Bóle w klatce piersiowej i choroba wieńcowa

Szanowni Państwo, Szanowny Panie Profesorze, drodzysłuchacze.Podjąłem się tego tematu głównieze względu na to, że jestto coraz bardziej popularny problem,zwłaszcza w naszej Polsce żyjącej, któraz roku na rok jestpopulacją o coraz wyższej średniej wieku,w której coraz częściej występująbóle w klatce piersiowej.I nie każdy na pierwszyrzut oka może przewidzieć, jaki jestto rodzaj bólu, jaka jestprzyczyna tego bólu.Czy powinien z tym bólemzgłosić się do lekarza teraz, zarazjuż, czy może jednak poczekać?I wydaje mi się, żeprzybliżenie Państwu naszego punktu widzenia, naszegosposobu różnicowania tych bólów wklatce piersiowej może umożliwić Państwu szybszepostawienie diagnozy, szybsze wdrożenie adekwatnegoleczenia, a co za tym idziepoprawę państwa stanu zdrowia.

Dobrze, to teraz pytanie Sylwestrze,czy możemy zaczynać?Czy są jeszcze jakieś pytaniado nas?Dobrze.No to Sylwestrze, ekran jestTwój.Wszyscy teraz będą patrzyli naCiebie i Twoją prezentację.Szanowni Państwo, ból ikłucie w klatce piersiowej, jak jużwcześniej wspomniałem, są najczęściej kojarzonez obecnością chorób układu krążenia, wtym głównie z zawałem serca.I rzeczywiście wspomniane objawy częstotowarzyszą tej grupie schorzeń.Niestety najczęściej nie udaje sięustalić przyczyny bólu zlokalizowanego w klatcepiersiowej.Według statystyk około pięćdziesiąt procentbólów klatce piersiowej to tak zwanebóle idiopatyczne, to znaczy niemającejuchwytniej przyczyny.

Zaledwie dziesięć, piętnaście procent stanowiąbóle o etiologii sercowej.Zatem nie zawsze kłucie wklatce piersiowej oznacza zawał czy ogólnieproblemy z sercem.W trakcie swojego wystąpienia opowiemPaństwu, co jeszcze może być przyczynąbólu w klatce piersiowej, alez góry chciałbym zaznaczyć, że nigdynie powinniśmy lekceważyć takiego bólui zawsze warto skonsultować go zespecjalistą celem dokładnego rozpoznania problemuzdrowotnego.Zacznijmy jednak od najbardziej oczywistychprzyczyn.

Przede wszystkim wyróżnić możemy takzwany ból dławicowy, który jest spowodowanyniedokrwieniem serca.Jest to sytuacja, kiedy wrazz krwią dostarczamy do serca mniejtlenu niż ono potrzebuje donormalnego funkcjonowania.Do bólu dławicowego dochodzi wwyniku zwężenia tętnicy wieńcowej na skutekpowstawania w niej zmian miażdżycowych.Należy podkreślić, że w przypadkustabilnej dławicy piersiowej, niedokrwienie, niedokrwieniemięśnia sercowego może być, możemieć charakter przejściowy.Ból ten najczęściej zlokalizowany jestw okolicy mostka, jednak może promieniowaćdo szyi, do żuchwy, atakże do lewego barku, lewego ramienia,a nawet nadbrzusza.Przez wiele osób ból dławicowyjest opisywany jako ściskający, gniotący, rozpierającylub piekący bólowi.Może towarzyszyć kilka dodatkowych objawów.Mam tu na myśli uczucieniepokoju, zmęczenie, duszność, bóle brzucha czynudności.Przy okazji dodam, że bóldławicowy najczęściej pojawia się na skutekwysiłku fizycznego i w zależnościod zwężenia tętnicy wieńcowej wcale niemusi być to intensywna aktywność.W przypadku niektórych osób wystarczyschodzenie po schodach na pierwsze lubdrugie piętro.Wówczas ten ból ustępuje poodpoczynku, a ból może być wyzwolonyrównież przez stres emocjonalny, niekonieczniechodzi o stres fizyczny.

O wiele rzadziej zdarza sięnatomiast, że ból ten występuje samoistnie.Warto też wspomnieć, że bólmoże nasilić się na skutek spożyciaobfitego posiłku, a także wwyniku kontaktu z zimnym powietrzem.Zwykle jego natężenie jest większew godzinach porannych.Na pojawienie się tego bólunie wpływa pozycja ciała i zwykleból dławicowy trwa od dwóchdo dziesięciu minut i ustaje popodaniu nitrogliceryny.

Przejdźmy teraz o krok, okrok dalej.O wiele poważniejsza sytuacja mamiejsce, gdy mamy do czynienia zprzedłużającym się niedokrwieniem mięśnia sercowegolub wręcz z jego martwicą.Mówimy wówczas o niestabilnej dławicypiersiowej albo o zawale mięśnia sercowego.Ból towarzyszący tym stanom, określanymianem bólu zawałowego, jest zlokalizowany podobniejak ból w przed chwiląwspomnianej dławicy piersiowej ma również bardzopodobny charakter.To znaczy ból ten wiążesię z uczuciem pieczenia i ucisku.Z drugiej strony ból tenzazwyczaj natężeniem i trwa dłużej, bozwykle ponad dwadzieścia, trzydzieści minut.Co więcej, nie ustępuje pozaprzestaniu aktywności fizycznej, a także poprzyjęciu nitrogliceryny.W przypadku bólu zawałowego bardzoczęsto mamy do czynienia z dodatkowymiobjawami, takimi jak ogólne osłabienie,duszności, zimne poty, uczucie lęku, wtym lęk opisywany jako lękprzed zbliżającą się śmiercią, silne zawrotygłowy czy też zasłabnięcia.Zdarza się, że w przebieguzawału serca występują silne bóle brzucha.Zwykle mają one miejsce ukobiet w starszym wieku, a takżeu pacjentów z cukrzycą, uktórych czucie bólu jest zaburzone.Wówczas wspomniane nudności czy teżwymioty pojawiają się nagle, bez konkretnejprzyczyny i bywa, że niektóreosoby wiążą je z niestabilnością, amogą to być jedyne objawyzawału serca. Poza wspomnianymi dotychczas manifestacjami niedokrwieniamięśnia sercowego istnieje jeszcze wiele

innych problemów kardiologicznych wywołujących ból wklatce piersiowej, ale zazwyczaj niemają związku z niedokrwieniem.Jednym z takich problemów jestna przykład zapalenie osierdzia.Dochodzi wówczas do podrażnienia blaszkiściennej osierdzia.Tu tylko wspomnę, że osierdzieto taki worek, który otacza naszeserce.Ból towarzyszący zapaleniu osierdzia jestopisywany jako ostry, kłujący, o zmiennymnatężeniu i jest zlokalizowany wokolicy serca po lewej stronie klatkipiersiowej, a mówiąc bardziej profesjonalniew okolicy uderzenia koniuszkowego.Niekiedy może promieniować do szyi,barku, łopatki i w porównaniu zprzebiegiem niedokrwienia mięśnia sercowego trwao wiele dłużej.Mam tu na myśli kilkagodzin, a nawet dni.Możemy wymienić wiele różnych przyczynzapalenia osierdzia.Zaliczamy do nich różnego rodzajuzakażenia grzybicze, pasożytnicze, wirusowe, a takżebakteryjne.

Kolejną kardiologiczną, jednakże stosunkowo rzadkowystępującą przyczyną bólu zlokalizowanego w klatcepiersiowej jest też rozwarstwienie aorty.W uproszczeniu jest to stan,w którym dochodzi do rozerwania błonywewnętrznej.Najczęstszą przyczyną tego problemu jestnieleczone nadciśnienie tętnicze, rzadziej zaś tętniakaorty.Ponadto może wystąpić również uosób wyczynowo podnoszących ciężary, bo bólten jest spowodowany rozciąganiem ścianaorty i ból w przebiegu rozwarstwieniaaorty jest bardzo silny, przeszywający,rwący, wręcz rozdzierający.Natężenie jest często na tylewysokie, że może doprowadzić do omdlenia.Ten ból jest zlokalizowany zamostkowo,w przedniej ścianie klatki piersiowej, alebardzo często zdarza się, żepromieniuje do okolicy międzyłopatkowej i zdarzasię, że może utrzymywać siękilka godzin.

Gdy mowa o bólu wklatce piersiowej, to należy też wspomniećo tak zwanym bólu opłucnowym.

Jest zwykle spowodowany podrażnieniem lubnaciekaniem zapalnym opłucnej, czyli błony otaczającejpłuca.Ma charakter ostry, kłujący, ponadtonasila się na skutek głębokiego oddychania,ruchów tułowia i kaszlu.Wspomniany ból występuje w klatcepiersiowej zwykle po jednej stronie imoże promieniować do okolicy międzyłopatkowej.Pewne złagodzenie bólu, co jestbardzo istotne, może przynieść leżenie naboku, na którym występuje ból.Jest to charakterystyczne dla bóluopłucnowego.

Dość częstą przyczyną występowania bóluw klatce piersiowej, a konkretnie bóluzlokalizowanego za mostkiem, niekiedy promieniującegodo pleców, który nieraz mylimy zbólem wieńcowym, jest wystąpienie chorobyrefluksowej przełyku.Ból towarzyszący tej chorobie jestspowodowany zapaleniem błony śluzowej przełyku naskutek zarzucania kwaśnej treści żołądkowejdo przełyku.Ból ten opisywany jest jakopiekący lub gniotący i najczęściej uleganasileniu na skutek spożycia posiłków,w tym szczególnie obfitego.Może nabierać na sile naskutek pochylania się lub podczas przyjmowaniapozycji leżącej.Najczęściej współwystępuje z innymi objawamichoroby refluksowej przełyku i mam tuna myśli zgagę, uczucie paleniai pieczenia w przełyku.Mogą się też pojawić pusteodbijania, czkawka, nudności.

Nieoczywistą przyczyną pojawienia się bóluw klatce piersiowej jest również kamicażółciowa, a konkretnie kolka żółciowa.Gdy powstające złogi zatykają przewódżółciowy, dochodzi do wzrostu ciśnienia wpęcherzyku żółciowym, co właśnie skutkujewystępowaniem bólu.Jest charakteryzowany jako silny, narastający,napadowy, najczęściej umiejscowiony w prawym podżebrzulub nadbrzuszu, ale może równieżdojść do klatki piersiowej.Ból w klatce piersiowej możebyć też wynikiem nerwobólu, czyli inaczej

neuralgii.Mówiąc w pewnym uproszczeniu, nerwobóleto bóle spowodowane podrażnieniem, uszkodzeniem lubuciskiem nerwów obwodowych.Zwykle ból taki jest opisywanyjako silny, kłujący, piekący, rozdzierający.Ulega on nasileniu przy dotyku,przy ucisku, a przyczyną nerwobólów zlokalizowanychw klatce piersiowej bardzo częstojest choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa.Te dolegliwości narastają wraz zwiekiem i są zależne od ułożeniaciała.Rozmawiając o przyczynach bólu wklatce piersiowej, musimy również zwrócić uwagęna ból nerwicowy wywołany przedewszystkim przez stres emocjonalny.W przypadku napadów lęku mogąwystąpić dodatkowe objawy w postaci duszności,kołatania serca, zawrotów głowy iuczucia niepokoju.To właśnie ból nerwicowy itowarzyszące mu objawy bardzo często sąmylone z zawałem mięśnia sercowego.Tu jednak dopowiem, że mechanizmwystępowania bólów nerwicowych nie do końcajest jeszcze znany i wymagagłębszego przebadania.

Jak Państwo widzą, ból wklatce piersiowej jest objawem, który niekonieczniemusi wskazywać na konkretną jednostkęchorobową.Nie zawsze musi być tożsamyz niedokrwieniem serca czy ogólnie zproblemami kardiologicznymi.Może być równie dobrze skutkiemchorób układu pokarmowego, kostnego czy nerwowego.Nie zawsze musi być synonimempoważnych komplikacji zdrowotnych.Niemniej, tak jak wspomniałem nawstępie, ból w obrębie klatki piersiowejprzez nas lekceważony.Jeśli wystąpi, warto zapisać wszelkieokoliczności, w których się pojawił.Mam na myśli wystąpienie sytuacjistresowych, spożycie konkretnych produktów spożywczych czypojawienie się dodatkowych objawów.Mam nadzieję, że po dzisiejszymspotkaniu będą Państwo szerzej patrzyli namożliwe przyczyny bólu w klatcepiersiowej, co pozwoli na szybsze ustaleniediagnozy oraz wdrożenie adekwatnego leczenia.Dziękuję Państwu za uwagę. Ja równieżbardzo dziękuję Tobie Sylwestrze, ale mamtutaj kilka pytań do Ciebie

odnośnie tego bólu, szczególnie zawałowego.Powiedz nam tutaj pacjentom, czyzawał zawsze boli?Czy są przypadki, kiedy tenzawał może nie boleć i kiedysą takie przypadki się mogązdarzyć?Najczęściej zawał boli.Jednakże zdarzają się przypadki, gdy,gdy ból, gdy nie ma bóluw klatce piersiowej przy zawale.Czasami są to pacjenci zcukrzycą, u których to czucie bólujest, jest wyjściowo zaburzone naskutek uszkodzenia nerwów spowodowanego przez cukrzycę.Czasami są to pacjenci, którzyprzewlekle przyjmują silne środki przeciwbólowe iu nich to czucie bólujuż wyjściowo jest zniesione.To są takie dwie najczęściejwystępujące grupy pacjentów, które nie odczuwająbólu, nie odczuwają zawału jakoból w klatce piersiowej.Czasami zawał manifestuje się tylkoi wyłącznie jako silny napad duszności,bez jakiegokolwiek bólu w klatcepiersiowej.Czyli można powiedzieć, że zawałnie zawsze boli.

Ale mam teraz takie pytaniejuż bardziej praktyczne do Ciebie jakolekarza praktyka.Co zrobić, gdy mamy podejrzewamy,że mamy zawał?Czy mamy sobie odpoczywać, leżeć,czy jednak mimo wszystko nie baćsię wzywać pogotowie?Nawet jeżeli może to niebyć zawał, może to być poprostu taki typ bólu, któryzostał przez Ciebie określony jako niezawałowy.Ty jako lekarz, co byśtutaj zaproponował nam pacjentom?Zdecydowanie w każdej sytuacji, wktórej podejrzewamy u siebie zawał, zawałserca, wzywamy pogotowie.Robimy to najszybciej jak sięda.Nie czekamy ani chwili.Nawet mamy takie powiedzenie, żeczas to mięsień i mamy wtym przypadku na myśli mięsieńsercowy.Każda, każda minuta, każda godzinaopóźnienia w przypadku zawału mięśnia sercowegomoże nas kosztować utratę cennegomięśnia, jakim jest nasz mięsień sercowy.Czyli można powiedzieć, że poprostu jak boli i nie ustępujepo kilkunastu, kilkudziesięciu minutach, tożeby jednak mimo wszystko zadzwonić podsto dwanaście lub dziewięćset dziewięćdziesiątdziewięć i wezwać to pogotowie ipoprosić o pomoc medyczną, żebypo prostu- Zdecydowanie tak bez wątpienia.