Dlaczego warto oznaczać lipoproteinę (a)?

Choć lipoproteina (a) – Lp(a) – pełni istotną rolę w rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, jej rutynowe oznaczanie powinno być rozważone przynajmniej raz w życiu u każdego dorosłego pacjenta.

Znaczenie kliniczne Lp(a)

Lipoproteina (a) jest niezależnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Jej podwyższone stężenie znacząco zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu poprzez przyspieszanie tworzenia blaszek miażdżycowych. Dodatkowo, Lp(a) przyspiesza zwapnienie zastawki aortalnej poprzez działanie prozapalne oraz nasila procesy krzepnięcia przy jednoczesnym hamowaniu fibrynolizy.

Poradnik

Dyslipidemie, hipercholesterolemia

Sprawdź

Wskazania do oznaczenia Lp(a)

Oznaczenie Lp(a) należy rozważyć przynajmniej raz w życiu u każdego dorosłego w celu identyfikacji osób z wrodzonym bardzo dużym stężeniem Lp(a). Pomiar jest szczególnie istotny u:

• pacjentów z przedwczesną chorobą sercowo-naczyniową w wywiadzie rodzinnym,
• osób, u których ryzyko znajduje się na granicy umiarkowanego a dużego.

Interpretacja wyników

Wyższe ryzyko naczyniowe zauważa się już u osób ze stęzeniem Lp(a) >50 mg/dl (>125 nmol/l). 

Szczególnie istotne jest jednak wykrycie osób ze stężeniem Lp(a) >180 mg/dl (>430 nmol/l), u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych w ciągu całego życia może być porównywalne z ryzykiem związanym z heterozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną.

Implikacje terapeutyczne

U pacjentów z podwyższonym poziomem Lp(a) konieczna jest intensyfikacja kontroli modyfikowalnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego – agresywne obniżanie LDL-C oraz kontrola ciśnienia tętniczego krwi, glikemii i masy ciała, dążąc do osiągnięcia docelowego LDL-C zgodnego z kategorią ryzyka pacjenta. 

Ze względu na genetyczne uwarunkowanie poziomu Lp(a), wystarcza jej jednorazowe oznaczenie w życiu pacjenta. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania.

Referencje

1. Mach F, et al. 2019 ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk. European Heart Journal. 2020;41(1):111-188. https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehz455
2. Grundy SM, et al. 2018 AHA/ACC/AACVPR/AAPA/ABC/ACPM/ADA/AGS/APhA/ASPC/NLA/PCNA Guideline on the Management of Blood Cholesterol. Journal of the American College of Cardiology. 2019;73(24):e285-e350
3. Reyes-Soffer G, et al. Lipoprotein(a): A Genetically Determined, Causal, and Prevalent Risk Factor for Atherosclerotic Cardiovascular Disease: A Scientific Statement From the American Heart Association. Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 2022;42(1):e48-e60
4. Björnson E, et al. Lipoprotein(a) Is Markedly More Atherogenic Than LDL: An Apolipoprotein B-Based Genetic Analysis. Journal of the American College of Cardiology. 2024;83(3):385-395