Obciążanie medyków kosztami badań niezgodne z prawem

Obciążanie lekarzy kosztami zlecanych badań diagnostycznych narusza przepisy prawa, zatem ani szpital ani placówka medyczna nie mogą żądać od medyków, by pokrywali oni te koszty – Sąd Administracyjny w Warszawie przychylił się do stanowiska Rzecznika Praw Pacjenta, który uznał tego typu praktyki za niebezpieczne dla chorych. 

O sprawie obciążania lekarzy kosztami badań głośno było w 2019 roku. Wówczas do Rzecznika Praw Pacjenta trafiło wiele skarg od medyków dotyczących wprowadzania do umów z lekarzami zapisów przewidujących, że pracodawca będzie pomniejszał ich wynagrodzenie o koszty zleconych pacjentom badań. Ci, którzy zlecali ich wiele, niekiedy dopłacali pracodawcy za wykonane przez nich świadczenia zdrowotne. 

Nieprawidłowości w kilkudziesięciu placówkach medycznych 

W sprawę zaangażowali się Rzecznik Praw Pacjenta we współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia, którzy podjęli działania mające na celu eliminowanie takich praktyk. Pojawiło się bowiem zagrożenie, że lekarze, w obawie o swój zarobek, będą ograniczali zlecanie badań, mimo potrzeby wynikającej z kryteriów medycznych. Stosowanie takich praktyk zgłoszono w 34 placówkach medycznych. We wszystkich wskazanych przeprowadzono kontrole, w wyniku których, w 22 placówkach Rzecznik Praw Pacjenta stwierdził nieprawidłowości i wydał decyzje uznające stosowanie praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów i nakazał ich zaniechanie. Dwie decyzje zaskarżono do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Jedna skarga została odrzucona przez sąd, zaś druga oddalona jako niezasadna.

Sąd w wyroku podkreślił, że „natura prawna podejmowanych przez lekarza czynności związanych z prowadzeniem procesu leczenia oraz zlecaniem dodatkowych badań diagnostycznych, których wykonanie jest niezbędne dla prawidłowego leczenia, każe uznać, że koszty związane z należytym wykonaniem przez lekarza umowy łączącej go z placówką, mając na uwadze charakter tych wydatków, nie powinny być uwzględniane w rozliczeniu należnego lekarzowi wynagrodzenia”.

Sąd podzielił także stanowisko RPP, który uważa, że „nie można stawiać lekarza w sytuacji potencjalnego konfliktu interesów, który może negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo pacjenta. Obciążanie lekarzy kosztami zlecanych badań diagnostycznych narusza przepisy prawa i może powodować realne zagrożenie”.

Jak przypomina RPP, pacjent ma prawo do kompleksowej opieki medycznej, której diagnostyka jest ważnym, niekiedy kluczowym elementem.

Placówki medyczne nie powinny wprowadzać rozwiązań, które mogą negatywnie wpłynąć na jakość świadczeń i bezpieczeństwo pacjenta, a stosowane przez niektóre z nich, postanowienia umowne mogą realnie wpływać na decyzje terapeutyczne – część lekarzy może mieć problem ze zlecaniem pacjentom wszystkich niezbędnych badań – uważa Bartłomiej Chmielowiec.

Jak zaznaczył RPP, jeśli dotrą do niego kolejne sygnały o obciążaniu lekarzy kosztami zlecanych badań, Rzecznik Praw Pacjenta „będzie niezwłocznie eliminował tego rodzaju praktyki”.