Szczepienia dorosłych: pneumokoki, krztusiec, półpasiec i RSV - zasady i praktyczne rady

Proszę państwa, dlaczego szczepienia dorosłych?Co chciałbym w tym wykładziePaństwu przekazać, żebyście powiedzmy zapamiętali?No przede wszystkim to, żeczasy się zmieniają.Kiedyś i do dzisiaj takieskojarzenie pozostaje, powiedzmy, w społeczeństwie szczepieniabyły nakierowane na populację dziecięcą.I słusznie, bo wówczas śmiertelnośćdzieci była duża, dzieci się dużorodziło, a ludzie żyliśmy niezbyt,niezbyt długo.Natomiast teraz czasy się zmieniły.Rozwinęły się szczepienia dedykowane właśnietej starszej grupie wiekowej.Starszakom, jak to można dowcipnieokreślić.A jednocześnie, proszę Państwa, zmieniłasię demografia.Dzieci jest mało, natomiast osób,które żyją długo, z towarzyszącymi problemami,no nie nierozerwalnie związanymi zpóźnymi latami życia, jak choroby przewlekłe.Terapia, która powoduje jako działanieniepożądane immunosupresję.Tych ludzi po prostu niebrakuje.Także po tym, jak powiemPaństwu o znaczeniu szczepień dorosłych, powiemparę słów o znaczeniu choróbprzewlekłych.Kilka-- podzielę się kilkoma praktycznymiradami, poświęcając sporo czasu rozmowie motywującejz pacjentem.Ponieważ ta świadomość, że osobystarsze powinny się szczepić cały czasw naszym społeczeństwie, no niejest jeszcze zakorzeniona.

Proszę państwa, dlaczego szczepienia sątak ważne?Ja myślę, że dobrze zacząćod prostego stwierdzenia.Dwóm właściwie osiągnięciom nauki zawdzięczamywydłużenie życia w wieku.To jest dostęp do czystejwody pitnej.I proszę zwrócić uwagę, żete kraje, które są cywilizowane, tomają taką właśnie wodę wkranie, że można ją pić.A druga sprawa to sąszczepienia ochronne.I tak jak kiedyś, proszęPaństwa, krztusiec, błonica, tężec noworodków zabijałynam niemowlęta, tak teraz osobydorosłe narażone są przede wszystkim nazapalenia płuc.Jak to wygląda?Proszę zobaczyć dane brytyjskie.Gdybyśmy po lewej stronie, powiedzmy,przedstawili hospitalizacje zależnie od wieku, toco się okazuje?No najmłodszy i najstarszy wieksprzyja ciężkim zakorzenieniom, bo takie wymaganewymagają leczenia szpitalnego.Ale konsekwencje tych zakażeń sązupełnie inne w tych dwóch grupachwiekowych.Dzieci potrafimy leczyć.Proszę zobaczyć ten słupek, tenwykres, który oddaje nam zgony, wzasadzie jest bliski zera, jeślichodzi o populację najmłodszych.No może nie całkiem zero,ale bliski.Natomiast jeśli chodzi o populacjęosób dorosłych, no to niestety jestto druga skrajność.Dlaczego?No państwo się domyślacie.Wiek był, jest i będzienajważniejszym czynnikiem ryzyka zgonu, bo poprostu nikt z nas nieżyje wiecznie.

Z czego to, proszę Państwa,wynika?Wynika stąd, że odporność słabnie.No słabnie, no nie maco mówić.Do tego dołączają się corazliczniejsze choroby przewlekłe.Proszę zwrócić uwagę są daneszkockie, a wiadomo, że w Szkocjipewnie powietrze czystsze i jakośćżycia wyższa niż, niż, niż wPolsce, mimo tej wielkiej poprawy,którą w tych ostatnich dwudziestu latachdoświadczyliśmy.Ale nie zmienia to faktu,że osoba starsza koło siedemdziesięciu, osiemdziesięciulat ma po prostu kilkachorób przewlekłych.Jak to się przekłada naskuteczność szczepień?

Proszę zwrócić uwagę — tosą dane z kolei amerykańskie, napoczątku dwudziestego pierwszego wieku wStanach Zjednoczonych dzięki szczepieniom my ratujemyod śmierci kilkaset dzieci, ajesteśmy w stanie uratować pięćdziesiąt dosiedemdziesięciu tysięcy dorosłych.Czyli ogromna dysproporcja, która wskazuje,jak ważne jest uwzględnienie w szczepieniachosób dorosłych.Proszę państwa, gdybyśmy chcieli jakośto, to, to znaczenie zestratyfikować, czylimówiąc krótko ocenić, które szczepieniasię, się liczą, to okaże się,macie Państwo tutaj liczbę przypadkówna milion populacji.To dane akurat australijskie, aletam kraje rozwinięte, więc myślę, żeone aż tak bardzo odPolski się różnić nie będą.Liczba zgonów na milion populacji,również wywołane przez te choroby.A proszę państwa, wielkość tego,tego, tego, tego koła oznacza ilelat życia, z z zo jakość, prawda, skorygowanych dana chorobanam zabiera.I co się okazuje?Okazuje się, że w zasadziedwie choroby się liczą.To są-- to jest zapaleniepłuc.Już, już.Proszę państwa, już Osler mawiałzapalenie płuc przyjacielem w cudzysłowie staregoczłowieka i półpasiec.O półpaścu powiem osobno, więcskupię się teraz na tych, natej pierwszej chorobie.

Generalnie choroba przewlekła sprzyja zakażeniom.My wiemy, że pacjenci zchorobami przewlekłymi są bardziej podatni nazakażenia, na rozwój powikłań, dlategowłaśnie wymagają szczepień ochronnych, chyba żewystępują wyraźne przeciwwskazania.W naszym takim społecznym odczuciu,że nie powiem w opinii niektórychspecjalistów, bo z taką sięniestety sporadycznie spotykałem, choroba przewlekła jestprzeciwwskazaniem do szczepień.Mówi się to tak kolokwialniecytując, że, tak ciężko chory jeszczemu dokładać szczepienie.Otóż nie, bo proszę Państwa,szczepienie chroni przed czymś znacznie gorszym.Ten slajd przedstawiający chorą zzapaleniem płuc powinien nam to dobitnieuświadomić.Mało tego, osoby chore przewlekleskazane są na częste kontakty zochroną zdrowia, z nami, hospitalizacje,wizyty ambulatoryjne. Nieraz wielogodzinne oczekiwanie w poczekalni.A to wszystko zwiększa narażeniena choroby, np.Te, które się drogą kropelkowąprzenoszą i którym potrafimy przez szczepieniaskutecznie zapobiegać.Zwrócę też uwagę na wielowymiarowycharakter zagrożeń.My nie powinniśmy pacjentów klasyfikować,tak szufladkować.Co ja mam na myśli?Proszę Państwa, no powiedzmy pacjent,

bo ma immunosupresję, to powinien byćszczepiony przeciwko temu i temu,prawda?Czy powiedzmy jest, jest pracownikiemochrony zdrowia no to takowe szczepieniamu się należą.Ale proszę zwrócić uwagę, żemy jesteśmy istotami ludzkimi, które pełniąróżne role społeczne poza, pozachorobą przewlekłą, którą która tak częstoszufladkuje, mamy pracę, mamy hobby,mamy swój styl życia.I to wszystko sprawia, żeto narażenie może być, może być,może być zupełnie inne.W związku z czym patrzę,patrzę na pacjenta, staram się, żebyśmypatrzyli na pacjenta w sposóbtaki bardziej, bardziej, bardziej przekrojowo.Proszę Państwa, te czynniki ryzyka,jeśli chodzi o choroby zakaźne, zawszemożemy podzielić na czynniki ryzykaindywidualne, osobnicze, które chociażby wynikają zchoroby przewlekłej, ale też epidemiologiczne,mówiąc krótko narażenia.Bo jak nie ma narażenia,no to przecież nawet przy skłonnoścido choroby na nią, nanią nie zapadniemy.I na co powinniśmy szczepić?Czy lepiej powiedzieć, przeciwko jakimchorobom osoby dorosłe.

I tak pneumokoki szczepienie bardzoproste.W zasadzie wszyscy po pięćdziesiątymniech będzie tutaj dane amerykańskie zaleceniaamerykańskie, ACIP-owskie od sześćdziesiątego piątegoroku życia wszyscy powinniśmy być zaszczepieniprzeciwko pneumokokom.Obecne rekomendacje mówią, pojedyncza dawkaszczepionki dwudziestowalentnej albo piętnastka w Polsceniedostępna, a rok później, jeślimamy do czynienia z osobą ogólniezdrową szczepionka polisacharydowa, żeby tąochronę rozszerzyć na inne stereotypy pneumokoków.Ale jeżeli mamy do czynieniaz czynnikami ryzyka w postaci choróbprzewlekłych, to już wiek dziewiętnaścielat też wystarczy.Czyli osoba dorosła i dokładnietakie samo szczepienie, z tym, żepodanie, podanie szczepionki polisacharydowej możnanawet przyśpieszyć.W Polsce proszę Państwa, myszczepionkę trzynastowalentną.Na to, jak szczepimy wpływateż dostępność, czyli mówiąc krótko refundacja,refundacja i dostępność szczepionek waptece.I nasze rekomendacje są bardzopodobne, ale nie dokładnie takie same.Szczepienie można rozpocząć od szczepionkitrzynastowalentnej, bo ona jest w pełnirefundowana dla grupy od sześćdziesiątegopiątego roku życia Senior+, prawda?Albo od szczepionki dwudziestowalentnej, podobniejak było to w rekomendacjach ACIP-owskich,gdybyśmy, gdybyśmy skupili się natych szczepieniach bezpłatnych, dostępnych od pierwszegowrześnia dwa tysiące dwudziestego trzeciegoroku, to warunkiem poza wiekiem jestteż występowanie choroby przewlekłej.Te wszystkie dane Państwo, Państwo,Państwo chociażby w danych refundacyjnych znajdziecie.

Kolejne choroby, o których wartopamiętać to tężec i krztusiec.Jeśli ktoś był szczepiony wmłodości czy jako zdrowy dorosły, tomijają lata i ta odpornośćmniej więcej po dziesięciu, piętnastu, dwudziestulatach zanika.Seniorzy zajmują się w ogródkachdziałkowych, są narażeni, są narażeni napowiedzmy rany, które mogą byćzabrudzone i na tężec.W ten sposób kilka zachorowańczy kilkanaście rocznie, rocznie w Polscejednak jest zgłaszanych.Z krztuścem jest jeszcze większyproblem.Pamiętacie Państwo w ubiegłym sezonie

obserwowaliśmy ponad trzydziestokrotny wzrost zachorowań.Dlatego, że na krztusiec możnaw życiu chorować wiele razy.Odporność, zarówno naturalnie nabyta pochorobie, jak i po szczepieniu pojakimś czasie zanika, w związkuz czym zalecane są rutynowe szczepieniaprzeciwko tężcowi, krztuścowi, oczywiście błonicyco dziesięć lat.Co najprościej zapamiętać w tensposób, że ma być to wykonywanew okrągłej, w okrągłą rocznicę,rocznicę urodzin.Bo nikt z nas przecieżtego inaczej nie będzie pamiętał.

Półpasiec.Półpaścu powiem krótko, bo równieżosobny wykład jest, jest na tentemat w dzisiejszej konferencji, wczasie dzisiejszej konferencji przewidziany.Powiem tyle tutaj znowu pięćdziesiątplus, sam wiek wystarczy.No nie czarujmy się, proszęPaństwa, mimo że czujemy się młodzi,to jednak stan ogólny zdrowia,towarzyszące choroby i obniżająca się zwiekiem odporność sprawiają, że ryzykorozwoju półpaśca gwałtownie, gwałtownie po pięćdziesiątcesię zwiększa.Jeżeli natomiast mamy to nieszczęście,że choroba przewlekła rozpoczęła się przedtym wiekiem, to po prostuwszystkich dorosłych, przewlekle chorych też przeciwkopółpaścowi zaszczepić warto.

Zalecenia szczepień przeciwko RSV.Nowa rzecz, ale zwrócę uwagędla osób sześćdziesiąt pięć, sześćdziesiąt pięćdostępna w tej chwili zupełniebezpłatnie.Czyli ta bariera cenowa, którastanowiła duży problem dla szczepionki nowesą, są po prostu drogie,w tym wypadku zniknęła.Zalecenia amerykańskie o RSV teżdzisiaj jeszcze będziemy mówić, wszystkie osobysiedemdziesiąt pięć lat.Szczepionka nowa, więc stąd takącezurę przyjęto.A jeżeli chodzi o młodszegrupy wiekowe pięćdziesiąt, siedemdziesiąt cztery zczynnikami ryzyka.Jedna dawka szacujemy, że conajmniej ochrona będzie utrzymywała się przeztrzy lata, więc jest toznaczny postęp, jeżeli chodzi o szczepienienp.Przeciwko grypie.

Przejdźmy do praktycznych rad, czylizacznijmy od ogólnych zasad podawania ikoadministracji szczepionek.Proszę państwa, zasady koadministracji odstępówwynikają wspólnych dla szczepień i mechanizmówodpornościowych.Proszę zwrócić uwagę, że szczepionkidziałają za pośrednictwem naszej, naszej odporności.Zatem te mechanizmy są wsumie te same czy powiedzmy bardzo,bardzo zbliżone i zawsze staramysię pamiętać, że odstępy między szczepionkamizabitymi, czy mówiąc ładnie inaktywowanymmogą być dowolne.Co to znaczy dowolne?Można podać tego samego dnia,można następnego, można za tydzień.Czasami ze względów praktycznych właśnietaki, taki odstęp zachowujemy tylko poto, żeby stwierdzić, które działanieniepożądane, ewentualne gorączkę czy, czy-Której szczepionceprzypisać.Jeżeli chodzi o odstępy międzyszczepionkami żywymi a zabitymi również onemogą być dowolne.Natomiast przestrzegamy odstępów między szczepionkamiżywymi, atenuowanymi.Podajemy je albo na jednejwizycie, albo odstęp powinien wynosić conajmniej cztery tygodnie.Rzecz jasna szczepienie poprzedzamy badaniem

kwalifikacyjnym, uzyskaniem zgody pacjenta.To samo się przez sięprzez się rozumie.No i robimy to wwarunkach, warunkach bezpiecznych, czyli po prostuw gabinecie wyposażonym w uproszczeniuw adrenalinę i to co doudzielania pierwszej pomocy w razieanafilaksji zdarzenia bardzo rzadkiego, a naktóre musimy być przygotowane, przygotowani,gotowi.

Administracja szczepionek bardzo praktyczna kwestiadla pacjenta, nieraz osoby starszej zniepełnosprawnościami, która często wymaga pomocyosoby trzeciej, żeby do tego gabinetusię dostać.Niesłychanie ważne jest, żeby przyjśćraz, a nie przychodzić trzy razy.Zwłaszcza, że dowiedziono, że koadministracjaszczepionek jest bezpieczna i równie skuteczna.A jak wspomniałem, zmniejszając tebariery logistyczne, ułatwia.Mówiąc krótko zwiększa, zwiększa, zwiększaakceptację szczepień.My w zasadzie możemy podawaćwszystko ze wszystkim.Są trzy wyjątki od administracji,które mają głównie znaczenie dla populacjiw immunosupresji.I tak nie podajemy naraz szczepionek polisacharydowych i szczepionek skoniugowanychprzeciwko pneumokokom, co w zasadziepowoli przestaje być aktualne, bo jakpodajemy szczepionkę dwudziestowalentną, a wbadaniach są szczepionka i dwudziestojeden idwudziesto dwadzieścia, dwadzieścia kilka stereotypu,to ten problem znika, bo szczepionkapolisacharydowa przeciwko pneumokokom po prostuprzestanie być nam do czegokolwiek potrzebna.

Medycyna podróży.Doustna szczepionka przeciwko durowi brzusznemui przeciwko cholerze.Minimalny odstęp osiem godzin, przyczym pierwszą podamy szczepionkę przeciwko cholerze.Wiadomo, wyjazdy, last miny.To też może być praktyczne.Natomiast rozdzielanie szczepionek przeciwko pneumokokomi szczepionek przeciwko meningokokom, a konkretnietylko jednej z nich, któraakurat w Polsce jest niedostępna, MenA,który ma znaczenie tylko wpopulacji szczególnej, jaką są pacjenci zastmą, bo tutaj to możemieć znaczenie dla osób zdrowych niebardzo.

Znacznie bardziej istotnym zagadnieniem, bardziejpraktycznym jest to, jakie są wskazaniado odroczenia szczepienia.Pamiętajmy, że odroczenie szczepionki jestuzasadnione tylko dla osób, które wkrótcewyzdrowieją, czyli mówiąc krótko kilkadni to możemy przecież poczekać.Natomiast w przypadku chorób przewlekłychodraczanie zazwyczaj nic nie wnosi.Skąd w ogóle wzięło sięte, nazwijmy to nadmierne, nierealne, nieraznierealistyczne oczekiwania, żeby pacjent wczasie szczepienia był idealnie zdrowy?Ze szczepień dzieci.Ja wspomniałem Państwu, że napoczątku szczepień koncentrowaliśmy się na grupiewiekowej, ale o ile dzieckomoże być w pełni zdrowe, czasamimiędzy infekcjami, o tyle trudnooczekiwać tego od osoby starszej.W związku z czym, jeżeliwiemy, że ta osoba jest wtakim stanie zdrowia i lepszymnie będzie, to znaczy, że doszczepienia się nadaje.I nie oczekujmy, nie oczekujmycudów, bo po prostu jest tozupełnie nierealne, byłaby to stracona,stracona okazja.I teraz kwestie też równiepraktyczne, jak z osobami starszymi czyich opiekunami, bo czasami iz nimi rozmawiamy, mówić o szczepieniach.

To, jak mówimy, może okazaćsię ważniejsze niż to, co mówimy.Z badań socjologicznych wynika, żewielu pacjentów jest biernie niezdecydowanych.Co to znaczy?To znaczy, że zgodzi sięz rekomendacją lekarza.Zatem my nie zaczynamy odpytania, czy chce być szczepiony, bopacjent, proszę państwa, tego niewie, a skąd on ma wiedzieć?On oczekuje od nas przejęciainicjatywy i zalecenia, co ma robić.Podobnie jak ja w warsztaciesamochodowym nie przychodzę i nie mówię,że mają mi zrobić toi tamto, tylko daję samochód itylko się zastanawiam, ile zatą dzisiejszą wizytę zapłacę.Dlatego, że po stronie fachowcależy powiedzmy ustalenie, co, co wtakim przypadku jest, jest potrzebne.I dokładnie ta sama zasadaobowiązuje, obowiązuje w medycynie.Proszę państwa, jak zobaczycie nastronach Światowej Organizacji Zdrowia, to znajdująsię tam całe kursy, rozmowybudujące i zaufanie do szczepień.Ja stamtąd zaczerpnąłem te, tekroki, rozmowy.

Proszę zwrócić uwagę, że zaczynamyod domniemania akceptacji, czyli zakładamy, żeprzedstawiamy szczepienia jako normę ijednocześnie silnie je rekomendujemy, jeżeli dopieropacjent nie wyraża zgody, czyliw sposób czynny, powiedzmy, przeciwstawia siętej naszej, naszej rekomendacji, towówczas mamy wątpliwości, zapytamy, z czegoone, z czego one wynikająi wówczas udzielamy takiej odpowiedzi, która,która powinna motywować do działania,przynajmniej obudzić w pacjencie wątpliwości, czysłusznie robi z tych szczepieńzrezygnować.Jak wspomniałem, język ma znaczenie.Zaczynamy od domniemania akceptacji.Kilka przykładów.Podamy dziś Panu szczepionkę zalecanąwszystkim osobom po pięćdziesiątym roku życia,chociażby przeciwko półpaścowi, prawda?Albo zaszczepimy panią trzynastowalentną szczepionkąprzeciwko pneumokokom, która chroni przed zapaleniempłuc.To przedstawienie szczepienia jako normysprawia, że akceptacja szczepień jest znaczniewiększa.Dlatego właśnie, że większość pacjentówpo prostu nie wie, czego potrzebujei rekomendacja z naszej stronyw zupełności wystarczy.Natomiast czasami słyszymy również obawyza dużo albo po co totylko grypa.Ja na grypę nie chorowałem.No tak, to, że ktośnie chorował dwadzieścia lat, niestety niepozwala nam wyciągnąć wniosku, żew przyszłym roku nie zachoruje.Szczepionki powstały zbyt szybko, niesą dobrze przebadane.To oczywiście zarzut do szczepionekprzeciwko COVID-19.

Taka rozmowa motywująca powinna objąćpięć elementów.Zaczynamy.Gdyby pacjent oczywiście odmówił szczepienia,bo jak się zgodził, to problemsię rozwiązuje.Z jakiego powodu pacjent sięnie chce szczepić?Co go niepokoi?Potem powinniśmy parafrazować czy wyciągnąćwniosek z tej wypowiedzi, w tensposób potwierdzając emocje, bo niechcemy absolutnie jesteśmy po tej samejstronie, nie jesteśmy, z pacjentemsię zgadzamy, w najgorszym wypadku cieszymysię, że na ten tematrozmawiamy.Następnie, proszę Państwa, udzielamy pozytywnejinformacji zwrotnej, czyli docenimy jego troskęo zdrowie.No i wreszcie, jeżeli pacjentwyraża taką chęć, a my mamyczas, to możemy podzielić sięwiedzą, czyli mówiąc krótko powiedzieć, cona ten temat wiadomo i

dlaczego szczepionka jest rekomendowana i wówczassprawdzimy, czy pacjent już terazsię zgodzi, czy też, czy teżwrócimy do tej rozmowy przynastępnej, przy następnej wizycie.Ważną, ważną praktyczną radą jestrównież to, że same fakty niewystarczą.Jakoś tak to jest, żedezinformacja w postaci mitów łatwo zapadaw pamięć i nie możemymówić, że ten mit jest nieprawdziwy,bo to nic nie da.My musimy go zastąpić czymśinnym.Mówiąc krótko, jeżeli coś zabieramy,to musimy dać coś, dać cośw zamian.Zwracam uwagę, że ta rozmowamieć charakter empatyczny, bez konfrontacji.Koncentrujemy się raczej na źródlepostawy niechętnej szczepieniom.Zaraz podam Państwu jakiś przykład.

Cztery kroki. Taka kanapka.Czyli wyjaśniamy, dlaczego ta tezajest błędna czy niezgodna z-z aktualnąwiedzą medyczną.Przedstawiamy alternatywę, czyli co wiemyi skąd, skąd ta informacja pocho-pochodzi.Dostosowujemy -przekaz, no i zachęcamydo zmiany perspektywy.Niech będzie przykład grypy.Powiedzmy, pacjent uważa, że jestzdrowy, przynajmniej nic konkretnego mu teraznie dolega.Zatem po co ma szczepićsię przeciwko grypie?No to wyjaśniamy pacjentowi, żegrypa zwiększa ryzyko powikłań i obecnościw pracy chociażby.Mówimy, że nawet osoby zdrowe,nawet sportowcy szczepią się, żeby nie-niewypaść z trybu życia przedzawodami, przed wyjazdem, przed wczasami.Choroba z reguły przychodzi, nieprzychodzi w porę.Także, także dostosowujemy przekaz tak,żeby pacjent go zrozumiał.Możemy powiedzieć na przykład chcemy,by organizm nie musiał walczyć wnajgorszym momencie, tylko był na-nazagrożenie przygotowany.Poza tym dajemy, powiedzmy, zmieniamyperspektywę, mówiąc, że nie tylko chodzio złagodzenie przebiegu grypy, aleteż powiedzmy, zmniejszenie transmisji.Czyli mówiąc krótko, dzięki szczepieniuchroni się też bliskich.Na koniec podsumujemy i proponujemydziałanie.To, co dzisiaj ustaliliśmy w-w-w,jeśli pacjent od razu na szczepieniesię nie zgadza, zaproponujemy mu,powiedzmy kolejny termin, ewentualnie możliwość kontaktu.Gdyby pojawiły się pytania, proszęo telefon, mail itd.

Proszę Państwa, warto też miećtaką listę kontrolną, czyli jak powiedziałem,zaczynamy od domniemania akceptacji własnejrekomendacji.Następnie, jeżeli pacjent się niezgadza, no to zadajemy otwarte pytanie,które ma być odzwierciedleniem tego,że dobrze, dobrze obawy pacjenta zrozumieliśmy.Ta krótka rozmowa, która uwaga!Ma trwać maksymalnie sześćdziesiąt, dziewięćdziesiątsekund.Także nie namawiam Państwa dojakichś długich dysput, bo nikt znas na to nie maani czasu, ani ochoty.W ogóle, z praktycznego punktuwidzenia dobrze jest zanotować te najczęstszemity, które wśród pacjentów krążąw danej społeczności.One się będą powtarzały.Przygotować sobie te krótkie replikigotowe i wtedy można to wszystkoym-yym-yym powiedzieć szybko i sprawnie.

A proszę Państwa, jak szczepićposzczególne grupy pacjentów?Na stronach Polskiego Towarzystwa Wakcynologiiznajdziecie Państwo kalendarze szczepień, które sąregularnie, regularnie uaktualniane i dedykowaneposzczególnym grupom pacjentom.I tak mamy szczepienia osóbdorosłych w podziale na od, oddziewiętnastego do, do sześćdziesiątego piątegoroku życia.

Mamy, proszę Państwa, szczepienia tychdorosłych, osób starszych.Mamy szczepienia kobiet dedykowane dlakobiet w wieku rozrodczym i później,później w ciąży.W przypadku chorób układu pacjentówz chorobami układu oddechowego, choróbproszę Państwa sercowo- krążenie, sercowo-naczyniowych,chorób nerek, pacjentów z cukrzycą, pacjentówz wszelką chorobą wątroby, dysfunkcjąśledziony, asplenią czy, czy, czy powiedzmyhipo, hipo, hiposplenizmem, pacjentów zzaburzeniami odporności.Y osobny kalendarz dedykowany pacjentomzakażonym, zakażonym HIV.I uwaga!Wisienka na torcie dedykowana nam,czyli pracownikom ochrony zdrowia.

Podsumowując, dorośli, zwłaszcza przewlekle chorzy,mogą dzisiaj bardziej potrzebować szczepień niżzdrowe dzieci.Starsi dorośli powinni być szczepieniprzeciwko pneumokokom, grypie, krztuścowi, półpaścowi, RSV,WZW B, jeśli wcześniej tegonie uczynili i oczywiście przeciwko covid-19,o czym dzisiaj była mowa.Aczkolwiek musimy liczyć się zesłabszą odpowiedzią, no bo wiadomo, wynikaona z reakcji układu odpornościowego.Trzeba pamiętać, że szczepienie wporównaniu z ryzykiem zachorowania jest zdecydowaniebezpieczniejsze i przynosi szcz- osobieszczepionej ogromne korzyści zdrowotne.

Także odroczenia, odroczenie podania szczepionkijest uzasadnione tylko wtedy, kiedy pacjentrzeczywiście szybciej wyzdrowieje i niktnie będzie szczepił kogoś w środkuna przykład grypy czy, czy,czy covid, covid-19.Ale jeżeli ktoś jest przewleklechory, no to przewlekle chory pewniebędzie.W przypadku chorób przewlekłych odroczenieszczepień i po prostu szczepienia poprostu nic nie wnosi, anatomiast naraża pacjenta na zachorowanie, któregotak łatwo mogliśmy, mogliśmy uniknąć.Dziękuję bardzo, państwu i zapraszamna nasz panel wykładowców.Mam nadzieję, że pytania, które,które, które otrzymamy doprowadzą do ciekawej,ciekawej dyskusji.