Jak wykonać próbę Romberga?

Próba Romberga to element badania otoneurologicznego, służący do oceny stabilności postawy. Jest to badanie statyczne, zaliczane do tzw. testów przyłóżkowych, stosowanych w diagnostyce zaburzeń układu równowagi u pacjentów.

Próba Romberga krok po kroku

Pacjent powinien przyjąć pozycję stojącą. Podczas badania należy go asekurować, aby nie dopuścić do ewentualnego upadku.

• Poproś o złączenie stóp – paluchy obu stóp powinny się stykać.
• Poproś o wyciągnięcie przed siebie wyprostowanych kończyn górnych.
• Obserwuj postawę chorego. Oceń zdolność do utrzymania równowagi oraz ewentualny kierunek padania.
• Poproś o zamknięcie oczu.
• Obserwuj, czy postawa uległa zmianie.

Próba jest dodatnia, gdy pacjent przed upływem 30 sekund otworzy oczy lub przechyli się w określonym kierunku.

Znaczenie diagnostyczne próby Romberga

Próbę Romberga wykonuje się w przypadku podejrzenia schorzeń przebiegających z ataksją czuciową (tylnosznurową), móżdżkową i u chorych z uszkodzonym błędnikiem, np. w przebiegu:

• uszkodzenia rdzenia kręgowego, neuropatii cukrzycowej (ataksja czuciowa);
• udaru, stwardnienia rozsianego (ataksja móżdżkowa);
• powikłań infekcji w obrębie ucha wewnętrznego (uszkodzenie błędnika).

W zależności od źródeł, w uszkodzeniu móżdżku wskazuje się na dodatnią lub ujemną próbę Romberga. 

• próba dodatnia – z padaniem podczas badania w stronę uszkodzonej półkuli móżdżku lub ku tyłowi w przypadku uszkodzenia robaka [2];
• próba ujemna – uznawana za jedną z cech rozrózniających ataksję tylnosznurową i móżdżkową [3].

Ataksja tylnosznurowa cechuje się czyli nasileniem się objawów ataksji przy zamknięciu oczu.

W uszkodzeniu błędnika pacjent będzie zbaczał lub padał w stronę uszkodzonego błędnika (w kierunku wolnej fazy oczopląsu przedsionkowego).

Ograniczenia próby Romberga

W ostatnich latach wiarygodność diagnostyczna próby Romberga jest przedmiotem dyskusji. 

Klasyczna próba Romberga ocenia przede wszystkim funkcję proprioceptywną, a zwłaszcza integralność tylnych sznurów rdzenia kręgowego.

Próby Romberga nie uznaje się za test funkcji móżdżku, ponieważ uszkodzenie móżdżku zazwyczaj prowadzi do zaburzeń równowagi, niezależnie od udziału kontroli wzrokowej.

Próba Romberga nie pozwala na odróżnienie chorych z uszkodzeniem przedsionkowym od pacjentów z ataksją czuciową.

Warianty próby Romberga

Uczuloną próbę Romberga wykonuje się w przypadkach wątpliwych. Chory ustawia wówczas stopy w linii prostej, jedną za drugą, tak aby paluch jednej stopy dotykał pięty drugiej. Wybór kolejności ułożenia stóp jest dowolny. Badanie przeprowadza się przy otwartych i zamkniętych oczach. Modyfikacja ta utrudnia utrzymanie równowagi, ujawniając ewentualne zaburzenia. Test trwa 30 sekund lub do momentu zaobserwowania niestabilności postawy pacjenta.

Warto wspomnieć również o posturografii, która stanowi obiektywną, ilościową ocenę próby Romberga. Metoda opiera się na rejestracji ruchów wyrównawczych wykonywanych przez pacjenta w pozycji stojącej.

Kody ICD-10

Referencje

1. Józefowicz-Korczyńska, M., Chmielecka-Rutkowska, J., & Mazerant, A. (2016). Kliniczne testy oceny stabilności równowagi i chodu – testy przyłóżkowe. Pol Otorhino Rev, 5(1), 57–63.
2. Podemski, R. (2019). Kompendium neurologii (Wyd. 4). Via Medica.
3. Oczadło, A., Kowacka, U., Lewicka, B., Matusik, E. (2023). Zastosowania posturografii w wybranych schorzeniach neurologicznych. Annales Academiae Medicae Silesiensis, 77, 158-165. https://doi.org/10.18794/aams/162542.