Zdrowie Polaka w cenie paczki papierosów? Propozycja siatki płac Porozumienia Rezydentów.

Od lipca ma obowiązywać nowa siatka płac w ochronie zdrowia. Do 18.04. można było zgłaszać uwagi do ustawy, z czego skorzystało Porozumienie Rezydentów.

W przygotowanym dokumencie podkreślają, że niedostateczny wzrost wynagrodzeń specjalistów spowoduje dalszy odpływ lekarzy ze specjalizacją do sektora prywatnego, co wpłynie nie tylko na opiekę nad pacjentami, ale też zmniejszone możliwości szkolenia nowej kadry lekarskiej. W swojej propozycji oprócz nowych wskaźników wynagrodzenia (w tym dla rezydentów pominiętych w ustawie) wskazują również plan na sfinansowanie podwyżek - wprowadzenie Opłaty Zdrowotnej do ceny każdej paczki papierosów.

1 kwietnia 2022 roku Ministerstwo Zdrowia udostępniło nową siatkę płac, mającą wejść w życie od początku lipca. Do 18 kwietnia można było zgłaszać uwagi, z tej możliwości skorzystało Porozumienie Rezydentów. W swoim dokumencie podaliśmy dokładne obliczenia stanowiące podstawę do zaproponowanych przez nas podwyżek. Projekt zawiera też bardzo ciekawą metodę finansowania – złotówka od każdej sprzedanej w Polsce paczki papierosów. Uzyskana w ten sposób kwota ponad dwukrotnie pozwoli pokryć zaproponowane podwyższenie współczynników. Przypominamy, że leczenie powikłań palenia tytoniu kosztuje system między 13 mld, a 52 mld PLN brutto rocznie.

- Sebastian Goncerz, wiceprzewodniczący Porozumienia Rezydentów

Poniżej znajdziecie treść propozycji Porozumienia Rezydentów.

Proponowana siatka płac lekarzy

Uzasadnienie i metodologia

8 II 2018 r. Minister Zdrowia (MZ) oraz reprezentacja Porozumienia Rezydentów Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy (PR OZZL) zawarli porozumienie, w którym MZ zobowiązał się do poprawy warunków pracy w sektorze medycznym. 

Obecnie, Minister zagwarantował lekarzom specjalistom pracującym w publicznym sektorze opieki zdrowotnej pensję minimalną na poziomie 6 750,00 PLN brutto, co stanowi 1,58 średniej krajowej na rok ubiegły. 

W nowej siatce płac pensja minimalna zaproponowana przez MZ wynosi 1,45 średniej krajowej, czyli 8 210,661 PLN brutto. Waloryzując pensje zgodnie z uzgodnionym w 2018 r. przelicznikiem, winna wynosić w przybliżeniu 8 946,792 PLN brutto. Jeśli zaproponować specjalistom wynagrodzenie odpowiadające podanemu współczynnikowi na rok bieżący, a nie ubiegły, powinno się zwiększyć współczynnik o przewidywaną inflację, wynoszącą, według centralnej ścieżki projekcji inflacji opublikowanej 11 III 2022 r. przez Narodowy Bank Polski, 10,8%.

W związku z powyższym, proponujemy, żeby w przyszłym roku współczynnik dla specjalisty wyniósł 1,743 średniej krajowej, co po przeliczeniu wyniesie 9 852,804 PLN brutto. 

Pragniemy zauważyć, że niedocenianie specjalistów w sektorze publicznej ochrony zdrowia osiąga punkt krytyczny, doprowadzając do przyspieszania procesu odpływu specjalistów do sektora prywatnego. Jednym z negatywnych efektów tego zjawiska jest zmniejszanie się liczebności kierowników rezydentur, co zaburza rozwój oraz ciągłość kształcenia kadr medycznych. Budzi to poważną obawę o przyszłość i jakość podyplomowej edukacji lekarzy, kluczowej dla funkcjonowania systemu Ochrony Zdrowia w Polsce. 

Odrzucenie zaproponowanych w 2018 r. trendów wzrostu siatek płac spowoduje rezygnację tysięcy specjalistów z pracy w publicznym sektorze ochrony zdrowia przed końcem roku, na co niedawnymi dowodami i przykładami mogą być Prokocim czy Otwock. Ponadto, 8 IV 2022 r. Przewodniczący OZZL Dr Krzysztof Bukiel zapowiedział masowe zwalnianie się z pracy lekarzy specjalistów, jeżeli współczynniki pracy pozostaną na poziomie niedawno zaproponowanym przez MZ. 

W porozumieniu z 2018 r. zawarto informację na temat wynagrodzenia minimalnego lekarzy rezydentów, które na tamten moment miało wynieść 4 000,00 PLN brutto, co stanowiło 0,935 wynagrodzenia minimalnego. Mnożnik ten wzrósł w 2021 r. do 1,05, co wyniosło 5 425,846 PLN brutto. Wedle nowej siatki płac, w 2022 r. ma wynieść 1,19, co przekłada się na kwotę 6 738,417 PLN brutto. 

W aktualnej propozycji siatek pominięto jednak całkowicie wynagrodzenie lekarzy rezydentów. W ubiegłych latach wynagrodzenia rezydentów regulowane były rozporządzeniami Ministra Zdrowia. Poniżej przedstawiamy propozycję płacową dla rezydentów, przeliczoną na podobnej zasadzie jak dotychczas - jako relacja do wynagrodzenia w gospodarce narodowej: 

● 1,29 - lekarze do końca drugiego roku szkolenia specjalizacyjnego, 

● 1,45 - lekarze powyżej drugiego roku szkolenia specjalizacyjnego. 

Dodatkowo należy podkreślić, że ścieżka zawodowa lekarza nie kończy się na uzyskaniu tytułu specjalisty. Zastosowanie jednego, wspólnego wskaźnika dla bardzo zróżnicowanej grupy lekarzy specjalistów, jest nadmiernym uproszczeniem i nie oddaje zmiany w zakresie podnoszenia kwalifikacji i rosnącej odpowiedzialności.

Wskazane byłyby również szersze konsultacje biorące pod uwagę głos przedstawicieli lekarzy specjalistów, celem uwzględnienia wprowadzanych modyfikacji pensji, szczególnie w kontekście posiadanych kompetencji. 

Kosztorys

Koszty proponowanych podwyżek, zgodnie z współczynnikami proponowanymi przez MZ, powinny wynieść między 795 mln a 855 mln PLN brutto rocznie.

Źródło finansowania i korzyści z jego zastosowania

Co ósmy nowotwór jest bezpośrednim skutkiem palenia papierosów a sam nikotynizm sprzyja rozwojowi co najmniej 16 różnych nowotworów m.in. raka płuca, piersi czy pęcherza. Dodatkowo, koszty leczenia powikłań chorób wywoływanych przez ekspozycję na dym tytoniowy, są wielokrotnie wyższe niż koszty leczenia chorób zasadniczych. Często powikłania te łączą się z niemożnością wykonywania pracy zarobkowej osoby chorej i jej rodziny, kosztami rehabilitacji i niezdolnością do samodzielnej egzystencji. 

Wobec powyższych, jako źródło finansowania podwyżek proponujemy wprowadzić Opłatę Zdrowotną w wysokości 1 zł od każdej sprzedanej w Polsce paczki papierosów. Szacunkowo, przychód z tej opłaty do budżetu państwa wyniesie około 2 mld PLN brutto rocznie. Kwota ta dwukrotnie przewyższa pokrycie kosztów brutto proponowanych podwyżek. 

Sugerowana Opłata Zdrowotna przyczyni się do zmniejszenia ilości wypalanych papierosów, co pociągnie za sobą spadek wydatków przeznaczanych na leczenie pośrednich i bezpośrednich powikłań palenia. Dokładny koszt leczenia powikłań nikotynizmu jest trudny do oszacowania, jednak, według opracowań naukowych, przewyższa przychody dla budżetu państwa z tytułu sprzedaży papierosów. Całkowity koszt leczenia powikłań wynikających z nikotynizmu wynosi między 0,22%, a 0,88% rocznego PKB. W przeliczeniu dla polskiej gospodarki w 2022 roku, wynosi to między 13 mld a 52 mld PLN brutto rocznie. 

Należy zaznaczyć, że zaproponowane powyżej stawki nie są definitywnymi wartościami współczynników niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania ochrony zdrowia, a jedynie tymczasową propozycją w stosunku do najnowszej, przedstawionej przez Ministerstwo Zdrowia, siatki płac. Jest to zdecydowanie krok w dobrym kierunku, czyli dążący do zrównania polskiej ochrony zdrowia ze standardami i wskaźnikami na poziomie europejskim.