Zespół Raynauda – jak rozpoznać i różnicować w praktyce POZ?

Zespół Raynauda jest zaburzeniem naczynioruchowym o charakterze napadowym, objawiającym się przemijającym, odwracalnym skurczem naczyń krwionośnych, przede wszystkim tętniczek dystalnych części kończyn – najczęściej palców rąk, rzadziej stóp, uszu czy nosa. Skurcz naczyń wywołuje charakterystyczną sekwencję zmian barwy skóry, które występują pod wpływem zimna lub stresu emocjonalnego. W przebiegu epizodu palce stają się najpierw blade (niedokrwienie), następnie sine (w wyniku hipoksji), a w końcu czerwone. Ta trójfazowość, choć nie zawsze w pełni wyrażona, stanowi typowy obraz kliniczny tego zaburzenia.

W codziennej praktyce POZ objaw Raynauda nie jest rzadkością. Szacuje się, że występuje on u około 3–5% populacji ogólnej, z wyraźną przewagą u kobiet (nawet 9:1). Najczęściej pojawia się u osób młodych, między 15. a 30. rokiem życia. U większości pacjentów objaw ten ma charakter łagodny i idiopatyczny, bez związku z chorobą układową, jednak w części przypadków może być manifestacją poważnych, przewlekłych chorób autoimmunologicznych – zwłaszcza układowych chorób tkanki łącznej.