Wyszukaj w publikacjach
Po 1 stycznia 2021 r. podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych powinny prowadzić dokumentację medyczną w postaci elektronicznej. To nie jedyna zmiana w systemie ochrony zdrowia - od 8 stycznia obowiązuje też e-skierowanie.
Proces informatyzacji odbywa się w polskiej ochronie zdrowia od kilkunastu lat. Najpierw wprowadzono e-zwolnienia, rok temu e-receptę, teraz kolej na elektroniczną dokumentację i e-skierowanie.
Niektóre próby niestety były mało efektywne i np. na elektroniczną receptę czekaliśmy wiele lat, pomimo ogromnych nakładów finansowych. Dzięki współpracy ministerstwa zdrowia oraz CSIOZ (obecnie Centrum e-Zdrowia – red.) z lekarzami rodzinnymi udało się znacznie przyspieszyć procesy, do czego również przyczyniły się dodatkowe środki finansowe skierowane do świadczeniodawców. Jednostki POZ otrzymały pieniądze na zakup sprzętu i oprogramowania, były bonusy finansowe za wdrożenie elektronicznej recepty i e-recepty wystawianej przez pielęgniarki – mówi dr Joanna Zabielska-Cieciuch z Federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Lekarze podkreślają, że informatyzacja porządkuje wiele procesów, pozwala na zbieranie rzetelnych danych, ułatwia ich analizowanie. Poprawia też jakość udzielanych świadczeń i bezpieczeństwo pacjentów.
Widać to na przykładzie działającej od roku e-recepty. Mamy wgląd we wszystkie ordynowane i wykupowane (lub nie kupowane) przez pacjenta leki. Recepty są czytelne, wyświetlane są interakcje wypisywanych leków. Od 8 stycznia 2021 obowiązkowe staje się skierowanie do AOS i szpitala w wersji elektronicznej. Mam nadzieję, że w niedługim czasie pozwoli to uporządkować rejestrowanie pacjentów do poradni specjalistycznych oraz dostarczy wiedzy o prawdziwym zapotrzebowaniu na usługi medyczne tego sektora – mówi dr Zabielska-Cieciuch.
Resort zachęca przychodnie do zmian
Elementem informatyzacji w ochronie zdrowia, który obowiązuje od 1 stycznia jest prowadzenie dokumentacji medycznej w formie elektronicznej. Jak informuje resort zdrowia, od nowego roku, "co do zasady, podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych powinny prowadzić dokumentację medyczną w postaci elektronicznej. W przypadku braku warunków organizacyjno-technicznych dopuszczalne jest prowadzenie jej w postaci papierowej”. Mając na uwadze kierunek zmian zachodzących w sektorze ochrony zdrowia, resort zachęca, by dostosować warunki w podmiotach do możliwości prowadzenia dokumentacji w postaci elektronicznej. Podobnego zdania jest dr Zabielska-Cieciuch.
Wszystkie jednostki powinny być przygotowane do prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej. Brak tego przygotowania jest efektem złego zarządzania lub brakiem woli wprowadzania zmian – dodaje.
Wyjątek od powyższej reguły swobody wyboru w jakiej postaci podmiot leczniczy prowadzi dokumentację medyczną, stanowi elektroniczna dokumentacja medyczna, którą stanowią dokumenty wytworzone w postaci elektronicznej opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo z wykorzystaniem sposobu potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych dostępnego w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych: recepty, dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 13a ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia tj. określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 8 maja 2018 r. w sprawie rodzajów elektronicznej dokumentacji medycznej oraz skierowania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 59aa ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, które winny być prowadzone w formatach zamieszczonych w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw zdrowia – informuje Ministerstwo Zdrowia.
E-skierowanie nie na wszystkie świadczenia
Rozwój cyfrowych usług w zdrowiu to ciągły proces. Elektroniczne skierowanie jest kolejną po e-recepcie cyfrową usługą, która składa się na rozwiązania systemowe, tworząc spójny system e-zdrowia w Polsce. Pandemia sprawiła, że pacjenci i lekarze są znacznie bardziej zainteresowani usługami dostępnymi online, gdyż znają i rozumieją płynące z tego korzyści – mówi Agnieszka Kister, dyrektor Centrum e-Zdrowia.
E-skierowanie to cyfrowa usługa, która umożliwia elektroniczną obsługę procesu skierowania pacjenta na leczenie – od momentu wystawienia do realizacji. Wystawia się je analogicznie jak e-receptę: lekarz wprowadza wymagane dane pacjenta do systemu gabinetowego podłączonego do platformy e-zdrowie (P1) lub za pomocą bezpłatnej aplikacji gabinet.gov.pl i podpisuje cyfrowo. Pacjent otrzymuje SMS z 4-cyfrowym kodem albo e-mail lub – na życzenie – wydruk informacyjny cyfrowego dokumentu.
Jak podaje Centrum e-Zdrowia, e-skierowanie jest wystawiane obligatoryjnie na świadczenia realizowane w ramach NFZ: ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne, za wyjątkiem porady w zakresie logopedii, leczenie szpitalne, badania medycyny nuklearnej oraz badania tomografii komputerowej, w tym przypadku także te, które są finansowane ze środków innych niż ubezpieczenie w NFZ, rezonans magnetyczny, badanie endoskopowe przewodu pokarmowego, badanie echokardiograficzne płodu.
E-skierowanie nie jest wystawiane na: leczenie w uzdrowisku lub sanatorium, programy lekowe, rehabilitację, do szpitala psychiatrycznego. W tych przypadkach skierowania będą wystawiane w postaci papierowej.
Ponadto skierowanie może być wystawione w formie papierowej, jeśli lekarz lub inna uprawniona osoba (położna, pielęgniarka, farmaceuta, felczer):
- nie ma dostępu do systemu e-zdrowie (P1) np. w przypadku awarii tego systemu, systemu gabinet.gov.pl w placówce lub braku dostępu do Internetu np. podczas wizyty domowej
- wystawia skierowanie osobie o nieustalonej tożsamości,
- jest z innego państwa członkowskiego UE i tylko tymczasowo i okazjonalnie udziela świadczeń zdrowotnych w Polsce.
E-skierowanie nie jest też wystawiane w ramach zlecenia wewnętrznego np. kiedy szpital, w którym przebywa pacjent, kieruje go na badanie specjalistyczne na terenie placówki.
Według danych Centrum e-Zdrowia, blisko 70 proc. podmiotów leczniczych wprowadziło to rozwiązanie jeszcze w 2020 roku. W drugiej połowie 2020 roku wystawiono prawie 28 razy więcej e-skierowań niż w pierwszej połowie roku. W sumie w grudniu lekarze wystawili pacjentom 1 138 658 tych elektronicznych dokumentów.
Poradnik dla lekarzy o e-skierowaniu „E-zdrowie. Przewodnik od A do Z. Edycja II” przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia i Centrum e-Zdrowia można pobrać tutaj.
Trwa pilotaż wymiany dokumentacji medycznej
Ułatwieniem dla lekarzy i pacjentów będzie także wymiana dokumentacji medycznej pomiędzy podmiotami leczniczymi. Trwa pilotaż tej usługi.
W niedługiej przyszłości karty informacyjne z hospitalizacji, informacje o odbytych konsultacjach będą przekazywane pomiędzy przychodniami. Obecnie kartę informacyjną pacjent musi przynieść lub przesłać jej skan do przychodni POZ. Jest to jedyne źródło pozyskania takich informacji do dokumentacji wewnętrznej pacjenta – dodaje lekarka z Federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Problemem brak dobrych programów informatycznych
Lekarze podkreślają, że dzięki informatyzacji w ochronie zdrowia, wiele procesów trwa krócej. Rozwiązania te są także ogromnym ułatwieniem dla pacjentów.
– Np. przy wykorzystywaniu systemu gabinet.gov.pl widzimy komu zleciliśmy wymazy w kierunku Covid-19, wiemy, jak długo zakażony pacjent musi przebywać w izolacji. Za chwilę rozpoczniemy proces szczepień masowych przeciwko Covid-19, który będzie całkowicie zinformatyzowany. Zamawianie szczepionek do punktu szczepień, skierowania na szczepienie, kwalifikacja i wykonanie szczepienia – wszystko to wykonamy używając narzędzi teleinformatycznych – mówi dr Joanna Zabielska-Cieciuch.
Jak wskazują medycy, informatyzacja jest niezbędna, ale należy dopracować proponowane rozwiązania.
W dalszym ciągu dużym problemem jest brak dobrych programów informatycznych, są one mało intuicyjne, często przeszkadzają w pracy zamiast ją ułatwić i usprawnić. Potrzebna jest współpraca pomiędzy informatykami a środowiskiem medycznym – dodaje lekarka.
