Jak bezpiecznie odstawić lek przeciwdepresyjny?

Odstawienie leków przeciwdepresyjnych, zwłaszcza po długotrwałym stosowaniu, może prowadzić do zespołu odstawiennego, objawiającego się m.in. zawrotami głowy, nudnościami, bezsennością, zaburzeniami sensorycznymi oraz nasilonym lękiem. Aby zminimalizować ryzyko tych objawów, kluczowe jest stopniowe zmniejszanie dawki pod nadzorem lekarza.

Zalecenia dotyczące bezpiecznego odstawiania leków przeciwdepresyjnych

1. Konsultacja z lekarzem – przed podjęciem decyzji o odstawieniu leku przeciwdepresyjnego konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym. Specjalista oceni ryzyko nawrotu objawów depresyjnych, a także pomoże zaplanować bezpieczny proces redukcji dawki.
2. Stopniowe zmniejszanie dawki – badania wskazują, że zbyt szybkie zmniejszanie dawki zwiększa ryzyko zespołu odstawiennego. Wytyczne Maudsley Deprescribing Guidelines zalecają zmniejszanie dawki o 10–25% co 2–4 tygodnie, w zależności od tolerancji pacjenta i rodzaju leku. Dla leków o krótkim okresie półtrwania, takich jak paroksetyna czy wenlafaksyna, redukcja dawki powinna być szczególnie powolna. Jeśli objawy odstawienne wystąpią, należy wrócić do ostatniej dobrze tolerowanej dawki i wydłużyć czas redukcji.
3. Wsparcie psychologiczne – terapie poznawczo-behawioralne (CBT) oraz techniki uważności mogą wspierać pacjentów w procesie odstawiania leków przeciwdepresyjnych i zmniejszać ryzyko nawrotu depresji. Wsparcie to jest szczególnie istotne w przypadku osób z wysokim ryzykiem nawrotu.
4. Monitorowanie objawów odstawiennych – podczas procesu odstawiania konieczne jest regularne monitorowanie pacjenta pod kątem objawów odstawiennych, takich jak pogorszenie nastroju, lęk czy zaburzenia snu. W razie ich wystąpienia lekarz może dostosować plan redukcji dawki.

Bibliografia

1. Fava, G. A., Gatti, A., Belaise, C., Guidi, J., & Offidani, E. (2015). Withdrawal Symptoms after Selective Serotonin Reuptake Inhibitor Discontinuation: A Systematic Review. Psychotherapy and Psychosomatics, 84(2), 72–81.
2. Taylor, D., Horowitz, M., & Barnes, T. (2023). The Maudsley Deprescribing Guidelines: Antidepressants, Benzodiazepines, Gabapentinoids and Z-drugs. Wiley.
3. Royal College of Psychiatrists. (n.d.). Stopping Antidepressants. Retrieved from https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/treatments-and-wellbeing/stopping-antidepressants