Staż personalizowany – niektóre szpitale żądają opłat

Lekarze stażyści z województwa śląskiego poinformowali, że niektóre szpitale z ich regionu żądają opłat za możliwość odbywania części personalizowanej stażu podyplomowego. Problem dotyczy medyków chcących realizować tę część stażu w szpitalach innych niż ich jednostka macierzysta. 

Z uzyskanych przez nas informacji wynika, że takie opłaty wprowadziły dwa szpitale: Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej oraz Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie. Lekarze przekazali, że w tych placówkach za odbycie części personalizowanej stażu medyk, który nie jest zatrudniony w szpitalu, musi zapłacić: 160 zł miesięcznie w Chorzowie, a 100 zł tygodniowo w Rudzie Śląskiej. W mediach społecznościowych wśród lekarzy stażystów pojawiły się przypuszczenia, że wspomniane opłaty mogą być związane z kosztami środków ochrony osobistej.

Koszty te powinny być pokrywane przez szpital macierzysty stażysty, ale nie wszystkie szpitale chcą za to płacić, co całkowicie blokuje możliwość odbycia stażu w wybranym przez siebie miejscu, co było sensem stażu personalizowanego, a sam lekarz nie ma możliwości uregulowania ich we własnym zakresie 

– zwracają uwagę lekarze. 

Zapytaliśmy resort zdrowia, czy zna sprawę, ale do tej pory do ministerstwa nie dotarły sygnały, by w szpitalach na terenie Śląskiej Izby Lekarskiej trzeba było płacić za odbycie stażu personalizowanego.

Finansowanie stażu jest zadaniem marszałka województwa z zakresu administracji rządowej, a środki przeznaczone na jego sfinansowanie, w tym na pokrycie kosztów obsługi, przekazuje marszałkowi województwa wojewoda (środki z budżetu państwa, umowa zawarta między właściwym wojewodą a marszałkiem województwa) 

– przekazał nam resort zdrowia.

Ministerstwo wyjaśnia, że rozporządzenie w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r. poz. 377) określa, jakie środki finansowe przekazuje marszałek województwa i w jakim celu.

Ryczałt w wysokości 281 zł miesięcznie za każdego zatrudnionego lekarza stażystę obejmuje: wynagrodzenia koordynatorów w wysokości 117 zł za nadzorowanie stażu podyplomowego jednego lekarza stażysty i dodatkowo w wysokości 70 zł za nadzorowanie stażu podyplomowego każdego następnego lekarza stażysty; koszty czynności administracyjnych; inne koszty wynikające z zatrudnienia lekarza stażysty na umowę o pracę oraz związane z realizacją przez lekarza stażystę programu stażu podyplomowego, w tym koszty podróży wynikające ze skierowania lekarza stażysty do odbycia części stażu podyplomowego poza miejscowością, w której jest zatrudniony, obliczone na zasadach określonych w przepisach dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju. W przypadku podmiotu zatrudniającego lekarza dentystę stażystę – również dofinansowanie kosztów materiałowych związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w ramach realizacji programu stażu podyplomowego przez tego lekarza dentystę stażystę w wysokości 79 zł miesięcznie w przeliczeniu na jednego stażystę. Zatem z budżetu państwa wypłacany jest ryczałt na szkolenie lekarza stażysty, który, jeżeli zostanie przekroczony, powinien być kosztem jednostki macierzystej. Jeżeli jednostka prowadząca staż personalizowany (inna niż macierzysta) ponosi dodatkowe koszty związane z realizacją staży podyplomowych przez lekarzy powinna rozliczyć to z jednostką macierzystą 

– przekazało Ministerstwo Zdrowia. 

Prawo nie przewiduje obciążania lekarzy opłatami 

Zdaniem adw. dr hab. n. praw. Radosława Tymińskiego, nie ma podstawy prawnej do obciążania lekarzy stażystów dodatkową opłatą za odbywanie stażu personalizowanego w szpitalu innym niż macierzysty.

Wynika to z tego, że kwestie finansowania stażów jest zadaniem z zakresu administracji rządowej, które zostało przekazanie do kompetencji marszałka województwa. Marszałek województwa zawiera odpowiednie umowy z podmiotami leczniczymi na prowadzenie stażu. Dostrzegam jednak problem polegający na tym, że nie ma przepisów, które wskazywałby sposób finansowania części personalizowanej stażu w zakresie, w którym odbywa się on poza podmiotem macierzystym. Uważam, że takie koszty powinien pokrywać szpital macierzysty, który otrzymuje pieniądze od marszałka województwa. Dla lekarza stażysty staż jest odpłatny, co oznacza, że to stażysta otrzymuje za niego wynagrodzenie 

– mówi prawnik. 

Przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty nie przewidują konieczności uiszczania przez lekarzy stażystów opłaty za odbywanie stażu personalizowanego w szpitalu innym niż macierzysty.

Jeśli szpital, w którym lekarz stażysta chce odbyć staż personalizowany, wymaga opłaty, wówczas konieczne jest pokrycie tych kosztów przez jednostkę macierzystą. Wysokość tych opłat nie jest regulowana przepisami 

– informuje Alicja van der Coghen, rzeczniczka Śląskiej Izby Lekarskiej. 

Poprosiliśmy oba szpitale: Szpital Miejski w Rudzie Śląskiej oraz Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie o komentarz. Szpital w Rudzie Śląskiej przekazał jedynie, że „część personalizowana stażu podyplomowego stanowi obowiązkowy element 13-to miesięcznego stażu podyplomowego, na który, tak jak w przypadku innych staży obowiązkowych, szpital zawiera porozumienie ze szpitalem, z którego skierowany jest lekarz stażysta do jego odbycia. Porozumienie zawierane jest między szpitalami, a całkowity koszt związany z odbywaniem w danej jednostce stażu podyplomowego rozliczany jest z urzędem marszałkowskim”. Szpital w Chorzowie przekazał swoje stanowisko. 

Treść porozumienia czy umowy na staże uzgadniana jest między stronami w myśl przepisów dotyczących swobody zawierania umów i kształtowania ich postanowień we wskazanym zakresie. Każdorazowo uzgadniana jest między stronami treść umowy bądź porozumienia w kwestiach wzajemnych praw i obowiązków, jak również zobowiązania do dokonania płatności. Lekarze stażyści mają możliwość odbywania staży podyplomowych w różnych podmiotach leczniczych, a szpital zawiera umowy uzgodnione z drugą stroną na warunkach, które są akceptowalne dla obydwu stron umowy. W kwestii dotyczącej ilości zawieranych umów na realizację staży cząstkowych dla lekarzy z jednostek zewnętrznych, informujemy, że obecnie mamy zawartych kilka umów/porozumień zbiorczych na realizację staży cząstkowych obowiązkowych w programie stażu podyplomowego (w sumie jest to kilkadziesiąt osób w ciągu roku, staże odbywają się w różnych dziedzinach). Jeżeli zaś chodzi o staże personalizowane w ubiegłym roku zrealizowano 5 indywidualnych porozumień na staże w różnych dziedzinach 

– przekazał nam Piotr Nowak, dyrektor ds. operacyjnych SP ZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie.

Czym jest staż personalizowany? 

Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz odbywa staż podyplomowy, realizując jego program składający się z części stałej oraz personalizowanej. Część personalizowana może być realizowana maksymalnie w trzech wybranych przez lekarza dziedzinach medycyny i w nie więcej niż trzech podmiotach mających uprawnienia do prowadzenia stażu lub szkolenia specjalizacyjnego w danej dziedzinie. Lekarz stażysta podpisuje umowę z jednostką będącą podmiotem leczniczym, która świadczy stacjonarne i całodobowe usługi szpitalne, umożliwiając tym samym realizację ramowego programu stażu podyplomowego, w tym staży cząstkowych, co najmniej w zakresie chorób wewnętrznych i chirurgii ogólnej.

Jednostka ta ma zawarte umowy z innymi podmiotami prowadzącymi staż w celu umożliwienia zrealizowania przez lekarza w ramach oddelegowana tej części programu stażu podyplomowego, której realizacji nie może zapewnić w zakresie udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych. Organizacja, finansowanie oraz zapewnienie warunków odbywania stażu podyplomowego przez lekarzy zamierzających odbywać staż na obszarze danego województwa, jest zadaniem marszałka województwa. Środki przeznaczone na sfinansowanie stażu podyplomowego marszałek województwa przekazuje podmiotowi prowadzącemu staż, z którym lekarz stażysta zawarł umowę 

– przypomina Alicja van der Coghen.