Gdzie są mężczyźni w medycynie? Dysproporcje płci na studiach medycznych

Na uczelniach medycznych w Polsce kobiety stanowią już ponad 76% nowo przyjętych studentów. Zaledwie co czwarty kandydat to mężczyzna – wynika z raportu „Chłopaki do medycznych!”. Autorzy raportu ostrzegają: brak równowagi płci w zawodach medycznych może wpływać na jakość opieki zdrowotnej, dostępność leczenia i pogłębiać problemy społeczne, w tym kryzys zdrowia psychicznego wśród mężczyzn.   

Stowarzyszenie na rzecz Chłopców i Mężczyzn do przygotowania raportu zebrało dane z 9 uczelni medycznych z lat 2022–2024. Wynika z nich, że mężczyźni stanowią jedynie 23,4% nowych studentów kierunków medycznych w Polsce. W takich miastach jak Warszawa czy Lublin, na jednego mężczyznę przypadają nawet cztery studentki. Odsetek mężczyzn znacząco różni się pomiędzy kierunkami: najwyższy jest na ratownictwie, kierunku lekarskim oraz fizjoterapii, natomiast najniższy na kosmetologii, położnictwie oraz chemii kosmetycznej. 

Rozkład kierunków tylko częściowo potwierdza popularne tezy, że mężczyźni szukają kierunków prestiżowych i dobrze płatnych; duże znaczenie mają prawdopodobnie stereotypy społeczne związane z ich rolą 

– dodają autorzy publikacji.

Średnio 38,9% nowo przyjętych na kierunku lekarskim to mężczyźni, natomiast na kierunku lekarsko-dentystycznym stanowią oni 26%. Wśród przyjętych na kierunek pielęgniarski 7,7% to mężczyźni. Na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi mężczyźni stanowią niemal 29% studentów kierunków medycznych. To najlepszy wynik w kraju. Dla porównania, na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie studiuje mniej niż 20% mężczyzn. 

Autorzy raportu podkreślają, że równowaga płci w zawodach medycznych ma realne przełożenie na jakość opieki zdrowotnej.

Potrzeba mężczyzn w medycynie. Ich obecność w specjalizacjach takich jak psychiatria, urologia czy fizjoterapia może znacząco wpłynąć na skuteczność leczenia i komfort pacjentów. W wielu dziedzinach barierą przed skorzystaniem z pomocy lekarza jest wstyd. Pacjentowi łatwiej powiedzieć osobie tej samej płci, co mu dolega, zwłaszcza gdy chodzi o intymne części ciała 

– podkreślają. 

Eksperci zwracają też uwagę również na szerszy kontekst społeczny. Zauważają, że w sytuacji, gdy 80% osób popełniających samobójstwo w Polsce to mężczyźni, pojawia się pytanie o dostępność i adekwatność systemu ochrony zdrowia dla tej grupy. 

Równowaga płci, ich zdaniem, jest zdrowa także dla organizacji.

Zwiększa satysfakcję pracowników, poprawia wydajność zespołów, zwiększa poczucie związku pracowników z organizacją, poprawia innowacyjność 

– czytamy w raporcie. 

Problem zaczyna się już w liceum

Raport wskazuje, że źródłem problemu są m.in. zasady rekrutacji, które faworyzują kandydatów z rozszerzoną wiedzą z biologii i chemii.

Tymczasem w 2023 roku tylko 25% zdających maturę z chemii na poziomie rozszerzonym stanowili chłopcy. To rezultat utrwalonych stereotypów, braku odpowiednich wzorców i ograniczonego doradztwa zawodowego w szkołach 

– uważają autorzy raportu.

W odpowiedzi na te wyzwania, Stowarzyszenie apeluje o działania na poziomie systemowym. Chodzi o zwiększenie udziału mężczyzn w różnych zawodach medycznych – od pielęgniarstwa po administrację w ochronie zdrowia. Jako przykład podaje norweski program Menn i Helse, który aktywnie zachęca chłopców do podjęcia edukacji w sektorze zdrowotnym, nie tylko w tych najbardziej prestiżowych i najlepiej płatnych, jak lekarze, dentyści czy naukowcy zajmujący się zdrowiem.  

Jakie zmiany są potrzebne?  

Twórcy raportu „Chłopaki do medycznych!” przedstawiają konkretne rozwiązania, które ich zdaniem mogą pomóc w wyrównywaniu szans. Wśród propozycji znalazły się: 

• zmiany w zasadach rekrutacji, z uwzględnieniem matematyki, fizyki czy informatyki jako alternatywy dla biologii i chemii; 
• tworzenie nowych kierunków łączących medycynę z technologią – szczególnie dla absolwentów techników; 
• kampanie informacyjne skierowane do chłopców uczęszczających do szkół średnich; 
• promowanie pozytywnych wzorców, np. lekarzy jako bohaterów w kulturze masowej;
• programy stypendialne i mentoringowe wspierające kandydatów z mniej uprzywilejowanych środowisk.

Równość płci w medycynie pomoże nam w budowaniu zdrowego społeczeństwa 

– podkreślają autorzy raportu. 

Ich zdaniem, skoro udało się skutecznie promować udział kobiet w naukach ścisłych dzięki kampaniom typu „Dziewczyny na politechniki”, czas teraz na analogiczne działania wspierające mężczyzn w sektorze medycznym.

Pełny raport jest dostępny tutaj.