Wyszukaj w Remedium

Panel główny

Narzędzia

Leki

ICD-10

Kalkulatory

Poradniki

Szybkie pytania

Kalendarz szczepień

Baza wiedzy

Wideo

Publikacje

Egzaminy

Kursy

E-booki

Przypadki kliniczne

Kariera

Mapa staży

Rezydentury

Mapa rezydentur

Wydarzenia

Mapa wynagrodzeń

Wyszukaj w vademecum

Zaloguj się Dołącz do nas!

Spis treści

05.12.2020

Lekarz przedsiębiorca

Rejestracja VAT w indywidualnej praktyce lekarskiej

Społeczność Remedium

100%

Najważniejsze informacje

Większość usług medycznych zwolniona jest z opodatkowania VAT - jest to tzw. zwolnienie przedmiotowe.
Druga forma zwolnienia z VAT, czyli zwolnienie podmiotowe, dotyczy sprzedaży nieprzekraczającej 200 tys. zł netto rocznie.
Aby ustalić, czy świadczona przez nas usługa podlega zwolnieniu przedmiotowemu, należy określić jej cel. Jeśli służy profilaktyce lub zachowaniu zdrowia, jak najbardziej jesteśmy zwolnieni z bycia podatnikiem VAT.
Główną korzyścią rejestracji jako podatnik VAT w przypadku lekarza przedsiębiorcy jest możliwość odliczania podatku przy zakupie towarów opodatkowanych VAT.

Podatek VAT a indywidualna praktyka lekarska

Każdy lekarz oraz lekarz dentysta, który założył indywidualną praktykę lekarską*/indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską, jest tym samym osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Co za tym idzie, ma możliwość zarejestrować się jako podatnik VAT.

Na wstępie warto wyjaśnić, że rejestracja jako podatnik VAT nakłada na przedsiębiorcę obowiązek doliczania do cen sprzedaży VAT, czyli podatku od towarów i usług. W Polsce jego wysokość wynosi 23%**. To samo tyczy się sytuacji, w której robimy zakupy u innych VAT-owców, np. zaopatrując gabinet w sprzęt medyczny. Cena, którą wówczas płacimy, zawiera doliczone 23% VAT.

Podkreślamy także fakt, że nie należy bagatelizować formalności związanych z podatkiem VAT, gdyż jest to jeden z tematów najbardziej kontrolowanych przez Urząd Skarbowy.

* Dla przypomnienia, indywidualna praktyka lekarska to nic innego jak jednoosobowa działalność gospodarcza założona przez lekarza. Jej ramy określa ustawa o działalności leczniczej z dn. 15 kwietnia 2011 roku (Dz.U. 2011 nr 112 poz. 654). Podstawowe informacje o indywidualnej praktyce lekarskiej znajdziecie tutaj.

** 23% to podstawowa wysokość VAT w naszym kraju, natomiast nie jedyna. W kontekście działalności lekarskiej jest to o tyle istotne, że niektóre usługi i towary medyczne mogą być opodatkowane na 5% lub 8%, np. wyroby medyczne, czasopisma, czy wykłady lub konferencje współfinansowane z funduszy unijnych.

W jakich przypadkach rejestracja jako podatnik VAT jest obowiązkowa?

Ustawa o VAT wyszczególnia, na kim ciąży obowiązek rejestracji jako podatnik VAT. Są to m.in. “osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą - bez względu na cel lub rezultat takiej działalności” [1]. Teoretycznie zapis ten odnosiłby się także do lekarza przedsiębiorcy, gdyby nie fakt, że… większość usług medycznych zwolnionych jest z opodatkowania VAT (art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT). Jeśli więc świadczone przez nas usługi mają na celu: profilaktykę, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia, wówczas nie jesteśmy zobligowani do rejestrowania się jako podatnik VAT. Jest to tak zwane zwolnienie przedmiotowe.

Drugi rodzaj zwolnienia, czyli podmiotowe, dotyczy sytuacji, kiedy świadczymy usługi medyczne niepodlegające powyższemu warunkowi, natomiast nasza sprzedaż nie przekracza 200 000 zł netto rocznie***. W przypadku prowadzenia sprzedaży mieszanej (patrz niżej), ten limit odnosi się tylko do usług opodatkowanych VAT.

Warto jednak zwrócić uwagę, że nie wszystkie usługi medyczne wpisują się w definicję usług zwolnionych z podatku, która dosyć płynnie określa ich zakres. Często podawanym przykładem jest prowadzenie gabinetu medycyny estetycznej. Chirurgia plastyczna, jak wiadomo, może służyć różnym celom - i tak zabiegi rekonstrukcyjne, chociażby po poparzeniach czy urazach, jak najbardziej kwalifikują się do grupy usług mających na celu “profilaktykę, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia”. Jednak procedury plastyki biustu, czy iniekcji wypełniacza - niekoniecznie, co wiąże się z obowiązkiem doliczania do ich ceny VAT-u (jeśli nie podlegają zwolnieniu podmiotowemu). Innymi przykładami usług świadczonych przez lekarzy, co do których zastosowanie zwolnienia przedmiotowego jest wątpliwe, są m.in. prowadzenie badań klinicznych, współpraca z firmą farmaceutyczną czy wystąpienia na konferencjach. W związku z tym ważne jest, aby każdą usługę medyczną rozpatrywać indywidualnie pod kątem konieczności jej opodatkowania, w razie potrzeby konsultując się z doradcą podatkowym. Przydatnym narzędziem jest także oficjalna baza interpretacji indywidualnych, omawiająca wątpliwości dotyczące opodatkowania. Ostatecznym wyjściem jest wystąpienie do ministra finansów z wnioskiem o interpretację naszej działalności w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego.

Oczywiście istnieje możliwość świadczenia usług zarówno zwolnionych, jak i opodatkowanych VAT-em. Mamy wtedy do czynienia z sytuacją tzw. sprzedaży mieszanej.

*** Uwaga! Nie należy zapominać, że jest to kwota proporcjonalna i zależy od tego, kiedy rozpoczęliśmy sprzedaż usług/towarów opodatkowanych VAT. Limit 200 000 zł zostaje odpowiednio pomniejszany w zależności od tego, ile dni prowadzenia działalności (opodatkowanej) pozostało do końca roku.

Czy prowadząc indywidualną praktykę lekarską warto rejestrować się jako podatnik VAT?

Niewątpliwą korzyścią z bycia VAT-owcem jest możliwość odliczania VAT-u od nabytych towarów i usług. Jednak przed podjęciem decyzji o rejestracji jako czynny podatnik VAT opłaca się skorzystać z usług doradcy podatkowego. Wynika to m.in. z faktu, że wielu lekarzy przedsiębiorców prowadzi sprzedaż mieszaną - wówczas rozliczanie podatku VAT ma charakter proporcjonalny. Mówiąc łatwiej, możesz odliczyć od należnego podatku VAT tylko taki jego procent, jaki stanowi udział usług/towarów opodatkowanych w Twojej sprzedaży mieszanej. Natomiast rzadko w przypadku praktyki lekarskiej odsetek ten jest wysoki.

Należy rozważyć trzy najważniejsze kwestie:

Czy świadczymy usługi obligatoryjnie opodatkowane VAT-em (niepodlegające zapisowi o profilaktyce i zachowaniu zdrowia)?
Czy wśród naszych klientów przeważają inni VAT-owcy?
Czy towary, które kupujemy, są w większości opodatkowane VAT-em?

W tym przypadku możemy skorzystać z opcji odliczania VAT-u, tym samym obniżając naszą kwotę do zapłaty, a nawet dochodząc często do stawki neutralnej (bądź nadwyżki). Procedura ta, najprościej mówiąc, polega na odliczeniu kwoty VAT-u naliczonego (od naszych zakupów) od podatku należnego (od naszej sprzedaży). Jeśli VAT naliczony jest wyższy od należnego, co podajemy w deklaracji VAT, otrzymamy zwrot podatku.

Decydując się na rejestrację jako podatnik VAT, należy pamiętać o obowiązkach, jakie ciążą wówczas na lekarzu przedsiębiorcy:

wystawianie rachunków i faktur z naliczoną stawką VAT (więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule dotyczącym wystawiania faktur),
wysyłanie co miesiąc do urzędu skarbowego Jednolitego Pliku Kontrolnego (dotyczy wszystkich podatników VAT!),
odprowadzanie podatku VAT (co miesiąc lub co kwartał)****
prowadzenie rejestru VAT, obejmującego zakup i sprzedaż.

**** Częstotliwość opłacania podatku VAT zależy od tego, czy jesteśmy zarejestrowani jako tzw. “mali podatnicy VAT” - wówczas możemy wybrać opcję deklaracji kwartalnej. Więcej na ten temat w naszym poradniku dotyczącym składek i podatków obowiązujących lekarza przedsiębiorcę.

Rejestracja VAT krok po kroku

Aby dokonać rejestracji VAT, należy złożyć w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania - osobiście, listownie lub elektronicznie - formularz VAT-R. Istotne jest aby złożyć aktualną wersję formularza VAT-R. Na początku roku zazwyczaj wychodzi nowy wzór, którego wersję zaznacza się w nawiasie. W 2022 roku obowiązuje formularz VAT-R(15).

Określamy w nim m.in. częstotliwość składania deklaracji podatkowej (miesięczną lub kwartalną) oraz metodę kasową rozliczania faktur (zapraszamy do lektury naszych tekstów o fakturach i kasie fiskalnej w indywidualnej praktyce lekarskiej). Dokument należy dostarczyć maksymalnie do dnia poprzedzającego datę rozpoczęcia sprzedaży towarów/usług, które podlegają VAT. Uwaga! Składając formularz VAT-R, warto mieć ze sobą oryginał dokumentu poświadczającego tytuł prawny do lokalu (umowę najmu/akt notarialny/wyciąg z księgi wieczystej), w którym będziemy prowadzić działalność. Standardowo jest to kontrolowane przez urząd skarbowy przed dokonaniem rejestracji.

Po złożeniu formularza urząd weryfikuje aplikację i dokonuje naszej rejestracji jako podatnika czynnego lub podatnika zwolnionego. Warto zaznaczyć, że rejestracja jako podatnik VAT jest bezpłatna, chyba że wymagamy jej potwierdzenia (wówczas koszt to 170 zł). Jeśli Twój formularz nie budzi wątpliwości, sprawa zostanie załatwiona natychmiastowo. Właśnie stałeś się podatnikiem VAT.

Termin rejestracji do VAT

Zgłoszenie złóż:

przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, opodatkowanej podatkiem VAT,
przed dniem, w którym utracisz prawo do zwolnienia, czyli po przekroczeniu limitu 200 tys. zł wartości sprzedaży netto w ciągu roku podatkowego (lub – w przypadku rozpoczęcia działalności w trakcie roku – kwoty ustalonej proporcjonalnie do liczby miesięcy, jakie pozostały do zakończenia roku podatkowego),
przed początkiem miesiąca w którym rezygnujesz ze zwolnienia podmiotowego.

Biała lista - wykaz podatników VAT

Rejestrując się jako podatnik VAT, trafiamy na tak zwaną białą listę, czyli na wykaz wszystkich podmiotów płacących podatek VAT oraz ich rachunków bankowych. Dlaczego jest to istotne? Otóż, jeśli chcemy dokonać procedury odliczenia VAT-u, ale naszego kontrahenta ani jego rachunku bankowego nie ma na białej liście, nie mamy do tego prawa. Co więcej, jeśli dokonamy przelewu kwoty zawierającej VAT, natomiast adresat nie widnieje w wykazie i nie zapłaci podatku, to my jesteśmy za to odpowiedzialni. Tak samo ważne jest upewnienie się, że sami znajdujemy się na białej liście. Jeśli nie korzystamy z zewnętrznych usług księgowych i sami dokonujemy przelewów, należy dla własnego bezpieczeństwa zwrócić na to uwagę.

Praktyczna wskazówka: Nawet jeśli nie mamy zamiaru rejestrować się jako czynny podatnik VAT, warto być wpisanym na białą listę, składając formularz VAT-R jako podatnik zwolniony. Ułatwia to formalności o tyle, że wiele firm, dokonując przelewów, wyszukuje adresata w ewidencji, nawet jeśli nie płaci on VAT. Jeśli nie znajdą go na białej liście, mogą odmówić zapłaty, mimo, iż jest to niezgodne z prawem. Wyjaśnianie sprawy zdecydowanie wydłuża proces finalizowania transakcji.

Szczegółowy poradnik na temat opłacania podatku VAT znajdziecie w naszym tekście dotyczącym rozliczenia lekarza przedsiębiorcy z ZUS i urzędem skarbowym.