Jakie pomysły na kształcenie lekarzy ma resort zdrowia?

Ministerstwo Zdrowia potwierdziło, że obecnie pracuje nad modelem prognozowania popytu i podaży na kadry medyczne. W tym celu powołano zespół odpowiedzialny za rekomendacje dotyczące szacowania potrzeb oraz optymalnego wykorzystania zasobów w sektorze ochrony zdrowia. 

Poseł Marek Matuszewski zwraca uwagę, że brak kadr medycznych dotyka wiele krajów, w tym Polskę.

Starzenie się populacji i wzrastająca liczba zachorowań na choroby przewlekłe powodują większe zapotrzebowanie na personel medyczny. W Polsce zmniejszenie limitów przyjęć na uczelnie medyczne w przeszłości oraz emigracja wykwalifikowanych specjalistów tylko pogłębiły problem. Niekorzystna jest struktura wiekowa personelu medycznego – więcej osób odchodzi na emeryturę niż przybywa do zawodu, szczególnie wśród pielęgniarek. W ostatnich latach wzrosła liczba uczelni prowadzących kształcenie przeddyplomowe kadr medycznych oraz miejsc odbywania specjalizacji. Biorąc jednak pod uwagę długi cykl przygotowania zawodowego, szczególnie w przypadku lekarzy, zmiany te mogą przynieść poprawę sytuacji dopiero w dalszej przyszłości. W minimalnym stopniu sytuację poprawił napływ obcokrajowców podejmujących pracę w naszym kraju. W ocenie NIK trudna sytuacja kadrowa w ochronie zdrowia wymaga zarówno działań strategicznych, podejmowanych centralnie, jak i lokalnych, na poziomie poszczególnych podmiotów leczniczych 

– zauważa poseł. 

W związku z tym zwrócił się do Ministerstwa Zdrowia z zapytaniem o plany. 

Na pytanie, czy planowane jest przygotowanie strategii rozwoju kadr medycznych wyznaczającej pożądane kierunki zmian systemowych oraz zawierającej mechanizmy monitorowania i okresowej oceny jej wdrażania, resort potwierdził, że obecnie pracuje nad modelem prognozowania popytu i podaży na kadry medyczne, który pozwoli dokładniej odpowiedzieć na pytanie dot. popytu na kadrę medyczną w Polsce. Część analiz opublikowano już w Bazie Analiz Systemowych i Wdrożeniowych. Oprócz tego, w 2022 r. powołano zespół do spraw modelowania i prognozowania zapotrzebowania na kadrę medyczną m.in. na lekarzy.

Celem zespołu jest podejmowanie działań umożliwiających optymalne wykorzystanie i rozwój potencjału kadry medycznej, zaś do zadań zespołu należy m.in. przedstawianie rekomendacji dotyczących metodologii szacowania zapotrzebowania na przedstawicieli poszczególnych zawodów medycznych 

– przekazał Wojciech Konieczny, wiceminister zdrowia.  

Poseł zapytał też, czy planowana jest analiza przebiegu rekrutacji na kierunek lekarski i rozważenie wprowadzenia rozwiązań, które usprawniłyby ten proces. Jednak ministerstwo nie widzi obecnie potrzeby analizy procesu rekrutacji na kierunek lekarski, argumentując, że uczelnie medyczne działają jako podmioty autonomiczne. Jednocześnie resort zapewnia, że corocznie współpracuje z Ministerstwem Nauki w sprawie ustalania limitów przyjęć na studia, kierując się możliwościami dydaktycznymi uczelni oraz strategicznymi potrzebami ochrony zdrowia. 

Będzie bardziej efektywny nabór na specjalizacje oraz lepsze wykorzystanie miejsc szkoleniowych 

Poseł Matuszewski spytał też o możliwość wprowadzenia rozwiązań zwiększających efektywność postępowań kwalifikacyjnych na specjalizację w trybie rezydenckim.

Wojciech Konieczny odpowiedział, że Ministerstwo Zdrowia prowadzi analizy przebiegu postępowań kwalifikacyjnych na specjalizacje w trybie rezydenckim i pozarezydenckim, a proces naboru na specjalizacje począwszy od postępowania jesiennego 2022 r. przeszedł znaczące zmiany, m.in. wprowadzono nabór centralny, który daje lekarzom i lekarzom dentystom możliwość ubiegania się o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego we wszystkich województwach jednocześnie oraz możliwość wskazania 15 wyborów obejmujących dziedzinę, tryb i miejsce odbywania szkolenia specjalizacyjnego w preferowanej kolejności.

W przypadku niezakwalifikowania się przez lekarza do odbywania specjalizacji w preferowanym województwie lub w preferowanej dziedzinie może on zostać zakwalifikowany na jeden z kolejnych „wyborów” wskazanych we wniosku o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego, co do tej pory nie mogło mieć miejsca. Przed wprowadzeniem centralnego naboru lekarz/lekarz dentysta mógł ubiegać się o odbywanie szkolenia specjalizacyjnego tylko w jednym województwie w jednej dziedzinie medycyny w trybie rezydenckim lub pozarezydenckim 

– wyjaśnia wiceminister.

I przypomina, że od jesieni 2023 r. wprowadzono dodatkowy etap postępowania kwalifikacyjnego, który ma na celu zakwalifikowanie do odbywania szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinach priorytetowych w trybie rezydenckim jak największej liczbie lekarzy. Konieczny zwrócił uwagę, że centralny nabór obowiązuje dopiero od 4 postępowań kwalifikacyjnych, natomiast dodatkowy etap postępowania obowiązuje zaledwie od 2 postępowań kwalifikacyjnych.

To dość krótko, ale zauważono już pewne tendencje i problemy. W związku z tym w ramach prac nad nowelizacją ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty zostaną również uwzględnione kwestie dotyczące kwalifikacji do odbywania szkolenia specjalizacyjnego oraz odbywania tego szkolenia, których celem będzie bardziej efektywny nabór na specjalizacje oraz lepsze wykorzystanie miejsc szkoleniowych 

– mówi Konieczny. 

Poseł Matuszewski zapytał również, czy resort zdrowia planuje przeprowadzenie kompleksowej analizy procesu realizacji stażu podyplomowego na podstawie zbiorczych wyników ankiet i ocen stażu podyplomowego przekazanych przez okręgowe rady lekarskie. Wiceminister zdrowia przekazał, że w związku z tym, że za ocenę jednostek stażowych i ich kontrolę odpowiedzialny jest urząd marszałkowski, urząd wojewódzki i minister obrony narodowej, głównymi odbiorcami ankiet są właśnie te instytucje, bowiem informacje zawarte w ankiecie mogą posłużyć im do wykreślenia z listy podmiotów prowadzących staż jednostek, które nie wywiązują się z obowiązku kształcenia. Ankiety mogą być analizowane przez MZ tylko wtedy, gdy zachodzi taka potrzeba.