Wyszukaj w publikacjach
Jakie przełomy w polskiej medycynie zabiegowej przyniósł 2023 rok?

Wraz z 1 lipca 2023 roku odwołany został stan zagrożenia epidemicznego, a wraz z nim zniknęły ostatnie obostrzenia związane z pandemią SARS-CoV-2. Działalność szpitali w 2023 roku wróciła na dawne tory, dając przestrzeń na współpracę i pionierskie zabiegi. Polscy lekarze wykonali szereg nowatorskich i niezwykle skomplikowanych zabiegów, dających powody do dumy także na arenie międzynarodowej.
Co nowego w elektrokardiologii?
Lekarze z Pracowni Elektroterapii Serca Uniwersyteckiego Szpitala w Poznaniu przeprowadzili pierwszą w Polsce operację wszczepienia jednojamowego systemu stymulującego AVEIR (VR). Jest to bezelektrodowy stymulator serca posiadający funkcję mapowania. Umożliwia pomiar sygnałów elektrycznych i określenie właściwego umiejscowienia urządzenia przed jego implantacją. Dodatkowo jego bateria ma znacznie zwiększoną przewidywaną żywotność. Dotychczas podobne zabiegi przeprowadzane były jedynie w Stanach Zjednoczonych, a od września br. wdrożyły je duże ośrodki europejskie. Do ich grona 11 września 2023 roku dołączył Zespół Pracowni Elektroterapii Serca Uniwersyteckiego Szpitala w Poznaniu.
Kardiochirurgia, która nie zna granic
Kardiochirurdzy z Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie przeprowadzili u 1,5 rocznego chłopca operację całkowitej przebudowy serca.
Każdy element serca: aorta główna, prawa i lewa tętnica płucna, naczynia wieńcowe, przedsionek – wszystkie te elementy musiały ulec przebudowie, tak aby przywrócić prawidłowy przepływ krwi. Była to wręcz zamiana funkcjonowania komór serca.
– mówi profesor Tomasz Mroczek, główny operator, Kierownik Kliniki Kardiochirurgii USDK.
Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie to jedyny ośrodek w Europie wykonujący tego typu operacje. Dotychczas były one dostępne jedynie dla pacjentów w Stanach Zjednoczonych.
Postępy w chirurgii onkologicznej
W Klinice Chirurgii Onkologicznej SPSK 1 w Lublinie przeprowadzono nowatorską operację wątroby z wykorzystaniem technologii holograficznej. Operator przy pomocy gogli może dokonać trójwymiarowej rekonstrukcji obrazowych danych pacjenta, tym samym mając precyzyjny obraz położenia jego struktur anatomicznych. Jest to jedna z pierwszych tego typu operacji w Polsce, umożliwiająca dokładne określenie resekcyjności nowotworu i warunków anatomicznych operowanego. Technologia holograficzna stanowi szansę dla wielu pacjentów onkologicznych, którzy dotychczas byli dyskwalifikowani z zabiegu.
Sukces na swoim koncie odnotowali także lekarze z Kliniki Chirurgii Twarzowo-Szczękowej SPSK nr 1 w Lublinie, którzy przeprowadzili u młodej kobiety operację rekonstrukcji ubytku na skórze głowy przy użyciu matrycy odtwarzającej skórę właściwą. U pacjentki usunięto rozległą (5x5cm) zmianę nowotworową owłosionej skóry głowy. Odtworzenie tak dużych ubytków wiąże się z wieloma trudnościami, włącznie z niekorzystnym efektem estetycznym.
Robot Da Vinci podbija endokrynologię
Chirurdzy z Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie przeprowadzili w lipcu br. pierwszą w Polsce operację wycięcia tarczycy z dostępu przez pachę przy pomocy robota Da Vinci. Zabieg jest o tyle przełomowy, że pozostaje mało inwazyjny, mimo trudnej lokalizacji nie pozostawiając widocznej blizny. Przygotowanie do wykonania operacji z wykorzystaniem robota trwały ponad rok. WIM jest drugim ośrodkiem w Europie wykonującym tego typu robotyczne operacje.
Przełom na skalę świata w Szczecinie
Lekarze z Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie wszczepili 9-letniemu chłopcu z rakiem kości po usunięciu kości udowej tzw. totalną protezę z silniczkiem oraz implant kolana wydrukowany w drukarce 3D. To pierwsza taka operacja na świecie.
Pierwotnie zakładaliśmy, że staw kolanowy również będzie wycięty, ale jednak wąski 2-centymetry pasek kości w okolicy stawu kolanowego, tuż pod warstwą chrzęstną kości, nie był nacieczony przez nowotwór. Chcieliśmy to wykorzystać, żeby implant był mocowany do tego fragmentu kości, tak byśmy mogli zachować staw kolanowy
– wyjaśnia dr hab. Daniel Kotrych, prof. PUM z Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 PUM w Szczecinie w wywiadzie dla TVP Szczecin.
Po trzech miesiącach od operacji chłopczyk jest już prawie całkowicie sprawny, chodzi bez kul, może nawet jeździć na rowerze. Ruch w stawie kolanowym został odtworzony całkowicie, w stawie biodrowym również
– opisuje dr hab. Daniel Kotrych, prof. PUM.
“Sztuczne serce” coraz doskonalsze
Lekarze z Instytutu Chorób Serca Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu wszczepili oczekującemu na przeszczep serca z powodu wrodzonej kardiomiopatii rozstrzeniowej pacjentowi pompę Impella 5.5. Jest to urządzenie, które implantowane do lewej komory serca przejmuje jej funkcję i pozwala na pompowanie aż 6 litrów krwi na minutę. Pompa może być implantowana nawet na miesiąc i pozwala na szybszą rehabilitację pacjenta. Mężczyzna zaopatrzony przy pomocy Impella 5.5 znajduje się na liście oczekujących Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji "Poltransplant" i przebywa pod opieką zespołu Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK.
Wielkie przełomy w transplantacji
Specjaliści ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu po raz drugi na świecie podjęli się transplantacji obu płuc u pacjenta z zespołem Mounier-Kuhna. Jest to niezwykle rzadka choroba genetyczna powodująca uszkodzenie tchawicy i oskrzeli głównych. Na świecie odnotowano dotychczas 300 jej przypadków. W innowacyjnym zabiegu nieoceniona okazała się technologia 3D, która pomogła zobrazować drogi oddechowe 39-letniego chorego, umożliwiając niezwykle skomplikowaną intubację i zespolenie oskrzeli biorcy i dawcy.
Na początku 2023 roku po raz pierwszy w Polsce przeprowadzono jednoczasowe przeszczepienie wątroby od jednego dawcy do dwóch biorców. Dokonali tego specjaliści z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej i Wątroby UCK WUM. Zabiegi wymagały bezpośredniego zaangażowania ponad 20 medyków, jednak dają szansę na zwiększenie liczby przeszczepień wątroby w przyszłości, na które nadal czeka wielu chorych.
Lekarze z Kliniki Kardiochirurgii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku wykonali podwójne jednoczesne przeszczepienie płuc i serca u dwojga pacjentów. U obojga chorych doszło do nieodwracalnego uszkodzenia obu narządów, jedynie ich przeszczepienie dawało im szansę na przeżycie. Ostatnio taką operację przeprowadzili specjaliści ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu ponad 20 lat temu. Teraz gdańscy lekarze mają plany na przeprowadzanie nawet 5 takich skomplikowanych procedur rocznie!
Co dalej?
Miniony rok obfitował w pionierskie operacje, które uratowały życie wielu pacjentom. Wiele rodzimych klinik proponuje chorym zabiegi, które dostępne są w nielicznych szpitalach w Europie i na świecie. Gratulujemy każdej osobie budującej zespoły zajmujące się pionierskimi zabiegami i życzymy medykom wielu dalszych sukcesów w nadchodzącym, 2024 roku!
Referencje:
- https://epoznan.pl/news-news-143365-pierwsza_taka_operacja_w_polsce_wykonano_ja_w_poznanskim_szpitalu (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://szpitalzdrowia.pl/operacja-serca/ (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://www.spsk1.lublin.pl/artykuly/klinika-chirurgii-onkologicznej-operacja-watroby-z-wykorzystaniem-technologii (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://www.spsk1.lublin.pl/artykuly/w-klinice-chirurgii-szczekowo-twarzowej-spsk-1-przeprowadzono-nowatorska-operacje (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://wim.mil.pl/2023/07/31/pierwsza-w-polsce-operacja-robotyczna-wyciecia-tarczycy-z-dostepu-przez-pache/ (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://szczecin.tvp.pl/69965649/proteza-kosci-rosnaca-wraz-z-dzieckiem-pionierska-operacja-w-szczecinie (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://www.umw.edu.pl/pl/aktualnosci/pierwszy-w-polsce-zabieg-z-uzyciem-impelli-55 (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://www.sccs.pl/o-nas/sccs-w-mediach/zespol-mounier-khuna (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://www.wum.edu.pl/jeden-dawca-dwoch-biorcow-pierwsze-takie-przeszczepienie-watroby-w-polsce (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)
- https://uck.pl/news/podwojne-jednoczesne-przeszczepienie-pluc-i-serca-w-uck.html (ostatni dostęp: 21.10.2023r.)