Czym różni się leczenie neoadjuwantowe od adjuwantowego?

W onkologii, poza zabiegami chirurgicznymi, istotną rolę odgrywa leczenie systemowe (chemioterapia, immunoterapia, terapia celowana, hormonoterapia) oraz radioterapia. Może ono być stosowane przed lub po zabiegu operacyjnym, a kolejność podania ma znaczenie zarówno dla rokowania, jak i dla wyboru dalszej strategii terapeutycznej. W tym kontekście często pojawiają się określenia „leczenie neoadjuwantowe” i „leczenie adjuwantowe”.

Leczenie neoadjuwantowe – przed zabiegiem

Leczenie neoadjuwantowe (przedoperacyjne) oznacza zastosowanie terapii systemowej lub radioterapii przed planowaną resekcją guza. Jego główne cele to:

1. zmniejszenie masy guza i ułatwienie doszczętnej resekcji (osiągnięcie R0),
2. ocena wrażliwości nowotworu na daną metodę leczenia – odpowiedź guza może mieć znaczenie prognostyczne,
3. w niektórych lokalizacjach – zwiększenie szans na leczenie oszczędzające narząd (np. w raku piersi czy odbytnicy),
4. potencjalne zniszczenie mikroprzerzutów już na etapie przedoperacyjnym.

Leczenie adjuwantowe – po zabiegu

Leczenie adjuwantowe (uzupełniające) stosuje się po zabiegu chirurgicznym, gdy guz pierwotny został już usunięty. Celem jest zniszczenie mikroprzerzutów i komórek nowotworowych niewidocznych klinicznie i radiologicznie, które mogą prowadzić do nawrotu choroby.

Kluczowe założenia:

1. leczenie jest podejmowane, mimo że w badaniach obrazowych i klinicznych nie ma widocznej choroby resztkowej,
2. decyzja zależy od ryzyka nawrotu (np. na podstawie stadium zaawansowania, statusu węzłów chłonnych, cech biologicznych guza),
3. brak leczenia adjuwantowego w grupach wysokiego ryzyka może wiązać się z istotnym pogorszeniem przeżycia całkowitego.

Najważniejsze różnice

Warto wiedzieć, że niektóre nowotwory wymagają zastosowania zarówno leczenia neoadjuwantowego, jak i uzupełniającego.

Kody ICD-10

Referencje

1. Kumar, V., Abbas, A.K., & Aster, J.C. (2020). Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 10th Edition. Elsevier.