Problem samobójstw wśród lekarzy

Zawód lekarza bezapelacyjnie niesie ogrom satysfakcji - każdego dnia medycy ratują zdrowie i życie ludzkie. Nierzadko praca ta określana jest mianem prestiżowej - lekarze to solidnie wykształcona grupa społeczna, która w oczach innych zarabia “dobre pieniądze”. Społeczeństwo, które zbyt często zaślepione jest jedynie zarobkami i słynnym powiedzeniem “pokaż lekarzu co masz w garażu”, zapomina, że ta praca okupiona jest bardzo dużym obciążeniem psychicznym: stresem, lękiem i i brzemieniem ogromnej odpowiedzialności. Poprzeczka postawiona jest szczególnie wysoko - w końcu czasami to sekundy decydują o uratowaniu życia pacjenta. Dyżury nocne, które wiążą się z brakiem snu przez kilkanaście godzin, bardzo mocno wpływają na zdrowie lekarza. Szkoda, że w ferworze krytyki szpitali i ochrony zdrowia często zapomina się o tym, jak obciążająca bywa ta praca. Mało kto wspomina o opiece psychologicznej dla lekarzy, której braki mogą mieć tragiczne konsekwencje.  W Polsce nadal brakuje miejsc, które gwarantowałyby bezpłatną, anonimową pomoc i terapię. Lekarze, którzy zmagają się z depresją i innymi zaburzeniami psychiatrycznymi, muszą, niestety, najczęściej radzić sobie sami.

Jak wyglądają statystyki?

W 2022 roku Medscape uaktualniło swoje badanie dotyczące stanu psychicznego wśród populacji lekarzy. Ankieta objęła aż 13 tysięcy osób. Średnio 7,2 % lekarzy (z przewagą kobiet) zgłaszało myśli samobójcze, a 47 % ankietowanych medyków sygnalizuje również wypalenie zawodowe. Raport opublikowany przez Medscape obnaża problemy związane ze zdrowiem psychicznym tej grupy zawodowej - 21% lekarzy podało w ankiecie, że choruje na depresję. Co gorsza - niewielu z nich decyduje się na pomoc specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego. Duże grono studentów medycyny zmaga się z problemami psychicznymi już na studiach [pisaliśmy już o tym na Remedium tutaj i tutaj. Raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) donosi, że depresja jest najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. Depresja dotyka ponad 350 milionów ludzi na całym świecie i może dotyczyć każdego - niezależnie od wieku, płci, wykształcenia czy pozycji społecznej.

Zgodnie z ankietą, specjalizacje które charakteryzują się najwyższym odsetkiem myśli samobójczych wśród lekarzy to patologia, chirurgia ogólna, onkologia, choroby zakaźne i medycyna ratunkowa. 

Już dwa lata wcześniej Medscape opublikowało dane, z których wynika, że w USA zawód lekarza wiąże się z najwyższym ryzykiem samobójstw. Z powodu wypalenia zawodowego od 350 do 400 lekarzy rocznie popełnia samobójstwo - jest to najwyższy współczynnik wśród wszystkich zawodów. Zawód lekarza wiąże się z ogromnym obciążeniem zarówno fizycznym jak i psychicznym. Praca w ciągłym stresie, w godzinach nocnych i pod presją zawsze odciska swoje piętno.

Przeciążenie pracą, które było szczególnie widoczne podczas pandemii COVID-19, przyczyniało się wręcz do zgonów w miejscu pracy - z wyczerpania i przeciążenia. W wakacje 2021 roku wiadomości donosiły o lekarzu z Wałbrzycha, który zmarł w wyniku znacznie przekroczonych norm godzinowych i wycieńczenia organizmu. Łatwo krytykować taką osobę, nazywając ją pazerną. Jednak nie zawsze to pobudki finansowe kierują lekarzami, którzy biorą kolejne dyżury i wyrabiają nadgodziny, a fakt, że po prostu nie ma ich kto obstawić.

Inną kwestią jest to, że lekarz zobowiązany jest do ciągłego kształcenia się. Kursy, konferencje, wykłady - to wszystko wiąże się z ogromnym kosztem nie tylko finansowym ale i czasowym. W wolne dni, które można poświęcić na odpoczynek, spacer bądź swoje hobby, lekarze często dokształcają się i doskonalą swoje umiejętności zawodowe, by nie wypaść z obiegu i nadążać za nowymi wytycznymi. Ten zawód to maraton, w którym często nie ma czasu na przerwy. 

Zawód lekarza można też paradoksalnie uznać za jedną z najbardziej niedocenianych i hejtowanych grup zawodowych. Krytyka medyków zza ekranu komputera jest bardzo łatwa i powszechna, a dziennikarze tylko czekają na historie, które oczerniają ochronę zdrowia. Lekarze często oceniani są przez pryzmat jednej sytuacji, a pacjenci często zapominają, że każdy może mieć po prostu zły dzień. Czy to tłumaczy bycie niemiłym i opryskliwym? Oczywiście, że nie, ale w końcu lekarz to też człowiek. 

Pomoc psychologiczna 

Choć ten zawód może niewątpliwie przynosić satysfakcję i spełnienie, to często obarczony jest również stresem i zmęczeniem. Pamiętajmy,  że dobry lekarz to zdrowy lekarz i że komfort psychiczny jest tak samo ważny, jak stan fizyczny. Jeśli czujecie, że potrzebujecie wsparcia - nie czekajcie.

Niektóre Izby Lekarskie zapewniają opiekę psychologa (informacje można znaleźć na ich stronach), a od kilku miesięcy lekarze z Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie mają możliwość uczestniczenia w spotkaniach grupy Balinta, które powstały z myślą o wsparciu psychologicznym lekarzy oraz poprawie ich samopoczucia.

Bezpłatna infolinia dla medyków jest dostępna z ramienia PZU, projekt ruszył w trakcie pandemii COVID-19.