Wyszukaj w szybkich pytaniach
Które dostępy żywieniowe wymagają diety przemysłowej?
Wybór odpowiedniego rodzaju pożywienia dla pacjentów z dostępami do żywienia enteralnego ma znaczenie nie tylko dla skuteczności terapii, ale również dla bezpieczeństwa – w tym drożności sond i przetok oraz zapobiegania zakażeniom. Nie wszystkie dostępy pozwalają na podawanie standardowej diety kuchennej; wiele z nich wymaga stosowania wyłącznie preparatów przemysłowych o określonej lepkości, osmolarności i wartości odżywczej.
Po co stosuje się diety przemysłowe?
Formuły przemysłowe mają ściśle kontrolowany skład, dzięki czemu:
- zapewniają odpowiednią gęstość energetyczną i białkową,
- zachowują jednorodną płynność, odpowiednią dla sond o małym świetle, a tym samym minimalizują ryzyko zaczopowania dostępu,
- są jałowe – co ma kluczowe znaczenie w dostępie, który omija górny odcinek przewodu pokarmowego.
Dostępy wymagające diety przemysłowej
| Rodzaj dostępu | Czy wymaga diety przemysłowej? | Dlaczego? |
|---|---|---|
Sonda nosowo-żołądkowa (NG) | zwykle tak | mała średnica sondy, ryzyko niedrożności przy „domowym” miksie; kontrola objętości i tempa podaży |
Sonda nosowo-jelitowa (NJ) | wyłącznie dieta przemysłowa | jelito cienkie wymaga preparatów łatwo wchłanialnych; ryzyko biegunek i niedrożności przy żywieniu „blendowanym” |
Przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG) | zalecana dieta przemysłowa, ale możliwe żywienie blendowane u wybranych pacjentów | światło PEG jest szersze, ale nadal podatne na zaczopowanie; ryzyko kontaminacji mieszankami domowymi |
Przezskórna endoskopowa jejunostomia (PEJ) | wyłącznie dieta przemysłowa | tunelowanie bezpośrednio do jelita cienkiego – mieszanki domowe są zbyt gęste i nieodpowiednie fizjologicznie |
Jejunostomia odżywcza (J-tube) | wyłącznie dieta przemysłowa | wąski dostęp i brak możliwości podawania pokarmów stałych lub miksowanych |
Kiedy dopuszczalne jest żywienie blendowane?
U wybranych, stabilnych pacjentów z gastrostomią (PEG lub G-tube), przy odpowiedniej edukacji, możliwe jest stosowanie tzw. blended diet – odpowiednio przetartych, jednorodnych posiłków o ściśle kontrolowanej lepkości. Należy jednak pamiętać, że:
- zwiększa to ryzyko zakażeń i zaczopowania,
- wymaga rygorystycznej higieny i sprzętu,
- nie powinno być stosowane u pacjentów z immunosupresją, ciężką dysfagią lub zwiększonym ryzykiem aspiracji.
Dlaczego jelito cienkie = tylko dieta przemysłowa?
Dostępy, które omijają żołądek (NJ, PEJ, jejunostomie), wymagają mieszanek:
- łatwo absorbowalnych,
- izo- lub lekko hiperosmolarnych,
- o precyzyjnie dobranym składzie makrocząsteczek.
Jelito cienkie nie radzi sobie z niestrawionymi elementami diety domowej, co może prowadzić do bólu, biegunek, zaburzeń elektrolitowych i niedrożności mechanicznej zgłębników.
Podsumowanie
Diety przemysłowe są standardem w większości dostępów enteralnych – zwłaszcza gdy pożywienie podawane jest do jelita cienkiego lub przez zgłębnik o małej średnicy. Wyjątek stanowią niektóre gastrostomie, gdzie u stabilnych pacjentów dopuszcza się żywienie blendowane, choć również wtedy preparaty przemysłowe pozostają rozwiązaniem najbezpieczniejszym. Dobra znajomość tych zasad pozwala minimalizować powikłania i zapewnić ciągłość żywienia u chorych z długotrwałymi dostępami odżywczymi.
Kody ICD-10
Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych niesklasyfikowane gdzie indziej
Czynniki wpływające na stan zdrowia i kontakt ze służbą zdrowia
Referencje
- Sobotka, L. (2011). Basics in clinical nutrition.
