Wyszukaj w szybkich pytaniach
Co to jest triada Charcota i pentada Reynoldsa?
Triada Charcota to zestaw objawów charakterystyczny dla ostrego zapalenia dróg żółciowych, obejmujący ból w nadbrzuszu, gorączkę z dreszczami oraz żółtaczkę.
Pentada Reynoldsa jest jej rozszerzeniem o dwa dodatkowe objawy – zaburzenia świadomości i wstrząs septyczny. Rozpoznanie pentady Reynoldsa wskazuje na cięższy przebieg choroby oraz znacznie gorsze rokowanie, wymagające natychmiastowej interwencji leczniczej.
| Zespół objawów | Skład | Częstość występowania | Znaczenie kliniczne |
|---|---|---|---|
Triada Charcota | ból w nadbrzuszu gorączka z dreszczami żółtaczka | 50-70% pacjentów | wskazuje na ostre zapalenie dróg żółciowych, wymaga pilnej diagnostyki i leczenia |
Pentada Reynoldsa | ból w nadbrzuszu gorączka z dreszczami żółtaczka zaburzenia świadomości wstrząs septyczny | <5% pacjentów | wskazuje na ciężki przebieg, wysokie ryzyko zgonu, wymaga natychmiastowej interwencji |
Znaczenie kliniczne i interpretacja
Triada Charcota jest klasycznym zestawem objawów stosowanym w diagnostyce ostrego zapalenia dróg żółciowych, najczęściej wynikającego z niedrożności dróg żółciowych spowodowanej przez kamienie lub nowotwory. Występuje ona u około 50-70% pacjentów z tym schorzeniem, choć nawet 90% pacjentów może mieć gorączkę, a 60-70% żółtaczkę, bez pełnego spektrum triady. Obecność triady Charcota cechuje wysoka swoistość (95,9%), ale niska czułość (26,4%). Pacjenci z tym zespołem wymagają pilnej diagnostyki obrazowej, antybiotykoterapii, a często również endoskopowej dekompresji dróg żółciowych (ERCP).
Pentada Reynoldsa wskazuje na progresję choroby do ciężkiej postaci z ogólnoustrojową reakcją zapalną, zaburzeniami świadomości oraz wstrząsem septycznym. Jest to stan zagrożenia życia, charakteryzujący się wysoką śmiertelnością i wymagający natychmiastowego wdrożenia intensywnej terapii, w tym stabilizacji hemodynamicznej, antybiotykoterapii o szerokim spektrum oraz pilnej interwencji endoskopowej lub chirurgicznej.
Definitywna diagnoza ostrego zapalenia dróg żółciowych wymaga potwierdzenia obecności ropnej żółci metodami inwazyjnymi (endoskopowymi, przezskórnymi lub chirurgicznymi). W praktyce klinicznej zwykle stosuje się nieinwazyjne narzędzia diagnostyczne, takie jak triada Charcota i wytyczne Tokyo (2018). Wytyczne Tokyo mają wyższą czułość (100%) i dobrą swoistość (87,4%), uwzględniając dwa z trzech kryteriów Charcota oraz dodatkowe oznaki zapalenia systemowego (podwyższoną liczbę leukocytów i CRP), nieprawidłowe testy wątrobowe oraz obrazowe dowody poszerzenia dróg żółciowych lub obecności kamieni, zwężeń lub stentów.
Kody ICD-10
Choroby układu pokarmowego
Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych niesklasyfikowane gdzie indziej
Referencje
- Kiriyama, S., Kozaka, K., Takada, T., Strasberg, S. M., Pitt, H. A., Gabata, T., Hata, J., Liau, K. H., Miura, F., Horiguchi, A., Liu, K. H., Su, C. H., Wada, K., Jagannath, P., Itoi, T., Gouma, D. J., Mori, Y., Mukai, S., Giménez, M. E., Huang, W. S., … Yamamoto, M. (2018). Tokyo Guidelines 2018: diagnostic criteria and severity grading of acute cholangitis (with videos). Journal of hepato-biliary-pancreatic sciences, 25(1), 17–30. https://doi.org/10.1002/jhbp.512
- Virgile J, Marathi R. Cholangitis. [Updated 2023 Jul 3]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK558946/ [ostatni dostęp: 09.04.2025 r.]
