Pacjent na wakacjach – co musisz wiedzieć?

Dzień dobry.Ja nazywam się Aleksandra Skwarek,jestem lekarzem i pracuję w Remedium.W studio jest dzisiaj zemną pan doktor Mateusz Babicki, specjalistamedycyny rodzinnej, prowadzący poradnię medycynypodróży we Wrocławiu.

Witam serdecznie.

Witam serdecznie.W dzisiejszym wywiadzie poruszymy tematpodróży w okresie letnim.E, mam nadzieję, że dośćszeroko odniesiemy się do wszystkich możliwychproblemów, które mogą napotkać naszychpacjentów i że dostarczymy wspólnie kilkupraktycznych wskazówek, co pacjentowi możnazaproponować, przed podróżą, aby uchroniłsię przed możliwymi problemami zdrowotnymi.

Panie doktorze, pierwsze pytanie to,co w ogóle należy omówić natakim spotkaniu, na wizycie przedpodróżą z pacjentem?Czy jest może jakiś schemat,który pan doktor by zaproponował?Jakaś lista do odhaczenia?

To prawda.Pacjenci, którzy będą wybierali sięna międzynarodowe podróże, to będą corazczęściej pacjenci zgłaszający się dopodstawowej opieki zdrowotnej, ponieważ no corazwięcej osób podróżuje.Wspomniała pani o lecie, alemyślę, że to musimy popatrzeć wszerszej perspektywie, że to teżjest okres jesienno-zimowy, kiedy głównie dominująwyjazdy tropikalne.Azja Południowo-Wschodnia to wtedy najwięcejludzi podróżuje do chociażby Tajlandii, Wietnamu,Kambodży.Coraz bardziej, coraz częściej wybieranychkierunków przez Polaków.

Jeżeli chodzi o podejście dopacjenta, jak powinniśmy go prawidłowo zabezpieczyćdo takiego międzynarodowego wyjazdu?To jest kilka rzeczy, któremuszą być zawsze doprecyzowane i zawszeomówione z pacjentem.Na pewno wszystkim bardzo dobrzekojarzy się medycyna podróży ze szczepieniamiochronnymi, ale, no nie zapominajmy,że te szczepienia to jest jedentylko z elementów, który stanowielement przygotowania całościowego pacjenta do takiegomiędzynarodowego wyjazdu.Ponieważ powinniśmy zwrócić uwagę jeszczena takie rzeczy, jak chociażby zbudowanieprawidłowej apteczki, która powinna stanowićtaki kluczowy element dla pacjenta,i umożliwić mu radzenie sobiez problemami zdrowotnymi, które mogą pojawićsię w trakcie takiego międzynarodowegowyjazdu.A jak wiemy, tych problemówmoże być sporo.Kolejno to, co powinniśmy zwrócićrównież uwagę, to żeby wyedukować odpowiedniopacjenta, jak ma sobie radzićw najczęstszych sytuacjach i problemach zdrowotnych,które mogą pojawić się wtrakcie podróży, chociażby w przypadku pogryzieniaprzez dzikie zwierzę.Żeby pacjent zawsze pamiętał okonieczności zgłoszenia się gdzieś do lokalnegosystemu opieki zdrowotnej celem wdrożeniachociażby profilaktyki poekspozycyjnej, wścieklizny.

Nie zapominajmy również o takichsytuacjach wynikających z samego charakteru wyjazdu,bo inaczej podejdziemy do pacjenta,który będzie jechał określając to allinclusive, czyli on jedzie tylkodo hotelu, będzie wypoczywał w hotelu,ewentualnie jakieś drobne wyjazdy gdzieśw okolicach miejsca zamieszkania.Inaczej podejdziemy, jeżeli ktoś planujewspinaczki górskie, inaczej jeżeli ktoś planujejakąś zwiedzanie, eksplorowanie dzikich zakątkówkrajów tropikalnych i chociażby może byćkonieczność omówienia z pacjentem profilaktykichoroby wysokogórskiej, czy też zależnościw przypadku nurkowania, czy chociażbyw ogóle określić, czy pacjent możepodróżować samolotem, bo mamy częśćsytuacji zdrowotnych, które stanowią przeciwwskazanie do,do lotu samolotem, więc tychproblemów zdrowotnych, które powinniśmy zaadresować wtrakcie podróży, przygotowania pacjenta dotakiego dalekiego wyjazdu jest naprawdę sporo,a w perspektywie jeszcze podróżysamolotem musimy pamiętać o ocenie wskazańdo profilaktyki przeciwzakrzepowej, no boto jest bardzo ważny element, szczególniejeżeli pacjenci podróżują długie, długieloty powyżej sześciu godzin.Wiemy, że często są zprzesiadkami, ale jednak te 6-godzinne lotyczęsto się zdarzają.No i nie zapominajmy równieżo tym, żeby omówić z pacjentamirównież zasady ochrony przeciwko komarom,czyli tym wektorom, które stanowią bardzoistotny element przenoszenia wielu chorób,przeciwko którym części mamy możliwości profilaktyki.Chociażby profilaktykę przeciwmalaryczną, która powinnateż być zawsze ustalona.

Czy są wskazania do prowadzeniatakiej profilaktyki przeciwmalarycznej u pacjenta iwdrożona odpowiednio.No ale mamy też szeregchorób, przeciwko którym mamy szczepienia iszereg chorób, przeciwko którym niemamy dostępnych szczepień ochronnych i niemamy leczenia przyczynowego.Tylko i wyłącznie pozostaje leczenieobjawowe, więc ta ochrona przeciwko komaromjest naprawdę istotnym też elementem.

Pan doktor tutaj wspominał teżo tych forsownych rodzajach turystyki, czylitrekkingach, jakichś wycieczkach wysokogórskich lubw ogóle po prostu przebywaniu możew terenach, które nie sąprzystosowane do na przykład osób starszych,chorych.Czy w ogóle zdarza siępanu doktorowi odradzać podróże osobom, któreprzychodzą i są mocno obciążone,a planują podróże, które może niedo końca odpowiadają stanowi zdrowia?

Raz zdarzyło mi się tobył pacjent powyżej siedemdziesiątego roku życia,który chciał iść się wspinaćpo górach i miał niewydolność mięśniasercowego dość zaawansowaną, więc tutajjednak była informacja, że może jednakniech przemyśli charakter tego wyjazdui co chciałby robić w trakcietej, tej podróży.Ja raczej wychodzę z założeniatakiego proaktywnego wspierania pacjentów i budowaniaw nich przeświadczenia o bezpiecznymi zdroworozsądkowym podróżowaniu, że podróże sąjak najbardziej możliwe, ale onemuszą być dostosowane do możliwości, jakiema pacjent.

Mhm. Poruszyła pani kwestię osób starszych,jak najbardziej.Nie zapominajmy również o najmłodszychdzieciach.Mój najmłodszy pacjent, którego przy-przygotowywałemdo wyjazdu, to był do Afrykina sześciomiesięczny pobyt.On-- dziecko miało sześć miesięcy.Więc też zdarzają się nocoraz częściej takie sytuacje, że rodzicewyjeżdżają-- tu akurat było związanez charakterem pracy mamy.Natomiast no mamy sporo teżpacjentów pediatrycznych, którzy, których rodzice zabierająwłaśnie na takie wyjazdy doAzji Południowo-Wschodniej.No i tutaj znowu teżmówię, że dostosowane do tego, coto dziecko będzie w stanieprzeżyć.

Pamiętam też jedną sytuację zeswojego wyjazdu, jak byłem na Balikilka lat temu, gdzie rodziceskrajnie nieodpowiedzialni nie zastosowali profilaktyki iochrony przeciwsłonecznej.Dziecko miało poparzenia na całychkończynach górnych i dolnych i onidalej w szyi zapartej dalejchodzili, eksplorowali wyspę, co pokazuje, żeno niestety ludzie potrafią byćnaprawdę, no nierozsądni i no nietrzymać się takich podstawowych zaleceń,żeby te podróże naprawdę były bezpieczne.

Mhm.A jakie to są wogóle takie najczęstsze problemy zdrowotne wpodróży i czy to dotyczytylko takich egzotycznych kierunków, czy zdarzająsię jakieś takie powszechne problemy,które, wydarzają się również wEuropie?

Problemów zdrowotnych, które mogą pojawićsię w trakcie podróży, jest naprawdęsporo, bo one mogą byćtakie typowe, których możemy spodziewać sięrównież u nas w kraju.No bo to, że jesteśmyna międzynarodowym wyjeździe, czy to wEuropie, czy w krajach rozwijającychsię, w krajach tropikalnych, nie oznacza,że nie może przytrafić namsię infekcja układu oddechowego, tak?My jesteśmy przyzwyczajeni, że okresjesienno-zimowy to jest wzmożony okres, kiedymamy zwiększoną zachorowalność na grypę,COVID-19, wirusa RS.Ale ta sezonowość w krajachtropikalnych już nie jest tak mocnozaznaczona i my możemy całorocznie,kolokwialnie mówiąc, złapać taką infekcję układuoddechowego, zakażenia układu moczowego, takkolejny ten element, więc o tymmusimy pamiętać.

Możemy również mieć problemy zdrowotnewynikające z typowych takich chorób tropikalnych,czyli zakazić się wirusem Zika,zakazić się wirusem dengi.Może niestety pojawić się równieżmalaria, więc tutaj o tym należyrównież pamiętać.

Mogą zdarzyć się również różnegorodzaju wypadki, wypadki komunikacyjne, wypadki wtrakcie jakichś sportów ekstremalnych, wtrakcie nurkowania, w trakcie wspinaczki, chorobawysokogórska.

Ale jednak takim najczęstszym problememzdrowotnym, który pojawia się w trakciepodróży, no to niewątpliwie będąproblemy żołądkowo-jelitowe, czyli ta biegunka podróżnych,która jak podają dane międzynarodowemoże dosięgać nawet około pięćdziesięciu procentpacjentów.I to wcale nie musiwynikać tylko i wyłącznie z podróżydo krajów takich tropikalnych, nobo biegunka może pojawić się równieżw trakcie pobytu w krajacheuropejskich.

Właśnie, w jaki sposób wogóle zidentyfikować grupę pacjentów, którzy sąnajbardziej do tej biegunki predysponowani?W jaki sposób takim pacjentomdoradzić przed wyjazdem?

Jak popatrzymy sobie znowu nadane epidemiologiczne, kogo najczęściej występuje biegunka,to pokazuje to osobę młodychdorosłych, czyli dwudziesto, trzydziestolatkowie, co wynikade facto ze stylu podróżowania,bo jak najczęściej oni podróżują- Dokładnie.Biorą plecak, jadą do krajówo niższym standardzie sanitarnym, śpią poróżnego rodzaju hostelach, śpią whotelach, które mają niższe standardy.Jedzą właśnie tak, jak paniwspomniała wcześniej, w różnego rodzaju foodtrackach,streetfoodach, w restauracjach też, gdzieten standard sanitarny może być zdecydowanieniższy i mamy idealny przepisna możliwość transmisji patogenu pokarmowego irozwój biegunki.Z drugiej strony pamiętajmy oznowu dzieciach, najmłodszych, tak?Pacjenci do drugiego roku życia,co już de facto bardziej wynikaz samego stylu ich życia.No bo jak dziecko, jakjest na wyjeździe?Wszędzie wszystko dotyka rączkami, rączkido buzi, próbuje różnych rzeczy ito jest idealna, idealna drogado transmisji tych patogenów z przewodupokarmowego.No i trzecia grupa tosą pacjenci w wieku starszym, którzyz uwagi na swój stanczęsto chorobowy, wynikający z współistnienia innychschorzeń przewlekłych, również mogą byćbardziej predysponowani do pojawienia się objawóww trakcie takiego wyjazdu.

Dobrze, a w związku ztym, w jaki sposób takiemu pacjentowidoradzić przed wyjazdem?Czy pacjent powinien może zabraćze sobą apteczkę i w jakisposób skompletować listę potencjalnych leków

czy, czy innych materiałów, które wtakiej apteczce powinny się znaleźć?

To tu poruszyła pani dwierzeczy.Po pierwsze, pierwszy wątek dotyczącybudowy apteczki podróżnych, o której jużtroszkę wspominaliśmy i myślę, żenajpierw na tym się zatrzymam, apóźniej przejdę sobie do tejmożliwości działań profilaktycznych zmniejszających ryzyko rozwojubiegunki w trakcie podróży.No bo jak wcześniej wspomniałem,ta apteczka jest kluczowym, istotnym elementemmającym na celu zabezpieczenie podstawowychpotrzeb zdrowotnych pacjenta w trakcie wyjazdu,więc tu pacjent musi napewno, jeżeli stosuje swoje leki przewlekłe.Mieć zapas tych leków, nobo mogą wydarzyć się różnego rodzajuproblemy.Pacjent może zgubić, może goktoś okraść, tak?Więc jak jedzie na dwatygodnie, to niech ma zapas conajmniej miesięczny, no bo różnesytuacje mogą się zdarzyć.Kolejnym elementem w apteczce będąleki przeciwmalaryczne, jeżeli będą wskazania dostosowania profilaktyki przeciwmalarycznej.Nie zapominajmy również o problemach,które mogą pojawić się w wynikupojawiających się alergii, czyli lekiprzeciwalergiczne.Plus jak ktoś ma stwierdzonąalergię w wywiadzie pokarmową albo naowady błonkoskrzydłowe to ampułkostrzykawka adrenaliny.Dlaczego?Dlatego, że w trakcie takiegowyjazdu często próbujemy różnych potraw, różnychowoców, owoce morza, owoce egzotycznei mamy kontakt z innymi alergenami,które u nas mogą niewystępować, chociażby wynikające z tych roślintropikalnych, które są na takichdalekich wyjazdach.I to, że ktoś tutajnie ma objawów alergicznych, nie oznacza,że on nie dostanie tychalergii w trakcie wyjazdu.Więc to jest jeden ztych kluczowych elementów na pewno, żebybyło.Mogą pojawić się również problemy,jakieś zmiany skórne po ukąszeniu owadów,tak więc jakieś maści tutajze sterydem, miejscowe maści przeciwzapalne jaknajbardziej.Ja mocno jeszcze rekomenduję, żebyw takiej apteczce znalazły się napewno leki przeciwwymiotne, chociażby związanez podróżami, bo przemieszczamy się poróżnych miejscach w danych krajachpodróże samochodem, podróże samolotem mogą daćsię też objawy choroby lokomocyjnejczy podróże statkiem, więc jakiś wyciągz imbiru, ondansetron, dimenhydrynat.Tych preparatów mamy naprawdę dostępnych,dostępnych sporo.Myślę, że musimy również pamiętaćo tym, że mogą zdarzyć sięwypadki, urazy, stłuczenia, więc jakieśżele na stłuczenia, gaziki, bandaże, płynydezynfekujące też powinny się wtej apteczce znaleźć. Krem z filtrem conajmniej SPF 30 jako jedenz tych elementów do ochrony przeciwkosłońcu.Ale jak już mówimy oochronie słonecznej, to chrońmy skórę, alechrońmy też oczy, czyli nieokulary przeciwsłoneczne najtańsze z bazaru, boładnie wyglądają.Tylko kupujmy takie, które mająwbudowany filtr UV400, bo one wtedychronią nasze oczy, a możedojść do poparzenia, chociażby oczu.Więc tutaj też jest istotnymelementem taka informacja dla, dla pacjenta.Kolejno pamiętajmy też o lekach,które można stosować w przypadku objawówinfekcji.Jak ma pacjent kaszel tozapiszmy jakieś leki przeciwkaszlowe bądź lekiwykrztuśne, ale jednocześnie z odpowiedniąedukacją pacjenta, które leki, w jakichsytuacjach powinny się znaleźć.Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe.I tutaj często mówimy, żemożna paracetamol albo niesteroidowe leki przeciwzapalne,ale pamiętajmy, że w przypadkupodróży do kraju, gdzie jest ryzykochociażby zakażenia wirusem dengi, raczejunikałbym stosowaniu ibuprofenu z uwagi nato, że on zwiększa ryzykokrwawienia, jeżeli doszłoby do pojawienia sięinfekcji tym patogenem, więc raczejwtedy przeciwgorączkowo rekomendowałbym pacjentom stosowanie paracetamolu.No i zahaczając też jeszczeo jeden z istotnych elementów, coczęsto pacjenci pytają w trakciepodróży, to panie doktorze, czy wypiszemi pan antybiotyk w razieW, żeby go wrzucić do apteczki.I to niekoniecznie jak jadądo kraju cywi-- właśnie rozwijającego się,tylko jak na przykład jadąteż do kraju typu Wielka Brytania,bo tam tak naprawdę nieda się tak łatwo dostać antybiotyku.I tutaj kwestia tego wypisywaniaantybiotyku do tej apteczki jest takadość sporna.Jedni wypisują, inni nie wypisują.Ja mam bardziej postawę taką,że raczej edukuję pacjentów w zakresietego, że zastosowanie antybiotykoterapii wprzypadku, kiedy nie mamy wskazań, nobo najczęściej jednak czy tobiegunka, czy objawy infekcyjne będą miałypodłoże wirusowe i tutaj niema potrzeby stosowania antybiotyku, a jegonieprawidłowe zastosowanie przyniesie więcej negatywnychskutków niż korzyści zdrowotnych, raczej niewypisuję.Chyba, że mam pacjentów, którzyjadą faktycznie do krajów, gdzie ten

dostęp do systemów opieki zdrowotnejjest powiedzmy sobie bardzo średni, noto wtedy wypiszę.Miałem pacjentów podróżujących do Togo,do Angoli, więc tutaj może byćtrudno z dostępnością zarówno dolekarza, jak i do leków, więcja wtedy taki antybiotyk wypiszę,ale od razu z odpowiednią edukacją.

No i ostatnim elementem tejbudowy apteczki, która oczywiście może zawieraćszereg innych elementów dostosowanych jużdo potrzeb pacjenta, w zależności odjego stanu zdrowia.Ale coś, co musi zawszesię znaleźć i już przechodzimy teżpłynnie do kolejnego tematu,który pani zaha-zahaczyła, czyli biegunki podróżnychi tej profilaktyki to będzieprobiotykoterapia.I ja jak najbardziej zalecam,żeby probiotyki znalazły się w tejapteczce u naszych pacjentów idodatkowo, żeby na pewno w tejapteczce znalazły się doustne płynynawadniające, czyli elektrolity.

Jeżeli chodzi o te postępowania,takie profilaktyczne, żeby zmniejszyć ryzyko rozwojubiegunki, bo to wiąże sięściśle z probiotykami i o toczęsto pacjenci pytają, to jaknajbardziej ja zachęcam pacjentów do stosowaniaprobiotykoterapii jako tym elemencie profilaktykizmniejszającej ryzyko rozwoju biegunki.

Natomiast musimy pamiętać o tym,że nie możemy powiedzieć pacjentowi proszęsobie kupić jakiś probiotyk, nobo jakiś probiotyk nie do końcamoże zadziałać.My wiemy, że obecnie wkwestii probiotykoterapii mówimy o tak zwanejszczepozależności, czyli sięgamy po takieszczepy, które mają udokumentowaną skuteczność wkonkretnym problemie zdrowotnym.

Jeżeli chodzi o biegunki infekcyjnei biegunkę podróżnych, to tutaj danei rekomendacje międzynarodowe wskazują namkilka szczepów, którymi możemy, które możemywybierać.Niewątpliwie to będzie Lactobacillus rhamnosusBifidobacterium bądź Saccharomyces boulardii, wzależności też od grupy wiekowejczy dla dorosłych, czy dla dziecimamy bardzo podobne zale-zależności.

Kolejnym bardzo ważnym elementem przydecyzji o wyborze probiotyku jest jegoforma, bo pamiętajmy, że częstopodróżujemy, przemieszczamy się z różnych miejsci nie mamy dostępu dolodówki, więc musimy wybierać takie probiotyki,które mają określoną skutecznośćw odpowiedniej temperaturze, czyli one poprostu nie wymagają przechowywania wlodówce.I tutaj ta forma, równieżtych probiotyków jest bardzo ważna, żebyona była łatwo dostępna iprzyswajalna dla, dla pacjenta.Ja mam kilka swoich ulubionych,które zawsze rekomenduję swoim, swoim pacjentom.

Kolejna kwestia, która pada pytanieodnośnie tej probiotykoterapii to jest kiedyzacząć w ogóle stosować probiotyki?No i tu nie mamytwardych dokumentów i twardych takich danych,które by nam mówiły, żenależy zacząć wtedy i wtedy.W praktyce ja zazwyczaj kilkadni przed wyjazdem około tygodnia sugeruję,żeby jednak te probiotyki zacząćstosować w odpowiedniej też dawce.To jest bardzo ważne, żew przypadku profilaktyki stosujemy w odpowiedniejdawce i odpowiedni szczep probiotycznyi stosować przez cały okres pobytu.Ja jeszcze czasem zalecam pacjentomteż wydłużenie kilku dni do stosowaniatego probiotyku.

Kolejnym elementem, który będzie miałza zadanie zmniejszenie ryzyka rozwoju biegunkiw trakcie podróży będą napewno zachowania, czyli edukację pacjentów.Co jest-- w jaki sposóbjest w ogóle przenoszona ta biegunka?Te patogeny, które powodują objawyżołądkowo jelitowe, żeby unikali jedzenia surowychpotraw, niepasteryzowanego mleka.Raczej jak gdzieś są nabazarach i dotykają różne rzeczy, topóźniej dbać o tą higienęrąk, dezynfekcję.Szczególnie tu myślimy o, odzieciach tak, które lubią dotykać różnerzeczy, więc gdzieś tam tenśrodek odkażający i dezynfekujący, żeby byłi do czyszczenia rąk jaknaj, jak najbardziej.

No i kolejnym też elementem,który zmniejsza ryzyko rozwoju biegunki sązachowania związane z piciem wody.No bo tutaj woda teżjest wektorem przenoszącym niektóre patogeny imocno utarło się wśród pacjentów,że nie pijemy wody z kranu. Ito jest w większości, wwiększości krajów to jest prawda, aleczęść krajów ma na przykładwodę zdatną do picia.Ostatnio byłem na, na Seszelachi tam jest woda zdatna dopicia.Byłem na Kostaryce i tamteż jest woda zdatna do piciaw niektórych regionach, więc wartosobie tu weryfikować.Natomiast co do zasady jednak

lepiej radzić pacjentom, żeby do myciazębów czy do picia sięgalipo wodę butelkowaną, ale też jeszczezwrócić uwagę na taką częstąpraktyczną rzecz, którą robią osoby jakbiorą prysznic.Obracają się w stronę wodyi co robią?Nabierają wody w usta, płukająsobie zęby i wypluwają, tak?Więc to też jest jedenz tych elementów, który może byćwrotami do przenoszenia patogenu pokarmowego.

No i nie zapominajmy również,że jednym z elementów zmniejszającym ryzykorozwoju biegunki w trakcie podróżysą szczepienia ochronne.No bo mamy kilka szczepień,które chronią nas przeciwko patogenom pokarmowym.

Kosmopolitycznie na całym świecie występującewirusowe zapalenie wątroby typu A, którawystępuje w Polsce, występuje wkrajach europejskich, występuje w Azji, wAfryce, więc de facto jestto szczepienie, które powinno być rekomendowanekażdemu i mamy to szczepieniezarejestrowane zarówno dla dzieci już odpierwszego roku życia, jak idla osób dorosłych w schemacie dwudawkowym,gdzie drugą dawkę podajemy wodstępie sześciu do dwunastu miesięcy imamy uodpornienie długoterminowe.

Kolejnym szczepieniem z patogenów pokarmowychjest mocno utarte w medycynie podróżyszczepienie przeciwko durowi brzusznemu itu mamy dwa preparaty, bo mamydomięśniowy i inaktywowany, który zarejestrowanyjest od drugiego roku życia i,i szczepionkę żywą doustną zarejestrowanąjuż od szóstego roku życia, któraobejmuje trzy dawki do podaniaw odniesieniu domięśniowego preparatu, który jesttylko jednodawkowy i oba dająuodpornienie na trzy lata.

No i trzeci patogen, przeciwkoktóremu mamy dostępne szczepienia, czyli przeciwkocholerze.I tu mamy dwa dostępnepreparaty doustne jeden żywy, drugi zabity.One również różnią się dawkowaniem,bo ten preparat zabity jest wschemacie dwudawkowym, a szczepionka żywajest jedno, jednodawkowa.Więc jak najbardziej tych szczepieńw przypadku zmniejszenia ryzyka rozwoju biegunkimamy jak najbardziej.

Kontrowersyjny jest jeszcze jeden zelementów, który jest czasem wykorzystywany, alenie jest bardzo powszechny, toniektórzy sięgają po takie profilaktyczne podawanieantybiotykoterapii pacjentom, szczególnie starszym, zimmunosupresji, pacjentom ze schorzeniami przewlekłymi, uktórych pojawienie się tej biegunkiw trakcie podróży byłoby dużym wyzwaniemzdrowotnym i mogłoby znacznie pogorszyćich stan zdrowia.Wtedy na przykład ryfaksymina jestpodawana profilaktycznie przez cały okres wyjazdu,ale w praktyce ja rzadkokiedy sięgam po tego typu rozwiązanie.

To są rozwiązania jakoś rekomendowane,czy po prostu gdzieś tam pojawiająsię w literaturze?Jak przejrzelibyśmy sobie-- ja najczęściej,jeżeli chodzi o medycynę podróży, tosięgam po dwa źródła.

Pierwsze to jest Yellow BookCDC.Myślę, że to jest takienadrzędne źródło, gdzie znajdziemy wszystkie informacjew zakresie całości medycyny podróży.

Drugie to jest informacja, tojest podręcznik w Polsce, opracowany przezprofesora Korzeniewskiego, czyli prezesa PolskiegoTowarzystwa Medycyny Morskiej i Tropikalnej ion tam również wskazuje temożliwości profilaktyki, jeżeli chodzi o biegunkępodróżnych.

To myślę, że też dobrzedać właśnie odniesienie naszym widzom do,do źródeł, z których możnai warto korzystać, bo zawsze lepiejpopierać swoje działanie.

Metoda- Zdecydowanie- Bo pacjenci częstoprzychodzą z jakimiś pomysłami na podróż,z jakimiś pomysłami swojego przygotowaniai później my musimy w merytorycznysposób podjąć dyskusję i rozmowęz pacjentem, że to, co naprzykład chce zrobić jest okej,ale na przykład to już byśmytroszkę tam zmienili i ukierunkowaćtak, jak być powinno.

Dokładnie.To gdyby- Bo to budowaniejeszcze tak wejdę, wejdę Pani słowo,budowanie tego przygotowania pacjenta dotakiej międzynarodowej podróży wydaje się możedość proste, ale ono jestnaprawdę skomplikowane.Bo my, chcąc prawidłowo przygotowaćpacjenta, musimy uwzględnić wiele rzeczy, czylijaki na przykład jest stanzdrowia pacjenta, jakie on ma dotychczasoweszczepienia ochronne, gdzie on jedzie,jak długo będzie, w jakim okresie,jakie on ma planowane aktywnościw trakcie tego wyjazdu.

No bo to, co wcześniejmówiłem, inaczej jak ktoś jedzie ina przykład będzie sobie wypoczywałtylko w hotelu, inaczej jak ktośbędzie eksplorował kraje rozwijające sięw dżungli.Więc tu de facto istotnymelementem tej całej układanki jest dobrzezebrany wywiad z pacjentem.

Czyli piętnastominutowa wizyta nie wystarczy.

To zależy.To jest zależy, jak ktośma bardzo dużą wprawę, to jestw stanie w ciągu piętnastuminut, chociaż tak, że tak powiem,rozwiać wstępne wątpliwości.Pamiętajmy, że często na przykładjak sięgamy po szczepienie przeciwko wściekliźnie,pacjent będzie musiał pojawić siędwa razy, więc sobie możemy rozbićto, że omawiamy jeden elementw trakcie jednej wizyty, kolejne elementyw trakcie tych kolejnych, kolejnychwizyt.

Chyba też lepiej, jak pacjentpojawia się z wyprzedzeniem czasowym.

Zdecydowanie.No pamiętajmy, że, że wytworzenieuodpornienia po zastosowanym szczepieniu też troszkęczasu zajmuje, tak?Mamy schematy wielodawkowe, gdzie możebyć odstęp siedmiu dni, może byćdwudziestu ośmiu dni, a naprzykład w przypadku szczepienia przeciwko dędzezalecany jest odstęp trzech miesięcy.Tak więc, no czasem cipacjenci muszą naprawdę pojawić się wcześniej,przed tym, żebyśmy prawidłowo ichprzygotowali.No i ten sam czaswytworzenia uodpornienia, który obejmuje różnie wzależności od preparatu od siedmiudo nawet czternastu dni.

No dobrze, to w takimrazie proszę jeszcze o taką krótkąchecklistę dla naszych widzów.Checklistę dla lekarza, co jestnajważniejsze przed wyjazdem pacjenta.

Checklista co jest najważniejsze, czylito, co musimy zweryfikować, czyli popierwsze dobrze zebrany wywiad zpacjentem, żeby ustalić, gdzie on jedzie,kiedy, jak długo, co onbędzie planował tam robić, jakie madotychczasowe doświadczenie podróżnicze, co onplanuje robić w trakcie wyjazdu, czyma jakieś problemy zdrowotne, boto będzie podstawa do tego, jakdalej zaplanujemy ustalenie pacjentowi jegoprzygotowania.Szczepienia ochronne są bardzo ważnew medycynie podróży i stanowią jedenz kluczowych elementów takiego całegoprzygotowania.I to najczęściej kojarzą pamięt--pacjenci.Natomiast nie zapominajmy o tychinnych rzeczach, o profilaktyce przeciwmalarycznej, oochronie przeciwko komarom, o profilaktycebiegunki w trakcie podróży i jednoczesnąteż edukacją, co zrobić, jakta biegunka się pojawi?

No bo musimy pacjenta wyedukować,że podstawą będzie stosowanie odpowiedniego nawodnienia.Probiotykoterapia również te same szczepymogą być wykorzystywane spokojnie w trakcietrwającej już biegunki infekcyjnej tylkowtedy w odpowiednio zwiększonej dawce, wzależności od szczepu, po którysięgnęliśmy.

No i trzeci element, żebynie bać się przygotowywać pacjentów dotakich wyjazdów.To wymaga doświadczenia, ale jakjuż któryś tam pacjent zgłosi sięz taką prośbą, to jużnabędziemy na pewno doświadczenia.

Dobrze, to dziękuję bardzo zato szerokie przedstawienie problemu i dziękujębardzo państwu za uwagę.

Ja również dziękuję za zaproszeniei dziękuję Państwu za uwagę.