Mediacje w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy

Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministerstwa Zdrowia z postulatem zmian prawnych dotyczących mediacji w postępowaniach o odpowiedzialność zawodową lekarzy. Resort przyznał, że propozycje są zasadne i otworzył drzwi do prac legislacyjnych w tym zakresie.

Rzecznik Praw Obywatelskich wezwał resort zdrowia do rozważenia nowelizacji ustawy o izbach lekarskich. Jego zdaniem, a także zdaniem przedstawicieli środowiska lekarskiego, obecne przepisy nie dają wystarczających podstaw do korzystania z instytucji mediacji w postępowaniu dotyczącym odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów. 

Wiącek zauważył, że regulacja „nie określa wprost konsekwencji zawarcia ugody przed mediatorem”. Oznacza to, że nawet gdy strony dojdą do porozumienia, postępowanie nie może zostać umorzone, a jedynie kara wymierzona przez sąd lekarski może być złagodzona. Zdaniem RPO wpływa to negatywnie na liczbę mediacji prowadzonych w sprawach z zakresu lekarskiej odpowiedzialności zawodowej. Jak wynika z danych Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, w latach 2010–2020 rzecznicy odpowiedzialności zawodowej skierowali do mediacji jedynie 93 sprawy, a sądy lekarskie zaledwie 28. Jednocześnie tam, gdzie mediacja była zastosowana, aż w 70% przypadków kończyła się ugodą. Dlatego RPO wskazał na konieczność „wprowadzenia w ustawie o izbach lekarskich rozwiązania pozwalającego na umorzenie postępowania przez rzecznika odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski, jeżeli obwiniony lekarz pojednał się z pokrzywdzonym i naprawił szkodę lub zadośćuczynił wyrządzonej krzywdzie”. Taka możliwość, zdaniem RPO, mogłaby zwiększyć liczbę postępowań mediacyjnych, poprawić relacje między stronami i skrócić czas postępowań.

– Rzecznik odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski każdorazowo oceniałby charakter sprawy i rozmiar szkody dla rozważenia, czy umorzenie postępowania będzie uzasadnione

– podkreśla Wiącek. 

Resort zdrowia czeka na ruch samorządu

Ministerstwo Zdrowia przychyliło się do argumentów rzecznika. W odpowiedzi resort stwierdził, że postulat dotyczący wprowadzenia zmian prawnych, w szczególności polegających na wprowadzeniu możliwości uczestnictwa w mediacji na wcześniejszym etapie postępowania, a także możliwości umorzenia postępowania w przypadku zawarcia ugody przed mediatorem izby lekarskiej, należy uznać za zasadny.

– Za słuszne uznać należy przyjęte wstępne założenie, że instytucja umorzenia postępowania miałaby mieć charakter fakultatywny, a więc rzecznik odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski każdorazowo ocenialiby charakter sprawy i rozmiar wyrządzonej szkody w celu rozważenia, czy uzasadnione będzie umorzenie postępowania

– przekazał Jerzy Szafranowicz, podsekretarz stanu w MZ.  

Jednocześnie resort zaznaczył, że piłka leży teraz po stronie samorządu lekarskiego. W przypadku, gdy organy samorządu lekarskiego uznają za zasadne zmiany w przepisach ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich dot. mediacji w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy, mogą wystąpić do ministra zdrowia z wnioskiem o wszczęcie prac legislacyjnych.