Swoboda działań lekarza a etyka – komentarz do art. 4 KEL

Komisja Etyki Lekarskiej Naczelnej Rady Lekarskiej przygotowała komentarz dotyczący art. 4. KEL. 

Art. 4. Kodeksu Etyki Lekarskiej brzmi: 

Dla wypełniania swoich zadań lekarz zachowuje swobodę działań zawodowych, zgodnie ze swoim sumieniem, aktualną wiedzą medyczną

Jak czytamy w komentarzu ekspertów, artykuł ten ma charakter ogólny, a jego treść znajduje uszczegółowienie w dalszych przepisach KEL, m.in. w art. 6 i 10. 

Stanowi on, że lekarz dla wypełnienia swojego zadania, jakie ma wykonać w związku ze swoją drogą zawodową oraz wartościami, którymi kieruje się w życiu (tj. ochronie życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganiu chorobom, leczeniu chorych oraz niesieniu ulgi w cierpieniu) zachowuje swobodę działań zawodowych (tj. samodzielność w podejmowaniu decyzji i postępowaniu). Należy również przypomnieć, że w terminologii konstytucyjnej, zawód lekarza jest zawodem zaufania publicznego, któremu gwarantuje się wolność wykonywania zawodu 

– podkreśla Komisja Etyki Lekarskiej.

Eksperci zaznaczają, że powyższa norma etyczna odnosi się nie tylko do lekarza wykonującego swój zawód, jego kolegów i przełożonych, ale także samorządu zawodowego.

W związku z powyższym, organy samorządu zawodowego nie mogą naruszać swobody działań zawodowych lekarza. Swoboda działań lekarza ma jednak swoje ograniczenia. Ograniczona jest sumieniem lekarza i aktualną wiedzą medyczną 

– czytamy.

Jak wyjaśniają eksperci, sumienie to „zdolność oceny własnego postępowania i świadomość odpowiedzialności moralnej za swoje czyny, to także ocena postępowania własnego i innych ludzi w kategorii dobra i zła”.

Sumienie lekarskie jest do pewnego stopnia uformowane poprzez proces kształcenia i samorząd lekarski, ale wykonywanie zawodu lekarza i tak wymaga dokonywania indywidualnych ocen moralnych związanych z najwyższym dobrem człowieka, jakim jest zdrowie, życie i wolność od cierpienia 

– uważa Komisja Etyki Lekarskiej. 

Ponadto, lekarz powinien posługiwać się tylko metodami opartymi na aktualnej wiedzy medycznej, co oznacza „obowiązek stosowania metod zweryfikowanych naukowo o potwierdzonej skuteczności, a stosowana przez medyka metoda musi być aktualna w tym rozumieniu, iż nie musi to być metoda najnowocześniejsza, ale mieszcząca się w kanonie metod medycznych, nauczanych aktualnie na uczelniach medycznych”.

Jest nowy kodeks 

Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje nowy Kodeks Etyki Lekarskiej. Komisja Etyki Lekarskiej NRL przygotowuje szczegółowe komentarze do znowelizowanych artykułów, które są sukcesywnie publikowane na stronie NIL. 

Do tej pory pojawiły się komentarze do art. 69, do art. 41 i 42, do art. 7, do art. 6, do art. 1, do art. 20, do art. 33, do art. 10, do art. 8, do art. 9, do art. 12, do art. 62 i 67, do art. 78, do art. 71, art. 2, do art. 3.