Jakie są zalecenia dotyczące monitorowania stężenia potasu u pacjentów przyjmujących diuretyki?

Zalecane jest regularne monitorowanie stężenia potasu u pacjentów przyjmujących diuretyki, zwłaszcza diuretyki tiazydowe, tiazydopodobne i pętlowe. Szczególną uwagę w tej kwestii powinno się przykładać do monitorowania stężenia potasu u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek (chronic kidney disease, CKD) oraz niewydolnością serca (heart failure, HF). Monitorowanie ma na celu zapobieganie hipokaliemii, która jest związana ze zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym i może prowadzić do groźnych zaburzeń rytmu serca.

Monitorowanie potasu – klucz do bezpiecznej terapii?

Częstotliwość badań powinna być dostosowana do stanu pacjenta i ryzyka zaburzeń elektrolitowych. Zgodnie z wytycznymi zaleca się monitorowanie stężenia potasu:

• po wprowadzeniu diuretyków lub zmianie ich dawki – pomiary należy wykonywać co 1–2 tygodnie do momentu ustabilizowania się parametrów;
• u stabilnych pacjentów – okresowe badania kontrolne powinny być dostosowane do indywidualnego ryzyka.

Monitorowanie stężenia potasu jest istotne u pacjentów leczonych diuretykami z:

• przewlekłą chorobą nerek,
• niewydolnością serca,
• nadciśnieniem tętniczym.

Nie należy zapominać o monitorowaniu stężenia potasu u pacjentów, którzy przyjmują leki zwiększające ryzyko hiperkaliemii, takie jak diuretyki oszczędzające potas, inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE), antagoniści receptora angiotensyny (ARB) lub antagoniści receptora mineralokortykoidowego (MRA). Zwiększone stężenie potasu we krwi także jest związana z wyższym ryzykiem sercowo-naczyniowym i śmiertelnością.

Referencje

1. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD Work Group (2024). KDIGO 2024 Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. Kidney international, 105(4S), S117–S314. https://doi.org/10.1016/j.kint.2023.10.018 
2. Theresa A McDonagh, Marco Metra, Marianna Adamo, Roy S Gardner, Andreas Baumbach, Michael Böhm, Haran Burri, Javed Butler, Jelena Čelutkienė, Ovidiu Chioncel, John G F Cleland, Maria Generosa Crespo-Leiro, Dimitrios Farmakis, Martine Gilard, Stephane Heymans, Arno W Hoes, Tiny Jaarsma, Ewa A Jankowska, Mitja Lainscak, Carolyn S P Lam, Alexander R Lyon, John J V McMurray, Alexandre Mebazaa, Richard Mindham, Claudio Muneretto, Massimo Francesco Piepoli, Susanna Price, Giuseppe M C Rosano, Frank Ruschitzka, Anne Kathrine Skibelund, ESC Scientific Document Group , 2023 Focused Update of the 2021 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure: Developed by the task force for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure of the European Society of Cardiology (ESC) With the special contribution of the Heart Failure Association (HFA) of the ESC, European Heart Journal, Volume 44, Issue 37, 1 October 2023, Pages 3627–3639, https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehad195
3. Mancia, G., Kreutz, R., Brunström, M., Burnier, M., Grassi, G., Januszewicz, A., Muiesan, M. L., Tsioufis, K., Agabiti-Rosei, E., Algharably, E. A. E., Azizi, M., Benetos, A., Borghi, C., Hitij, J. B., Cifkova, R., Coca, A., Cornelissen, V., Cruickshank, J. K., Cunha, P. G., Danser, A. H. J., … Kjeldsen, S. E. (2023). 2023 ESH Guidelines for the management of arterial hypertension The Task Force for the management of arterial hypertension of the European Society of Hypertension: Endorsed by the International Society of Hypertension (ISH) and the European Renal Association (ERA). Journal of hypertension, 41(12), 1874–2071. https://doi.org/10.1097/HJH.0000000000003480