Szersze kompetencje pielęgniarek i położnych: nowe leki, badania i świadczenia

Ministerstwo Zdrowia opublikowało ujednolicone rozporządzenie, które znacząco rozszerza uprawnienia pielęgniarek i położnych. Od teraz mogą one nie tylko ordynować szerszy zakres leków i wyrobów medycznych, ale też kierować pacjentów na badania diagnostyczne oraz realizować nowe świadczenie – „Moje Zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”.

Rozszerzenie uprawnień pielęgniarek i położnych to krok w stronę odciążenia systemu ochrony zdrowia i lepszego dostępu pacjentów do usług medycznych. 

Jakie leki wypisze pielęgniarka i położna?

Zgodnie z załącznikami do rozporządzenia, pielęgniarki i położne mogą obecnie przepisywać leki z wielu grup terapeutycznych. W wykazie znajdują się m.in.:

• preparaty przeciwwymiotne (np. ondansetron, aprepitant),
• ginekologiczne leki przeciwzakaźne
• środki stosowane przy niedokrwistości,
• antybiotyki na zakażenia układu moczowego (np. trimetoprim, furazydyna),
• leki przeciwbólowe, w tym tramadol i jego połączenia z paracetamolem,
• antykoncepcja awaryjna (np. octan uliprystalu),
• szczepionki ochronne dla dzieci powyżej 9 lat oraz dorosłych,
• miejscowe środki znieczulające (np. lidokaina),
• leki przeciwpasożytnicze oraz stosowane w chorobach skóry, ucha i zatok,
• suplementy witaminowe.

Dodatkowo mają możliwość wypisywania recept na środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, jak diety mlekozastępcze oparte na hydrolizatach białek mleka.

Nowy wykaz wyrobów medycznych

Rozporządzenie precyzuje również, które wyroby medyczne mogą być zlecane przez pielęgniarki i położne. Wśród nich znalazły się m.in.:

• kule, laski, wkładki ortopedyczne, balkoniki,
• zestawy i zbiorniki do pomp insulinowych,
• pasy i poduszki przeciwodleżynowe,
• wyroby stomijne i środki higieniczne (np. pieluchomajtki, cewniki),
• diagnostyczne paski do oznaczania glukozy i ketonów,
• igły i akcesoria do pomp insulinowych,
• opatrunki i peruki.

Nowe uprawnienia w diagnostyce

Od teraz pielęgniarki i położne mogą również kierować pacjentów na wybrane badania diagnostyczne. Do ich kompetencji należą m.in.:

• badania laboratoryjne krwi (morfologia krwi obwodowj, CRP, HbA1c, lipidogram),
• badania moczu i kału,
• testy mikrobiologiczne (m.in. posiewy, testy antygenowe na COVID-19, RSV, grypę),
• badania hormonalne i serologiczne (np. TSH, PSA, anty-HCV),
• diagnostyka obrazowa oraz EKG.

Nowe świadczenie: „Moje Zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”

Z rozporządzenia z 27 czerwca 2025 r. wynika, że pielęgniarki i położne pracujące w podstawowej opiece zdrowotnej uzyskały możliwość realizacji nowego świadczenia gwarantowanego: „Moje Zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”.