Usprawiedliwienie szkolne – czy leży w zakresie obowiązków lekarza POZ?

Ważnym elementem procesu zdrowienia w przypadku infekcji jest odpoczynek w domu, co dodatkowo ogranicza szerzenie się choroby. O ile w przypadku osób pracujących wystawienie zwolnienia (ZUS e-ZLA) umożliwia łatwe zastosowanie się do tego zalecenia, o tyle w przypadku uczniów sprawa jest bardziej skomplikowana. Zazwyczaj nieobecności w szkole usprawiedliwiają rodzice, jednak obecnie coraz częściej to lekarze POZ proszeni są o wystawienie takiego zaświadczenia. Czy pracując w POZ, mamy w świetle obowiązujących przepisów obowiązek lub prawo wystawienia usprawiedliwienia dla ucznia?

Dokumentacja

Zaświadczenia – zakresie obowiązków lekarza POZ

Sprawdź

Opis przypadku

Do lekarza zgłasza się ojciec z 15-letnim synem z prośbą o wystawienie zaświadczenia lekarskiego w celu usprawiedliwienia nieobecności syna w szkole. Tygodniowa nieobecność dziecka w zajęciach szkolnych spowodowana była początkowym złym samopoczuciem, które w kolejnych dniach rozwinęło się w drobną infekcję górnych dróg oddechowych. Rodzice, chcąc uniknąć narażania syna na kontakt z innymi oraz zapobiec dalszemu rozwojowi choroby, zdecydowali się zapobiegawczo pozostawić go w domu i leczyć ”domowymi sposobami”. Po tygodniu dziecko wyzdrowiało i wróciło na zajęcia szkolne. Chłopiec został poinformowany przez wychowawczynię, że tak długą nieobecność może usprawiedliwić jedynie poprzez przedłożenie zaświadczenia lekarskiego. 

Czy lekarz POZ ma obowiązek wystawić zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność dziecka?

Nie, w obowiązującym stanie prawnym brak jest przepisów nakładających na lekarzy POZ obowiązek wystawienia zaświadczenia usprawiedliwiającego nieobecność dziecka w szkole. Lekarz POZ może, lecz nie musi wydawać tego rodzaju dokumentu. Decydując się na wystawienie zaświadczenia, warto pamiętać, że nie istnieją gotowe formularze, które mogłyby zostać wykorzystane w tym celu.

Wieloletnia praktyka wykształcona w polskich szkołach oraz wewnętrzne statuty i regulaminy doprowadziły do sytuacji, w której rodzice, chcąc usprawiedliwić dłuższą nieobecność dziecka, zgłaszają się do lekarzy rodzinnych w celu uzyskania pisemnego zaświadczenia. Często bowiem wewnętrzne regulacje szkół wskazują, że nieobecność trwająca ponad 7 dni wymaga przedłożenia zwolnienia lekarskiego. W niektórych placówkach istnieją również zapisy, według których po przekroczeniu określonej liczby godzin nieobecności każda kolejna może być usprawiedliwiona wyłącznie przez lekarza. Takie wewnętrzne akty prawne szkół obowiązują rodziców i uczniów, jednak nie wiążą lekarzy, w tym lekarzy POZ, bez względu na posiadaną specjalizację. Lekarze podejmują autonomiczną decyzję w zakresie wystawienia bądź odmowy wystawienia tego typu usprawiedliwienia.

Zgodnie z art. 99 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe “Obowiązki ucznia określa się w statucie szkoły z uwzględnieniem obowiązków w zakresie usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie”. Jeżeli więc w statucie zostanie wskazana forma usprawiedliwienia nieobecności, np. poprzez przedłożenie opracowanych przez szkołę, lecz wypełnionych przez lekarzy konkretnych wzorów dokumentów, to lekarz decydujący się na wystawienie zaświadczenia nie musi korzystać z gotowego wzoru.

Należy pamiętać, że usprawiedliwienie szkolne dla dzieci, które nie ukończyły 18. roku życia, może być wystawione przez ich rodziców bądź opiekunów prawnych. Natomiast po osiągnięciu pełnoletności uczeń może samodzielnie sporządzić i podpisać usprawiedliwienie swojej nieobecności. Wymóg przedkładania zaświadczeń lekarskich w takich przypadkach prowadzi w szczególności do znacznego zwiększenia kolejek w przychodniach, co w konsekwencji może istotnie wpływać na ich funkcjonowanie, zwłaszcza  w okresie jesienno-zimowym.