ta odpowiedzialnośći obowiązek odpowiedniego przygotowania, wydaniaodpowiednich zaleceń dla pacjenta i jakbyten skutek końcowy jest towspólna praca.

Kolonoskopia kolonoskopii nierówna.W tej chwili mówi się,jest taka definicja kolonoskopia wysokiej jakości.Co to jest kolonoskopia wysokiejjakości?To jest badanie, które jestwykonywane przez wysoko wykwalifikowany personel nadobrym sprzęcie.Natomiast mając te dwa aspektyw pełni wykorzystane, to znaczy najlepszysprzęt ze sztuczną inteligencją, ześwietnymi barwieniami i również wysoką rozdzielczością.Niestety może to okazać sięnic niewarte, jeśli pacjent będzie źleprzygotowany.Żadne w tej chwili technikinie pozwolą na poprawienie jakości badania,jeśli pacjent jest źle przygotowany

i jelito jest nie do oceny. Dlatego tak jak mówiłem, to jest podstawa i istota w tym momencie, tak jak widzimy po tej prawej stronie ekranu, jelito może być zupełnie niewidoczne pod taką treścią mogą kryć się polipy, ba, czasem może kryć się nawet nowotwór. A więc efekt przygotowania ma tutaj kluczowe dla pacjenta znaczenie.

Niestety okazuje się, że nawet niezależnie od ośrodków — są ośrodki i kliniczne i ambulatoryjne — ten procent może sięgać nawet jednej czwartej, czyli nawet jeden na czterech pacjentów może być niedostatecznie przygotowany do badania. Efektem tego jest zmniejszony wskaźnik wykrywania gruczolaków, czyli przeoczenie zmian, które będąc zmianami przedrakowymi z czasem mogą spowodować pojawienie się nowotworu, nowotworu u tego pacjenta, a mógł on być wcześniej wykryty w czasie kolonoskopii profilaktycznej niekompletną kolonoskopią, czyli w ogóle nie dotarcia, nie dotarciem do kątnicy, nie obejrzeniem całego jelita i być może przeoczeniem zmian nawet zaawansowanych w tym nieocenionym odcinku. Również powikłaniami.

Próbując oczyścić jelito, lekarz endoskopista często próbuje płukać, przechodzić przez tę treść w jakiś sposób dalej. Natomiast niestety może to spowodować trudne później powikłania, nawet łącznie z perforacją. Jeśli dochodzi do perforacji w jelicie nieoczyszczonym, tym bardziej powikłana perforacja jest cięższa do leczenia, bo może dochodzić do zakażenia, zapalenia kołowego otrzewnej i jeszcze kolejnych powikłań, nawet pooperacyjnych. Dla pacjenta związane jest to z wydłużeniem czasu kolonoskopii, czyli niepotrzebnie, które mogą być uniknięte płukaniem tego jelita, które i tak często niestety nie odnosi skutku. To znaczy to jelito i tak, i tak do końca właściwie oczyszczone nie jest. Dyskomfort w postaci tego, że jelito musi być rozdmuchiwane, aparat często przechodzi niejako, niejako na ślepo. Jest to związane z dodatkowymi dolegliwościami, nie wspominając o kosztach, czyli

o tym, że ten pacjentnajczęściej niestety musi powtórzyć tę procedurę.Koszty przygotowania, koszty badania, kosztyczasu pracy.

Żeby wiarygodnie ocenić przygotowanie posługujemysię różnymi skalami.W tej chwili warto zwrócićuwagę, jeśli Państwo widzicie wynik kolonoskopii,na to, czy jest opisanystopień przygotowania, a powinien być wewłaściwie opisanym badaniu powinien byćzawsze zaznaczony stopień przygotowania.W tej chwili posługujemy siętak zwaną skalą Boston.Jest to skala, gdzie jelitojest oceniane na trzech odcinkach.Tu widzimy po prawej stronieekranu te trzy odcinki, czyli prawy,środkowy i lewy odcinek jelita,jelita grubego.Każdy z tych odcinków jestoceniony w skali od zera dotrzech punktów, czyli maksymalnie najlepiejoczyszczone jelito to jest dziewięć punktów,czyli po trzy punkty wkażdym z tych odcinków.Akceptowalnym stopniem oczyszczenia, czyli takim,gdzie to badanie uznajemy za wiarygodne,nie musi być powtarzane.Jest to przynajmniej sześć punktóww tej skali Boston.Warto jednak zauważyć, że tesześć punktów musi się rozłożyć równona te trzy odcinki.Czyli na przykład wynik, któryPaństwo widzicie, gdzie jest opisane skalaBoston jeden plus, dwa plustrzy owszem, daje sześć.Natomiast jedynka, czyli źle przygotowaneprawa strony okrężnicy już nas implikujedo powtórzenia niestety kolonoskopii, boten odcinek jest niedostatecznie przygotowany ito badanie powinno być przeczyszczone--powinno być powtórzone, czyli musi byćsześć punktów, ale przynajmniej dwapunkty w każdej, w każdymodcinku.Warto na to zwracać uwagę,bo nie pisze się tego zwyklewe wnioskach końcowych.We wnioskach możemy napisać uchyłki,polipy, natomiast w treści opisu powinnazawsze być zawarta właśnie taskala przygotowania.

Jak jest to trudne dlapacjenta, to tu chciałem pokazać kilkatakich wyimków z forum internetowego,gdzie pacjenci swoje wrażenia z kolonoskopiii z przygotowania do kolonoskopii

opisują i tutaj zadają czasem rzeczywiściedosyć kluczowe pytania.Czy jest jakaś alternatywa dlapicia tego paskudnego w smaku napoju,który należy wypić w chorychilościach dzień przed zabiegiem?I, najczęściejte wrażenia niestety nie sąpozytywne.Dlatego staramy się teraz, ymm,pokazać, że można te-- to przygotowanieprzeprowadzić w sposób troszkę dlapacjenta mniej uciążliwy, a zarazem bezpiecznyi nawet często bardziej skutecznyniż dotychczas to, wykonywano.

Niejako trzy kluczowe aspekty tutajgrają rolę, jeśli chodzi o przygotowanie.To jest efektywność, bezpieczeństwo itolerancja tego przygotowania.One trzymają się niejako wtakim klinczu, cały czas.Czyli wy-- dotychczas było tak,że jeśli zwiększamy bezpieczeństwo, to prawdopodobniezmniejszamy efektywność.Natomiast na przykład, jeśli poprawiamybezpieczeństwo, to ta efektywność spada.Przy tym może dodatkowo spadaćtolerancja.Nowe preparaty i nowe sposobyprzygotowania, dla pacjenta starałem sięniejako rozluźnić troszkę ten ucisk.To znaczy tak, żeby jednocześniezachowując dobrą efektywność, my, jednocześnie uczynimybezpieczeństwo, a również dobrą tolerancjętego, przygotowania.

Niestety jest część, pacjentów,takie grupy, które są szczególnienarażone na, na złe przygotowaniedo badania.I tu należy od razuzwrócić uwagę dla tych pacjentów, jeślipaństwo je kierują na szczególniewłaśnie przestrzeganie tych zaleceń dobrego przygotowania.To są pacjenci w starszymwieku.To są pacjenci niestety płcimęskiej.Gorzej się przygotowują, o niższymstatusie socjoekonomicznym.Prawdopodobnie jest to związane zgorszym zrozumieniem tych zaleceń, zwłaszcza jeślione są czytane tylko iwyłącznie z ulotki, a także pacjenciobciążeni, dodatkowymi chorobami takjak cukrzycą, zawałami, demencją,na przykład chorobami wątroby.Szczególnie ważne to na, nato zwrócić należy uwagę to pacjencipo operacjach, yym, dotyczących przewodupokarmowego, bo tam często należy niecozmienić ten sposób postępowania albo

w ogóle zmienić przygotowanie, biorąc poduwagę zmianę, anatomii przewodupokarmowego po operacji, często również zchorobami neurologicznymi, po udarach zchorobą Parkinsona, a także przyjmujący leki,w szczególności leki opioidowe.No oczywiste, że one powodujązaparcia, jak również trójcykliczne leki przeciwdepresyjne.Z-- uczulić dodatkowo trzeba napacjentów, którzy się diagnozują z powoduna przykład biegunki, żeby naten czas przestali przyjmować leki przeciwbiegunkowe,żebyśmy nie walczyli niejako zesobą, oczyszczając jelito, a zarazemzatrzymując perystaltykę.Do końcowego sukcesu muszą sięzłożyć i zazębiać ze sobą, zesobą trzy elementy.

To jest rodzaj preparatu, który,zlecamy pacjentowi.Odpowiednio do przygotowania.Czas przygotowania, to znaczy odpowiednirodzaj przygotowania, podzielenie tej diety, podcze--podzielenie tego preparatu, o czymbędę mówił i dieta w zasadziedzień przed badaniem.Substancji oczyszczających w tej chwilidostępnych w Polsce to są wzasadzie trzy grupy.To jest czysty, glikolpolietylenowy PEG, czyli w naszych warunkachFortran's, PEG glikol z dodatkami,najczęściej są to siarczany, dodatki smakoweoraz czyste siarczany.Te trzy rodzaje preparatów mamydo dyspozycji, tu po prawej stronie,ym, schem-- mamy schemat monomeruglikolu i łańcuch glikolu polietylenowego tojest właśnie polimer zwią-- zbudowanyz takich podjednostek.

Im dłuższy jest ten polimer,ta cyferka przy PEG-u podana naprzykład cztery tysiące, trzy tysiącetrzysta pięćdziesiąt.To jest orientacyjna ilość właśnietakich, takich podjednostek składających sięna ten łańcuch.Im więcej ich jest, tymjest wyższa, wyższe działanie osmotyczne,preparatów.Standard i najczęstszy punkt odniesieniado wszystkich badań to jest glikol,czysty glikol polietylenowy w formieczterolitrowej.Ma on nie-niewątpliwe zalety, toznaczy jest od wielu lat znany,jest bezpieczny, jest rzeczywiście skuteczny.No natomiast nie, yym, pracowanoby nad nowymi preparatami, gdyby nie

jego wady, czyli duża objętośćpłynu do wypicia.Często jest to nieakceptowalny warunekprzez pacjentów.Jakby, te cztery litrydla części pacjentów jest w ogólenie z-- nie do zaakceptowania.Niektórzy pacjenci skarżą się nanieprzyjemny smak, rzadziej, na zapach,ale dla części pacjentów równieżjest to nie do zniesienia ibyć może nie do przebycia.Główne problemy właśnie, na któremożemy mieć wpływ, y-ymm, wybierając preparatyinne, to jest właśnie taduża ilość, płynu do wypicia.Są nowe preparaty, które sąnisko objętościowe, nieakceptowalny smak.No tu akurat możemy wybieraćpomiędzy różnymi, jest to dosyć zindywidualizowanakwestia jeśli chodzi o pacjentów.No i nieprzyjemny zapach, równieżczęść pacjentów na to zwraca uwagę,aczkolwiek jest to najmniej istotna,wydaje się rzecz.

Jeśli chodzi o preparaty niskoobjętościowe.To mogą być czyste siarczanyw polskich warunkach jedynym czystym siarczanemtakim to jest tak zwanytrójsiarczan, czyli Eziklen.Jest to preparat jako jedynyw postaci płynnej dostępny, czyli wpostaci butelek, który się rozcieńczaodpowiednio trzy litry roztworu, na końcujest do wypicia.I inny, gdzie podstawą jestsiarczan, jest to Citraflyt.Preparat dla odmiany o najmniejszejilości samego preparatu czystego do wypicia,bo to jest trzysta mililitrów.Całość to jest ponad trzylitry, ale samego preparatu jest trzystamililitrów.Jeszcze chciałbym powiedzieć, że wszystkiesu-- te preparaty, które są dostępnena polskim rynku, w zasadziemają podobną skuteczność.Natomiast tutaj, niuanse grająrolę i na to należy zwrócić,szczególną uwagę.

Najczęściej obecnie stosowanymi preparatami sąto, preparaty nisko objętościowe, którychjakby podstawowym składnikiem wciąż pozostajeglikol polietylenowy, czyli PEG.I-- natomiast tę niską objętośćmożna uzyskać dzięki właśnie dodatkom.Czyli czasem są to siarczany,czasem chlorki.I z tych preparatów mamydo dyspozycji w tej chwili wzasadzie trzy.Czyli Movie Prep.Jest to, preparat główniena bazie makrogolu trzy tysiące trzysta

pięćdziesiąt w, o trzechlitrach, całości jakby do, dowypicia przez pacjenta.Nieco silniejszy makrogol, czyli czterytysiące jest w Clancy i jestto dwa litry, -Plus litrwody.Natomiast, ten, yym, preparatwyróżnia się jako jedyny z dostępnego-z dostępnych na rynku tym,że zawiera w swoim składzie dodatkowosimetikon.Simetikon, czyli odpieniacz, czyli substancjazmniejszająca napięcie powierzchniowe, która powoduje, -że oczyszczenie dodatkowo poprawia się,jeśli chodzi o pianę, która jestw jelicie, a która częstojest bardzo frustrująca dla lekarza badającego,bo piana ma to dosiebie, że próbując ją wypłukać jeszczedodatkowo, czasem zwiększamy jej ilość,ona się dodatkowo bardziej pieni.I stosunkowo najnowszy preparat, czyliPlenvu.Dla odmiany preparat o najmniejszejcałkowitej ilości do wypicia, czyli jestto w sumie dwa litry.

Każdy z tych preparatów, zarównopreparaty wysoko, jak i nisko objętościowezalecamy do picia w dawkachpodzielonych.Zalecenia, o których będę dalejmówił, są głównie oparte na zaleceniachEuropejskiego Towarzystwa Endoskopii Gastroneterologicznej zdwa tysiące dziewiętnastego roku i wtych zaleceniach, biorąc pod uwagę,ym-w zasadzie wszystkie te preparaty,nie zaleca się w tejchwili stosowania preparatów opartych na fosforanach.Co jakiś czas takie preparatywracały.U nas w tej chwiliw zasadzie nie ma dostępnych preparatówtakich, ym-ym-ymm, szeroko dostępnych, opartychna fosforanach.One były skuteczne, owszem.Natomiast niestety, ym, tutaj wgrę wchodzi ich profil bezpieczeństwa.Okazuje się, że część ztych preparatów mogła powodować u niektórychpacjentów, szczególnie narażonych, ym--ymm, ryzykouszkodzenia nerek, ryzyko dużych zaburzeń elektrolitowychi związanych z tym powikłań.Więc w tej chwili niezaleca się tych preparatów w żadnejformie.Nie zaleca się również stosowaniarutynowego prokinetyków ani wlewek doodbytniczych, zakładającoczywiście, że jest to standardowakolonoskopia u pacjentów o niezmienionej anatomiii pełna kolonoskopia.Nie ma również specjalnych zaleceńu pacjentów z zaparciami, natomiast u

pacjentów z zaparciami te zalecenia,które są, muszą być szczególnie,przestrzegane i szczególnie przestrzegana dieta,przed badaniem, o którym-o którejjeszcze powiem.

Grupa pacjentów z wrzodziejącym zapaleniemjelita grubego, powinna być badanajednak preparatami na bazie glikolupolietylenowego, gdyż no jest część badań,już od lat, którepokazują, że być może preparaty nabazie siarczanów mogą powodować zmianyśluzówkowe, dyskretne zmiany śluzówkowe, ale któremogą jednak zaburzać cały obrazendoskopowy.To znaczy, jeśli badamy pacjentapod kątem na przykład zaostrzenia albo-albokontroli, może ten obraz dokońca nie być wiarygodny.Więc wybierając dla tych pacjentów,szczególnie bierzmy pod uwagę pa-- ym-ym--preparaty oparte na glikolu.

Również glikol polietylenowy zaleca sięu pacjentów, którzy wymagają pilnegobadania, czyli takich, którzy sąw ostrym, z ostrych wskazań.Również u pacjentek w ciąży.Są to bardzo rzadkie oczywiściesytuacje, kiedy jest tutaj konieczna kolonoskopia.Najczęściej jest to krwawienie zprzewodu pokarmowego.Natomiast zalecamy tutaj zdecydowanie glikolpolietylenowy jako najbardziej znany, o najdłuższymdoświadczeniu preparat.Również, te preparaty opartena glikolu zaleca się u pacjentów,u których jest ryzyko odwodnieniai dyselektrolitemii, czyli u pacjentów nastarcie w ciężkim stanie lubna-na przykład wyniszczonych.Niezależnie jednak od rodzaju preparatu- czy jest to preparat opartyna glikolu, czy na siarczanach,czy jest to preparat wysoko, czynisko objętościowy, zdecydowanie zaleca sięi podkreśla się w tej chwilistosowanie dawki podzielonej, czyli takzwanego splitu.Split, czyli dzielimy całość preparatuna dwie równe połowy.Najczęściej ten split stosuje sięw dawce podzielonej jedną część wieczorem,dzień przed badaniem i drugączęść wcześnie rano w dniu badaniai-i jest to znacznie łatwiejszedla pacjenta, bezpieczniejsze, jak również skuteczność

potwierdzono wieloma badaniami. Po prawej stronie ekranu widzicie Państwo metaanalizę tych badań. No, tutaj nie ma wątpliwości. Ogromna większość tych badań zdecydowanie przeważa, jeśli chodzi o stopień przygotowania zdecydowanie split. Split może być również wykonany w jednym dniu, szczególnie u pacjentów, którzy są badani w godzinach późnych popołudniowych. Wtedy pacjent może przyjąć pierwszą dawkę rano w dniu badania, a drugą kilka godzin przed kolonoskopią.

Jest to również akceptowane i ci pacjenci są naprawdę również dobrze przygotowani, a zarazem bezpiecznie. Ta przerwa pomiędzy tymi badaniami pozwala na odpowiednią, -- na-na przejście tego preparatu przez jelito cienkie, działanie w jelicie grubym, nie na nadmiar preparatu w jednym odcinku. Ważne są, godziny, w których ten pacjent przyjmuje ze świadomością, kiedy będzie miał kolonoskopię. Ostatnia dawka preparatu powinna być w zasadzie wypita między piątą a drugą godziną przed planowaną kolonoskopią. Ta druga godzina nie jest tutaj bez kozery. Jest to zgodne z zaleceniami towarzystw anestezjologicznych, że jest to minimalny czas, kiedy pacjenci mogą być bezpiecznie znieczuleni.

Jeszcze wśród części starszych anestezjologów pokutują takie dawne zalecenia, że jest to sześć godzin, Czasem niektórzy nawet zalecają więcej. Warto uświadamiać, że pacjent przygotowany właśnie w taki sposób, kiedy wypije między piątą a drugą godziną przed kolonoskopią ostatnią dawkę preparatu, jest lepiej przeczyszczony, a wręcz bezpieczniej go znieczulać, dlatego, że lepiej, jak taki-taki pacjent, nawet mając zaburzenia perystaltyki, kiedy, --- podejrzenie jest, że może mu coś zalegać w żołądku, to jeśli wypił, to będzie mu ten-- to zaleganie będzie rozcieńczone przez preparat, a nie zachłyśnie się na przykład kwasem solnym bądź żółcią, która zalega w żołądku, jeśli miałoby coś takiego być. Natomiast te preparaty przyspieszają perystaltykę i powodują, że po dwóch godzinach tam w żołądku już nic nie ma. Widzimy to dobrze, jeśli pacjent ma jednocześnie wykonywaną gastroskopię i kolonoskopię. Wykonując wcześniej gastroskopię widzimy bardzo dobrze, że ci pacjenci naprawdę są czyści, jeśli chodzi o górny odcinek przewodu pokarmowego i mogą być bezpiecznie znieczulani przez anestezjologa. zaleca

się dodatkowo dodawanie simetykonu do tychpreparatów.To, co mówiłem wcześniej, tojest odpieniacz, który powoduje zmniejszenie zaleganiapiany w jelicie.Istotne jest to na przykładu pacjentów po cholecystektomii, gdzie cz-częstowidzimy, kie-kiedy tej żółci, którasię pieni w jelicie, jest dużo.Wyjątkiem od tego jest Clencia.To, co mówiłem, jako jedynyjuż w swoim składzie zawiera wcześniej,simetykon, nie trzeba gododawać.Natomiast dodanie simetykonu, szczególnie doostatnich dawek, to może być zarównow kroplach, w kapsułkach, wtabletkach, niezależnie jak.

Te złote pięć godzin jestudowodnione w badaniach i widzimy, żeim dłuższy czas odstępu odtej ostatniej dawki, tym gorsze przygotowanie,szczególnie prawej połowy jelita, bowtedy dochodzi do, ponownego napływutreści, do kątnicy, ido wstępnicy.Nawet pacjenci, którzy nic niejedli, którzy mówią, że od dwóchdni na przykład nic niejedli, tylko przyjmowali płyny, będąźle oczyszczani, ponieważ jelito stalewydziela, wydziela śluz, wydziela żółć, wydzielasok trzustkowy, sok, żołądkowyi to wszystko się przedostaje wtedydo jelita.

Ta dieta, jeśli chodzi oprzygotowanie, która ma znaczenie, to jestw zasadzie dieta dzień przed.Znaczy dobę przed, przedbadaniem.Kiedyś uważało się, że trzy,cztery nawet doby wcześniej pacjenci jużstosowali specjalne diety.Wte-teraz uważa się, że tadieta kluczowa to jest dieta, yym,dzień przed.Ważne jest, aby ta dietabyła ubogoresztkowa.To znaczy, nie musi tobyć dieta zero.Broń Boże.Wręcz przeciwnie, nie musi tobyć dieta całkowicie płynna.Wystarczy, żeby to była dietaubogoresztkowa.Mamy na myśli tutaj niskązawartość błonnika w diecie, bo błonnikjest niewchłanialny, przechodzi przez jelitocienkie i to błonnik głównie stanowimasę kałową w jelicie.

Owszem, jest to ogólnie zaleceniezdrowe jeść dużo błonnika, natomiast nieprzed kolonoskopią akurat, gdzie tejmasy kałowej nie powinniśmy, wjelicie mieć, gdyż ona namprzeszkadza w ocenie.Jeśli chodzi o dietę ubogoresztkową,nie musi pacjent czuć się głodny.Najnowsze, yym, badania pokazują naporównywalnych grupach pacjentów, gdzie widzimy tutajgrupę pacjentów przygotowanych, postu trzydziestu ośmiu pacjentów przygotowanych dietą

zupełnie płynną i dietą ubogoresztkową,ale, no, ale normokaloryczną.Yym, wy-- Paradoksalnie okazało się,że lepiej przygotowani są ci pacjenci,którzy przyjmowali dietę normokaloryczną, ubogoresztkowąnawet niż dietę zupełnie płynną.Postuluje się to, że jestto spowodowane tym, że być możejest to utrzymywanie perystaltyki nastałym poziomie i dzięki temu to,to jelito cały czas pracujeperystaltycznie i cały czas ta treśćjest przesuwana.Ważne jest, żeby ta dieta,normokaloryczna była wciąż ubogoresztkowa, czyliz nisz-niską zawartością błonnika.Tam może-- mogą być zawartewęglowodany w postaci cukru.Tam mogą być zawarte białka,które są, wchłaniane w jeliciecienkim i w jelicie grubymnie stanowią już tej masy.Natomiast pacjenci nie muszą sięgłodzić, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę,że część pacjentów bada sięwłaśnie z powodu wyniszczenia, z powoduutraty masy ciała.Niepotrzebnie nie muszą się wyniszczaćw czasie tej doby przed przygotowaniem.

Warto jest pacjentom uświadomić jakbyistotę, tą właśnie, dlaczego mają siędobrze przygotować i dlaczego n-niepotrzebnienie musieliby tego badania powtarzać.Natomiast jeśli się,rzeczywiście ten pacjent źle przygotował, wskazanejest powtórzenie kolonoskopii według zaleceńw ciągu roku.Oczywiście te zalecenia mogą być,znacznie bardziej restrykcyjne, jeśli jestto pilne wskazanie.Natomiast, yym, przy następnym badaniuwarto jest, zwrócić uwagę narodzaj przygotowania.Jeśli jest możliwość, możemy pacjentaprzygotować jeszcze raz na następny dzień.Wtedy dokładamy po prostu dodatkową,jeszcze jedną dawkę środka przeczyszczającego.Jeszcze raz chciałem zwrócić uwagęwłaśnie na te trzy elementy, októrych mówiłem, czyli rodzaj preparatu,który dobieramy, czas i przygotowanie.

Ten split to jest podstawaw tej chwili.Jeśli, tylko możemy zawszezalecamy pacjentowi, formę split zawszebędzie lepiej przygotowany i bezpieczniej.I ta dieta.To, co mówiłem, dieta ubogoresztkowa,ale przy tym wszystkim normokaloryczna iwydaje się, że to dlapacjenta będzie, kluczem do sukcesu.

Na koniec jeszcze to, conie ma w oficjalnych zaleceniach, alekilka takich własnych przemyśleń chciałbymdodać.To znaczy w razie złego,oczyszczenia, pomimo zastosowania się dotych zaleceń, warto zalecić innąformę przygotowania.Czyli jeśli pacjent nie byłprzygotowywany w formie split, właśnie zalecićsplit.Jeśli był przygotowywany siarczanami, zalecićglikol.Albo odwrotnie.W każdym razie, żeby niestosować tej samej techniki, bo prawdopodobnieskończy się podobnie jak przypierwszym badaniu.Warto uświadomić też, że ilośćpat-- tych płynów, które są opisanew preparatach, czyli tam przypuśćmydwa, maksymalnie trzy litry, są tominimalne ilości.Zawsze, jeśli pacjent odczuwa pragnieniei jest odwodniony, zawsze dodatkowo możepić czyste płyny.Mogą to być płyny,smakowe, mogą to być płyny słodkie,słone.Ważne, aby były przezroczyste iniegazowane, żeby dodatkowo nie pienić wjelicie.Ale ta ilość nie, niema tutaj górnej w zasadzie granicy.Jeśli pacjent ma ochotę, zawszemoże pić.Ważny jest tylko ten odstępczasowy, te pięć do dwóch godzinprzed badaniem.Ważne, żeby zakończył dawkę, yym,picia.

Koniecznie należy również zweryfikować, czypacjent nie przyjmuje w trakcie przygotowaniado kolonoskopii innych leków, naprzykład leków wpływających na homeostazę, czylileków przeciwkrzepliwych, bo ma toznaczenie później w trakcie badania.No i oczywiście leki przeciwbiegunkowe,bo te też zdarza się, żepacjenci jednocześnie przyjmują leki przeciwbiegunkowei diagnozuje się z powodu biegunki.Może to doprowadzić do ciężkichpowikłań, łącznie z uszkodzeniem jelita.Warto również zwrócić uwagę napacjentach ze zmienioną anto-- anatomią, szczególnieu pacjentach po operacjach resekcyjnychprzodu pokarmowego, na przykład u pacjentówze stomiami.Jeśli jest to stomia najelicie cienkim, oczywiście nie ma sensuprzygotowywać pacjenta w formie doustnej,bo całość preparatu zostanie wydalona,w-- przez tą stomię wcienkim.Również jeśli pacjent ma stomięczasową na jelicie grubym, warto równieżzwrócić uwagę, w jakim odcinkujest ta stomia.Być może trzeba wtedy wsposób przemyślany przeczyścić pacjenta, zarówno doustnie,jak również wlewkami.Wtedy wlewki mogą mieć znaczenie.Albo jeśli pacjent ma stomiękońcową na jelicie, na esicy, aodbytnica zaszyta na głucho, wówczasmusimy zastosować i wlewkę do odbytnicyi przeczyszczenie doustne od góry.Jeszcze raz powtarzając: dieta, czasi rodzaj preparatu.To są te elementy kluczowe.Oj, przepraszam bardzo.

Co natomiast już niebawem?Być może w-- już, jużniebawem będziemy oceniali nasz efekt przygotowaniabędzie oceniany niezależnie przez sztucznąinteligencję.Już są badania w tejchwili, gdzie sztuczna inteligencja jest wstanie ocenić procent odsłoniętego jelita.I wtedy nieważne, czy lekarzjest bardziej pobłażliwy i przymknie okoi napisze tę, tę skalęsześć, czy może nie.To już będzie zupełnie odnas to niezależne.I wtedy będziemy naprawdę wiedzieć,czy ten pacjent zastosował się iczy wydaliśmy mu właściwe zalecenia,aby osiągnąć ten wspólny, niełatwy, alewspólny sukces, jakim jest wysokiejjakości kolonoskopia.Bardzo Państwu dziękuję.