Raport na temat założeń reformy szpitalnictwa w Polsce - komentarz

Poniższy artykuł dotyczy założeń reformy szpitalnictwa planowanej przez Ministerstwo Zdrowia. 

Wstęp

31.05.2021 Ministerstwo Zdrowia opublikowało raport w sprawie “Założeń reformy podmiotów leczniczych wykonujących działalność lecznicza w rodzaju świadczeń szpitalnych”, a ujmując w skrócie, reformę systemu szpitalnictwa. Minister Adam Niedzielski już we wrześniu 2020 wspominał o planach wprowadzenia zmian w sposobie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Ocena Ministerstwa Zdrowia, że taka reforma jest potrzebna, jest podparta przez nasze codzienne doświadczenie tego jak funkcjonują szpitale, zarówno pod względem jakości i czasu oczekiwania na leczenie, sytuacji finansowej jak i płac pracowników oraz przestrzegania praw pracowniczych. 23.12.2020 minister Niedzielski powołał na mocy zarządzenia zespół do sprawy przygotowania założeń reformy. Za przykładem nomenklatury stosowanej w raporcie w dalszej części artykułu będę o nim pisał per ‘Zespół’.

Wątpliwości dotyczące składu Zespołu

W ramach przygotowywania tego artykułu zapoznałem się ze składem wspomnianego Zespołu opisanym w zarządzeniu z dn. 23.12.2020 (Dz. Urz. Min. Zdrow. poz. 120) i w jego skład wchodzą:

1. Przewodniczący: Podsekretarz Stanu w MZ inicjujący, koordynujący i nadzorujący wykonywanie zadań przez Departament Nadzoru i Kontroli w MZ, Sławomir Gadomski
2. Zastępca Przewodniczącego: Zastępca Dyrektora Departamentu Nadzoru i Kontroli w MZ, Rafał Główczyński
3. Członkowie:
   • Zastępca Prezesa NFZ do spraw Medycznych, dr. n. med. Bernard Waśko
   • Dwóch przedstawicieli NFZ
   • Dwóch przedstawicieli Departamentu Nadzoru i Kontroli w MZ
   • Przedstawiciel Departamentu Analiz i Strategii w MZ
   • Przedstawiciel Departamentu Prawnego z MZ
   • Przedstawiciel Departamentu Oceny Inwestycji w MZ
   • Przedstawiciel Departamentu Lecznictwa w MZ
   • Trzech przedstawicieli Banku Gospodarstwa Krajowego
   • Przedstawiciel Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.

Żaden z autorów raportu nie został wymieniony z imienia i nazwiska w opublikowanym dokumencie, tożsamość poszczególnych członków zespołu ustaliłem tam, gdzie to było możliwe na podstawie wymienionych w rozporządzeniu stanowisk. 

Będąc lekarzem, jestem, jak wszyscy pracownicy sektora ochrony zdrowia, przyzwyczajony do ponoszenia osobiście odpowiedzialności za podejmowane decyzje, od których może zależeć czyjeś zdrowie i życie, podpisując się pod każdą decyzję z imienia i nazwiska, w związku czym pozwolę sobie zadać następujące pytanie:

Dlaczego w raporcie Ministerstwa Zdrowia na temat założeń reformy szpitalnictwa, która dotyka tak fundamentalnego elementu systemu ochrony zdrowia, nie ma informacji na temat jego autorów?

Jakakolwiek zmiana funkcjonowania systemu ochrony zdrowia dotyczy kluczowego dla bezpieczeństwa wszystkich mieszkańców Rzeczypospolitej zagadnienia. Wszelkie rekomendacje proponowane przez Zespół mogą w stopniu nie mniejszym niż decyzje lekarskie zaważyć na zdrowiu, a nawet i życiu, milionów ludzi. Nie miejmy wątpliwości - reforma szpitalnictwa oznacza w praktyce reformę całego systemu ochrony zdrowia w Polsce, gdyż leczenie szpitalne zajmuje w nim newralgiczne miejsce. Wiedząc o tym, Ministerstwo Zdrowia decyduje się na publikację raportu, nie informując jednocześnie, czyim jest on dziełem, kim są autorzy, jakie mają doświadczenie, kompetencje gdy tymczasem stopień polaryzacji opinii publicznej oraz skala napięć i wrogości w debacie publicznej są największe od przynajmniej 30 lat. Taka, w najlepszym wypadku, niefrasobliwość sama w sobie mówi o stosunku Ministerstwa Zdrowia do obywateli i obywatelek więcej niż jakikolwiek komentarz.

Wątpliwości dotyczące metody pracy Zespołu

Przyjęte przez Zespół metody pracy dają do myślenia. Skontaktowałem się w tej sprawie z panem Markiem Wójcikiem, Pełnomocnikiem Zarządu Związku Miast Polskich. W trakcie dwudziestominutowej rozmowy, Pan Wójcik poinformował, że w pracach nad założeniami tej istotnej reformy Zespół nie dopuścił do udziału nikogo z przedstawicieli zarówno Związku Miast Polskich, Związku Województw RP, Unii Metropolii Polskich, Związku Powiatów Polskich pomimo tego, że przedstawiciele wyżej wymienionych organizacji zrzeszających samorządy oferowali swoją wiedzę, doświadczenie oraz perspektywę praktyków zarządzania szpitalami. W imię rzetelnego przedstawienia zagadnienia napisałem do Departamentu Nadzoru i Kontroli MZ maila z listą pytań dotyczących składu i toku prac Zespołu - na dzień 16.06.2021 nie otrzymałem jeszcze odpowiedzi (maila wysłałem 8.06.2021) - gdy MZ takową wyślę, nie omieszkam podzielić się stanowiskiem MZ z czytelnikami. 

Przypominam, że w skład Zespołu wchodzą wyłącznie urzędnicy różnych departamentów MZ, oraz z NFZ, ARP, BGK co w praktyce oznacza, że kształt reformy całego systemu szpitalnictwa i ochrony zdrowia w Polsce ustaliło grono 15 urzędników, przy czym tożsamość większości z nich pozostaje nieznana. Będąc lekarzem wiem jak szerokim tematem jest medycyna i zdaję sobie sprawę z tego, że w praktyce konieczne jest pożytkowanie się wiedzą kolegów i koleżanek zajmujących się różnymi zakresami zagadnień. Pozwolę sobie więc zadać kolejne pytanie:

Czy grupa urzędników może opracować dobre, uwzględniające interesy wszystkich stron założenia reformy szpitalnictwa bez konsultacji z praktykami zarządzającymi szpitalami, bez konsultacji z pracownikami ochrony zdrowia, oraz bez konsultacji z samorządami, odgrywającymi tak dużą rolę w prowadzeniu szpitali publicznych?

Szpitale to ośrodki, które niosą pomoc chorym - nie miejmy złudzeń, na pewnym etapie życia każdy z nas będzie pacjentem. Mając świadomość tego, że zagadnienie funkcjonowania ochrony zdrowia dotyczy wszystkim obywateli i obywatelek niezależnie od poglądów i funkcji, grupa piętnastu urzędników (spośród których większość pozostaje anonimowa) zdecydowała, że sami, bez konsultacji z pracownikami, kierownictwem szpitali, samorządami albo choćby samymi organizacjami reprezentującymi pacjentów zaprojektują założenia reformy, który w istotny sposób wpłynie na życie 38,35 milionów osób. Co więcej, podobny tok postępowania musiał zaaprobować pan minister Niedzielski. Fundamentem nowożytnych demokracji jest współudział społeczeństwa z wybraną przez nie władzą w celu zaspokojenia swoich potrzeb jako wspólnoty, w tym potrzeby bezpieczeństwa (jednego z podstawowych elementów w piramidzie potrzeb Masłowa). Odrzucając współudział strony społecznej w tworzeniu założeń reformy, Ministerstwo Zdrowia a więc i rząd, którego MZ jest częścią, decydują się nie uwzględniać zdania stron, które dotkliwie odczują jej wpływ.