Nowy raport GUS: Gdzie żyje się najdłużej?

Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego „Trwanie życia w 2024”, przeciętne trwanie życia w Polsce wyniosło 74,93 roku dla mężczyzn oraz 82,26 roku dla kobiet. W porównaniu z rokiem 2023, długość życia wydłużyła się o 0,3 roku dla obu płci.

Jak przekazał GUS, trwanie życia w 2024 r. kobiet i mężczyzn było najwyższym notowanym w historii Polski. 

Wciąż utrzymuje się wyższa umieralność wśród mężczyzn niż kobiet – zjawisko to, obserwowane również w innych krajach, w Polsce ma jednak większą skalę niż w większości państw europejskich. W 2024 roku różnica w przeciętnym trwaniu życia kobiet i mężczyzn wyniosła 7,3 roku, jednak sukcesywnie się zmniejsza. Dla porównania: w 1991 roku kobiety żyły średnio o 9,2 roku dłużej niż mężczyźni, w 2001 roku – o 8,2 roku, a do 2014 roku różnica ta spadła poniżej 8 lat. Miejsce zamieszkania ma istotny wpływ na długość życia. W 2024 roku przeciętne trwanie życia mężczyzn w miastach wyniosło 75,07 roku, czyli o 0,4 roku więcej niż na wsi. W przypadku kobiet różnice te były marginalne – 82,27 roku w miastach i 82,21 na wsi. Analiza regionalna wskazuje, że najdłużej żyją mężczyźni w województwie małopolskim (76,25 roku), a najkrócej w łódzkim (73,61 roku). Kobiety najdłużej żyją w województwie podkarpackim (83,73 roku), natomiast najniższe wartości odnotowano w województwach łódzkim i śląskim (po 81,42 roku).

Główne przyczyny zgonów

Najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce pozostają choroby układu krążenia, które w 2023 roku odpowiadały za niemal 37% wszystkich zgonów. Na drugim miejscu znalazły się choroby nowotworowe, stanowiące blisko 27% zgonów. Standaryzowany współczynnik zgonów z powodu nowotworów wyniósł 228 na 100 tys. mieszkańców. Najwyższe wartości notowano w województwie kujawsko-pomorskim (318), a najniższe w podkarpackim (236). Zgony spowodowane chorobami układu oddechowego stanowiły w 2023 roku 7,4% wszystkich zgonów, a standaryzowany współczynnik zgonów z tej przyczyny wyniósł 61 na 100 tys. osób. 

Najwyższą umieralność z powodu chorób układu krążenia odnotowano w województwie dolnośląskim, a najniższą w mazowieckim (326 zgonów). Największe natężenie zgonów z powodu nowotworów ponownie wystąpiło w województwie kujawsko-pomorskim, natomiast najniższe w podkarpackim (236). 

W przypadku chorób układu oddechowego, najniższe wartości (poniżej 60 zgonów na 100 tys.) odnotowano w województwach świętokrzyskim, małopolskim i lubelskim, a najwyższe w łódzkim i warmińsko-mazurskim (co najmniej 100 zgonów). 

W raporcie zwrócono też uwagę na czynniki, które mogą wpływać na przyszłe zahamowanie wzrostu trwania życia. Wśród nich wskazano m.in. rosnący odsetek osób otyłych – według danych Eurostat z 2019 roku, 56,8% Polaków miało BMI powyżej normy. 

Istotnym zagrożeniem pozostaje również zanieczyszczenie powietrza, które przyczynia się do wzrostu zachorowań na choroby układu oddechowego, nowotwory oraz schorzenia układu krążenia.

Wpływ pandemii i aktualne tendencje

Wzrost przeciętnego trwania życia obserwowany przez ostatnie trzy dekady został gwałtownie zahamowany przez pandemię COVID-19. Dane z 2024 roku pokazują jednak odwrócenie tendencji spadkowej i powrót do trendu obserwowanego przed pandemią. Trwanie życia w 2024 r., zarówno dla kobiet jak i dla mężczyzn, było najwyższym odnotowanym w historii Polski.