Co może lekarz stażysta?

Zadania lekarza stażysty bardzo różnią się w zależności od szpitala czy nawet oddziału. Część stażystów bardzo szybko dostaje dużą samodzielność i odpowiedzialność, inni traktowani są jak studenci lub zbędny element w pokoju lekarskim. W obu tych sytuacjach warto wiedzieć, co według przepisów wchodzi w zakres kompetencji lekarza stażysty.

PWZ: pełne czy jednak ograniczone?

Już od jakiegoś czasu nie funkcjonuje tzw. ograniczone Prawo Wykonywania Zawodu. Zastąpione zostało PWZ upoważniającym do wykonywania zawodu lekarza w celu i na czas odbycia stażu podyplomowego, wyłącznie w miejscu jego odbywania. Ponadto, lekarz stażysta powinien pracować pod nadzorem lekarza, który:

• posiada tytuł specjalisty w określonej dziedzinie medycyny, 
• ukończył moduł podstawowy lub 3 rok szkolenia specjalizacyjnego w specjalizacjach jednolitych,
• zdał Państwowy Egzamin Modułowy.

Oznacza to, że lekarz stażysta nie może pracować jako lekarz w innym miejscu niż miejsce odbywania stażu podyplomowego. Wyjątek stanowią prace badawcze w dziedzinie nauk medycznych pod kierunkiem lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu. 

Zadania, do których wykonywania uprawniony jest lekarz stażysta:

• badanie przedmiotowe i podmiotowe pacjentów,
• udzielanie porad lekarskich po konsultacji z opiekunem,
• wydawanie zleceń lekarskich po konsultacji z opiekunem,
• wydawanie skierowań na badania laboratoryjne oraz inne badania diagnostyczne, a po uzgodnieniu z opiekunem, także na badania stwarzające podwyższone ryzyko dla pacjenta,
• samodzielne stosowanie zleconych przez lekarza posiadającego PWZ na czas nieokreślony metod diagnostycznych i leczniczych, których praktyczna umiejętność została stwierdzona przez opiekuna,
• stosowanie metod diagnostycznych i leczniczych stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta oraz wykonywania zabiegów operacyjnych objętych programem stażu podyplomowego razem z lekarzem posiadającym PWZ na czas nieokreślony,
• prowadzenie historii choroby i innej dokumentacji medycznej we współpracy z opiekunem,
• udzielanie informacji o stanie zdrowia pacjenta,
• zlecanie czynności pielęgnacyjnych,
• doraźne podanie lub zlecenia podania pacjentowi leków w stanach nagłych, a jeżeli są to leki silnie lub bardzo silnie działające - po zasięgnięciu, w miarę możliwości, opinii innego lekarza,
• stwierdzanie zgonu,
• wystawianie recept, z wyłączeniem recept "pro auctore" i "pro familiae", oraz wydawania opinii i orzeczeń lekarskich po uzgodnieniu ich treści z opiekunem,
• pełnienie dyżurów medycznych z lekarzem pełniącym dyżur samodzielnie.

Co z wystawianiem recept?

Dla wielu świeżo upieczonych lekarzy (i członków ich rodziny) oczekiwanym uprawnieniem jest możliwość wystawiania recept. Jednak przyjdzie im na to poczekać jeszcze chwilę dłużej. O ile wcześniej kwestia wystawiania recept "pro auctore" i "pro familiae" była otwarta do interpretacji, w nowelizacji Ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z sierpnia 2020 r. zaznaczono, że lekarz stażysta jest uprawniony do wystawiania recept, jednak z wyłączeniem recept "pro auctore" i "pro familiae". Tak to wygląda w teorii. Warto pamiętać, że obecnie wszystkie recepty, nawet wystawione w formie papierowej, dopuszczalnej w przypadku recept "pro auctore" i "pro familiae", są odnotowywane w systemach informatycznych.

Jaką odpowiedzialność cywilną ponosi lekarz stażysta?

Lekarz stażysta jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Oznacza to, że odpowiedzialność cywilną za wyrządzone przez niego nieumyślnie szkody ponosi podmiot leczniczy. Co prawda, pracodawca może żądać od pracownika zwrotu kosztów, ale jedynie do wysokości jego trzymiesięcznego wynagrodzenia [2].

W przypadku staży zewnętrznych, część szpitali wymaga przedstawienia przez stażystę ubezpieczenia OC. Jest to zdecydowanie łatwiejsze w przypadku posiadania indywidualnej polisy OC - warto dowiedzieć się w swojej OIL czy nie jest ona oferowana członkom izby za darmo lub w korzystnej cenie.

Take home message/morał

Niezależnie od tego, czy w pracy będą wymagać od Ciebie działań przekraczających uprawnienia lekarza stażysty czy odwrotnie - nie pozwalać Ci na czynności, które należą do Twoich kompetencji, warto znać przepisy i swoje prawa. To zasada, która przyda Ci się nie tylko podczas stażu, ale i w całym lekarskim życiu.