Jakie są różnice w obrazie klinicznym pomiędzy typowym i atypowym zapaleniem płuc?

Wprowadzenie

Zapalenie płuc to częsta jednostka chorobowa w praktyce lekarskiej, szczególnie w POZ. Może być wywołane przez różne patogeny i przebiegać w sposób typowy lub nietypowy. Zrozumienie różnic między tymi dwoma postaciami jest kluczowe dla prawidłowej diagnostyki i terapii.

Różnice w obrazie klinicznym

• Początek objawów:
  • typowe zapalenie płuc rozpoczyna się nagle, często z wysoką gorączką, dreszczami i gwałtownym pogorszeniem stanu ogólnego,
  • atypowe zapalenie płuc ma podstępny początek, z niską gorączką lub stanami podgorączkowymi, a objawy rozwijają się stopniowo.
• Charakter kaszlu:
  • w typowym zapaleniu płuc kaszel jest produktywny, z odkrztuszaniem ropnej lub rdzawo podbarwionej plwociny,
  • w atypowym zapaleniu płuc kaszel jest suchy i męczący, często bez odkrztuszania plwociny.
• Objawy ogólnoustrojowe:
  • typowe zapalenie płuc charakteryzuje się wyraźnymi objawami ogólnoustrojowymi, takimi jak osłabienie, bóle mięśniowe, tachykardia i tachypnoe,
  • w atypowym zapaleniu płuc objawy ogólnoustrojowe są łagodniejsze, ale mogą obejmować bóle głowy, bóle mięśni, zapalenie gardła oraz wysypki skórne.
• Objawy osłuchowe:
  • w typowym zapaleniu płuc objawy osłuchowe są wyraźne i obejmują trzeszczenia, wzmożone drżenie głosowe lub rzężenia nad ogniskiem zapalnym,
  • w atypowym zapaleniu płuc objawy osłuchowe są skąpe lub mogą być całkowicie nieobecne.
• Obraz radiologiczny:
  • w typowym zapaleniu płuc RTG klatki piersiowej pokazuje wyraźne segmentowe lub płatowe nacieki zapalne, którym może towarzyszyć płyn w jamie opłucnej,
  • w atypowym zapaleniu płuc zmiany radiologiczne są bardziej rozproszone i obejmują nieokreślone zacienienia śródmiąższowe lub siateczkowate, zazwyczaj bez obecności płynu w jamie opłucnej.

Znaczenie diagnostyki

Diagnostyka opiera się na wywiadzie, badaniu przedmiotowym oraz badaniach dodatkowych, takich jak:

• Morfologia krwi i CRP (wyższe wartości CRP w typowym zapaleniu),
• RTG klatki piersiowej – jest kluczowym narzędziem diagnostycznym, pozwalającym na różnicowanie między typowym a atypowym zapaleniem płuc,
• Testy serologiczne w przypadku podejrzenia patogenów atypowych.

Leczenie

• Typowe zapalenie płuc: antybiotyki beta-laktamowe (np. amoksycylina),
• Atypowe zapalenie płuc: makrolidy (np. azytromycyna) lub tetracykliny (np. doksycyklina).

Podsumowanie

Rozróżnienie typowego i atypowego zapalenia płuc ma kluczowe znaczenie dla wyboru odpowiedniego leczenia. Obraz kliniczny, wyniki badań dodatkowych i epidemiologia patogenów stanowią podstawę dla właściwej diagnostyki i terapii.

Referencje 

1. Niederman M.S., Krilov L.R. Acute lower respiratory tract infections. New England Journal of Medicine 2013; 368(8): 746-755.
2. Jain S., Self W.H., Wunderink R.G., et al. Community-acquired pneumonia requiring hospitalization among U.S. adults. New England Journal of Medicine 2015; 373(5): 415-427.
3. Torres A., Cilloniz C., Niederman M.S. Predicting bacterial resistance in patients with community-acquired pneumonia. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine 2015; 191(3): 386-395.
4. Prina E., Ranzani O.T., Torres A. Community-acquired pneumonia. Lancet 2015; 386(9998): 1097-1108.
5. Woodhead M., Blasi F., Ewig S., et al. Guidelines for the management of adult lower respiratory tract infections. European Respiratory Journal 2011; 38(2): 235-273.
6. Mandell L.A., Wunderink R.G., Anzueto A., et al. Infectious Diseases Society of America/American Thoracic Society consensus guidelines on the management of community-acquired pneumonia in adults. Clinical Infectious Diseases2007; 44(Suppl 2): S27-S72.
7. Niederman M.S. Diagnostic tools for community-acquired pneumonia: Integration of clinical and imaging findings into management decisions. European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases 2018; 37(5): 795-803.