Czy cyfryzacja i sztuczna inteligencja zapewnią jakość i bezpieczeństwo?

Jak będzie wyglądać sektor ochrony zdrowia w przyszłości? Czy nowe technologie w medycynie uzdrowią system? Jak cyfryzacja wpłynie na pracę lekarzy i innych zawodów medycznych? Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie przedstawiła raport o cyfrowej rzeczywistości branży medycznej w Polsce „Cyfryzacja zdrowia w interesie społecznym?” przygotowany przez ekspertów m.in. z polityki społecznej, ekonomii, prawa, biznesu, medycyny. 

Dokument stanowi kompendium wiedzy na temat cyfryzacji, zawiera też diagnozę najważniejszych problemów i pomysły na ich rozwiązanie.

Mamy nadzieję, że raport przesunie dyskusje nad cyfryzacją zdrowia z czysto technicznych rozważań o interoperacyjności w stronę refleksji nad konsekwencjami społecznymi podejmowanych przez władze publiczne wyborów. Nowe technologie nas nie zbawią, one są narzędziem, które będzie na tyle użyteczne, na ile potrafimy się nim rozważnie posłużyć

– czytamy w publikacji.

Maria Libura, szefowa zespołu, który opracował raport, podkreśla, że dokument jest próbą skłonienia społeczeństwa, w tym decydentów, do myślenia w kategoriach technorealizmu.

W Polsce w dziedzinie rozwoju techniki ścierają się dwie sprzeczne tendencje. Z jednej strony są ci, dla których nowe technologie, m.in. cyfrowe, stanowią rozwiązanie praktycznie wszystkich problemów ochrony zdrowia. Mają być cudowną pigułką na zbyt długi czas oczekiwania w kolejce do lekarza, ułatwić pracę medyków, wspomóc komunikację między przedstawicielami zawodów medycznych. Z drugiej strony znajduje się ta część społeczeństwa, w której myśleniu dominuje strach przed konsekwencjami udostępniania danych pacjentów i obawa, że cyfryzacja zdehumanizuje medycynę

– mówi Libura.

Zdaniem autorów raportu, dziś sztuczna inteligencja, narzędzia cyfrowe w zakresie opieki zdrowotnej i wirtualne środowisko są czynnikami, które należy uwzględniać w politykach społecznych. Cyfryzacja ma służyć interesowi społecznemu, uzyskiwaniu lepszych warunków leczenia, zwiększaniu bezpieczeństwa przeprowadzania procedur medycznych i lepszej organizacji pracy lekarzy, ma też zwiększać efektywność całego systemu.

Testowane na całym świecie rozwiązania cyfrowe mają w zamyśle zwiększyć efektywność oraz poprawić jakość świadczeń medycznych. Dotychczasowe doświadczenia z wdrażaniem e-zdrowia wskazują jednak, że narzędzia te, wprowadzane bez odpowiedniego przygotowania, mogą generować skutki odwrotne od zamierzonych

– zauważają eksperci. 

I podkreślają, że bardzo ważne w rozwoju cyfrowego społeczeństwa jest budowanie zaufania obywateli do systemu publicznego, za który odpowiadają władze publiczne.

Zależy ono od właściwie wytyczonych celów cyfryzacji, opisujących je ram prawnych, w szczególności mechanizmów ochrony prywatności danych zdrowotnych, które uważane są za szczególnie wrażliwe, a przede wszystkim od ich przestrzegania i rzeczywistego zastosowania

– wskazują.

I rekomendują, że konieczne jest m.in. wypracowanie standardów technicznego rozwoju sztucznej inteligencji (AI), uregulowanie zasad wykorzystania zasobów oraz wybierania dostawców chmurowych i oprogramowania, uregulowanie kwestii odpowiedzialności za błędy i zdarzenia niepożądane wynikające z pracy urządzeń cyfrowych i algorytmów, zapewnienie wszystkim równego dostępu do narzędzi pozwalających na swobodne korzystanie z urządzeń cyfrowych. Jak podkreślają eksperci, wdrażane rozwiązania powinny charakteryzować się wysokim poziomem użyteczności i wygody użytkownika. 

Ważne jest także zapewnienie bezpieczeństwa danych o zdrowiu. Według Michała Bedlickiego z krakowskiego Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia, współautora raportu, kwestią dyskusyjną jest, kto rzeczywiście z informacji o pacjentach, zebranych w cyfrowych bazach danych, powinien korzystać i do czego powinny być stosowane.

Czy miałyby służyć poprawie jakości ochrony zdrowia, a może karaniu personelu medycznego? Czy też ułatwiać tworzenie wskaźników jakościowych uwzględnianych w procesie kontraktowania usług przez podmioty medyczne?

– zastanawia się Michał Bedlicki. 

W raporcie poruszono m.in. zagadnienia związane z cyfrowymi nierównościami w zdrowiu, z zarządzaniem danymi dotyczącymi zdrowia, wyzwaniami w rozwoju cyfryzacji w ochronie zdrowia, omówiono też rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji w zdrowiu. 

Pełny raport jest dostępny tutaj.