Znamy nowe przepisy dotyczące aborcji

11 marca do konsultacji społecznych trafił projekt nowych przepisów dotyczących terminacji ciąży. Szpital, który ma kontrakt z NFZ, jest zobowiązany do wykonywania aborcji, gdy zakończenie ciąży jest dopuszczalne przepisami prawa. Nowelizacja zakłada także kary dla lecznic, które nie będą się stosować do przepisów. 

Jak czytamy w projektowanym rozporządzeniu, w przypadku, gdy zakończenie ciąży jest dopuszczalne przepisami prawa, szpital mający kontrakt z NFZ jest zobowiązany do wykonywania świadczeń zakończenia ciąży, niezależnie od powstrzymania się przez lekarza od wykonania zabiegu, z powołaniem się na klauzulę sumienia. To oznacza, że szpital nie zasłoni się klauzulą sumienia lekarzy. 

Jak wskazuje resort zdrowia w Ocenie Skutków Regulacji, na skutek nadużywania przez część lekarzy tzw. klauzuli sumienia kobiety niejednokrotnie nie mogą skorzystać z przysługującego im prawa do legalnego zabiegu przerwania ciąży. 

Zagrożenie życia lub bezpośrednie zagrożenie zdrowia kobiety ciężarnej powoduje wyłączenie klauzuli sumienia. Wynika to z art. 39 zdanie pierwsze ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Na podstawie tego przepisu lekarz wprawdzie może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem, ale może to uczynić z zastrzeżeniem (czyli z wyjątkiem) art. 30 tej ustawy

 – podkreśla w uzasadnieniu Ministerstwo Zdrowia. 

Jak czytamy w uzasadnieniu, przepis art. 30 jednoznacznie wskazuje, że „lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia".

Zatem tzw. klauzula sumienia nigdy nie może mieć zastosowania w sytuacji zagrożenia życia kobiety ciężarnej niezależnie od zaawansowania (wieku) ciąży. W pozostałych przypadkach – zagrożenia zdrowia, tzw. klauzula sumienia może być stosowana pod warunkiem, że odroczenie interwencji medycznej nie spowoduje pogorszenia stanu zdrowia kobiety ciężarnej

– wskazuje Ministerstwo Zdrowia.  

Resort zaznacza, że lekarz ma obowiązek odnotować skorzystanie z tzw. klauzuli sumienia (jeżeli skorzystanie z niej jest prawnie dopuszczalne) w dokumentacji medycznej. 

Ponadto lekarz wykonujący zawód na podstawie stosunku pracy albo w ramach służby ma także obowiązek (w przypadku zamiaru korzystania z klauzuli sumienia) uprzedniego powiadomienia na piśmie przełożonego. Prawa do skorzystania z tzw. klauzuli sumienia nie ma podmiot wykonujący działalność leczniczą, w tym podmiot prowadzący szpital, bo jest to prawo przynależne wyłącznie indywidualnie lekarzowi (a nie podmiotowi). Niezależenie od powyższego, korzystanie przez lekarzy z klauzuli sumienia, nie zwalnia państwa z obowiązku zagwarantowania efektywnego dostępu do możliwości skorzystania z zabiegu legalnego przerwania ciąży

– czytamy. 

Będą kary dla szpitali 

Resort wprowadza karę umowną w wysokości 2 proc. kwoty zobowiązania wynikającego z umowy szpitala z NFZ. Zastrzega też sobie możliwość rozwiązania umowy z placówką w części albo w całości, bez zachowania okresu wypowiedzenia, w przypadku naruszenia przepisów przez lecznicę.

Przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.