Zaświadczenie na zawody sportowe – czy leży w zakresie obowiązków POZ?

Czy każde zaświadczenie dla sportowca musi zostać wydane przez lekarza medycyny sportowej? Czy istnieją wyjątki od tej reguły? Co prawda nie są to pytania, z którymi na co dzień musi się zmagać lekarz POZ, ale mogą okazać się niespodzianką na ostatniej wizycie w piątek, kiedy przyjdzie pacjent z prośbą o wystawienie zaświadczenia na zawody piłkarskie.

Dokumentacja

Zaświadczenia – zakresie obowiązków lekarza POZ

Sprawdź

Opis przypadku

Do pediatry zgłasza się matka z 11-letnim synem trenującym piłkę nożną. Pacjent jest wielkim fanem piłki nożnej i śledzi na bieżąco niemal wszystkie rozgrywki sportowe. W zajęciach z piłki nożnej bierze udział 3 razy w tygodniu. Ze swoją drużyną osiąga sukcesy sportowe, w przyszłym tygodniu razem z trenerem oraz drużyną jedzie na zawody sportowe. Wizyta lekarska umówiona została celem uzyskania przez rodzica zaświadczenia o zdolności dziecka w uczestnictwie w zawodach sportowych organizowanych przez Polski Związek Piłki Nożnej. 

Czy lekarz POZ ma obowiązek wydać zaświadczenie na zawody sportowe? 

Brak jest przepisów nakładających na lekarza POZ tego typu obowiązek. W wyniku prac legislacyjnych uprawnienie do wystawiania tego typu zaświadczeń lekarze POZ uzyskali dopiero kilka lat temu. Do tego czasu uprawnienie do ich wydawania należało wyłącznie do lekarzy medycyny sportowej. Istnieje wyłącznie możliwość wydawania przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym, jak i orzeczeń o zdolności do uprawiania danego sportu przez dzieci i młodzież oraz zawodników. 

Zgodnie art. 37 ust. 1 Ustawy o sporcie zawodnik uczestniczący we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez polski związek sportowy jest obowiązany do uzyskania orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo w tym współzawodnictwie. Kwalifikacje lekarzy uprawnionych do wydawania orzeczeń lekarskich, a także zakres i częstotliwość wymaganych badań lekarskich, uwzględniając specyfikę współzawodnictwa sportowego, określa rozporządzenie. 

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 lipca 2016 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń zawodnik uczestniczący we współzawodnictwie sportowym (czyli zawodach) organizowanym przez polski związek sportowy, podlega ogólnym badaniom lekarskim oraz badaniom specjalistycznym i diagnostycznym w zakresie niezbędnym do wydania orzeczenia lekarskiego o stanie zdrowia umożliwiającym bezpieczne uczestnictwo we współzawodnictwie sportowym, w szczególności uczestnictwo w treningach lub zawodach sportowych. Z przepisu tego wynika więc obowiązek uzyskania takiego orzeczenia przez zawodnika, który uczestniczy w zawodach organizowanych przez polski związek sportowy. 

Zgodnie z rozporządzeniem orzeczenie wydaje lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej, a w odniesieniu do zawodników niepełnosprawnych orzeczenie może wydać także lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji medycznej. Co ważne, w odniesieniu do dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia oraz zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia orzeczenie może wydać lekarz posiadający certyfikat ukończenia kursu wprowadzającego do specjalizacji w dziedzinie medycyny sportowej.

Jakie są wymogi do wystawienia zaświadczenia?

Przepisy wskazują również wprost, że w odniesieniu do dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku życia orzeczenie może wydać również lekarz podstawowej opieki zdrowotnej na podstawie profilaktycznego badania lekarskiego (bilansu zdrowia) oraz posiadanej dokumentacji medycznej. Natomiast w odniesieniu do zawodników pomiędzy 19. a 23. rokiem życia orzeczenie może wydać również lekarz podstawowej opieki zdrowotnej na podstawie posiadanej dokumentacji medycznej. Przepisy więc pozwalają na wydanie takiego orzeczenia przez lekarza POZ, jednak nie nakładają w tej mierze obowiązku na lekarzy. Co więcej, ustawodawca w sposób szczegółowy określa, co lekarz podstawowej opieki zdrowotnej powinien zrobić, w przypadku gdy uzna, że posiadane badania są niewystarczające. Przepisy stanowią, że w przypadku gdy lekarz POZ stwierdzi, że: 

• zakres badań koniecznych do przeprowadzenia w celu dokonania prawidłowej oceny stanu zdrowia i możliwości bezpiecznego uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym wykracza poza zakres profilaktycznego badania lekarskiego (bilansu zdrowia) oraz posiadanej dokumentacji medycznej lub 
• jest to niezbędne w celu dokonania prawidłowej oceny stanu zdrowia i możliwości bezpiecznego uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym 

wydaje skierowanie do lekarza specjalisty w dziedzinie medycyny sportowej (w odniesieniu do zawodników niepełnosprawnych orzeczenie może wydać także lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji medycznej, tym samym pacjent może zostać skierowany również tego specjalisty) w celu wydania orzeczenia. 

Warto również wskazać, że badania specjalistyczne i diagnostyczne, którym podlega zawodnik, obejmują: 

• ogólne badanie lekarskie wraz z oceną stanu uzębienia i oceną ostrości wzroku przy pomocy tablic Snellena;
• badanie ortopedyczne;
• badania elektrokardiograficzne 12-odprowadzeniowe z opisem; 
• pomiary antropometryczne; 
• badanie morfologii krwi obwodowej wraz ze wzorem odsetkowym; 
• oznaczenie stężenia glukozy w surowicy krwi; 
• badanie ogólne moczu; 
• badanie spirometryczne (które przecież znajduje się poza zakresem koszyka POZ, ale pacjent może je np. wykonać prywatnie); 
• konsultację neurologiczną. 

Lekarz może zlecić wykonanie również innych niż wskazane badań specjalistycznych lub diagnostycznych, wynikających z oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o wydanie orzeczenia oraz specyfiki współzawodnictwa sportowego, niezbędnych do wydania orzeczenia.