Kierowcy i leki – czyli o wpływie farmakoterapii na OUN od strony medycznej i prawnej

Dobry wieczór. Jest mi niezmiernie miło powitać Was na dzisiejszym webinarze. Na wstępie chciałabym podziękować za cierpliwość. Życie czasem płata nam figle, a w dużym mieście nietrudno o korki. Jednak jak już się zdarzą, warto, aby kierowcy zachowali pełną jasność umysłu. I o tym właśnie dzisiaj. Kierowcy i leki. O wpływie farmakoterapii na ośrodkowy układ nerwowy. Ja nazywam się Emilia Walczak, jestem redaktorką Remedium. Tematyka dzisiejszego spotkania jest niezwykle istotną częścią w codziennej praktyce każdego z nas, niezależnie od wybranej specjalizacji. Interakcje lekowe to jeden z obszerniejszych tematów łączących wszystkie dziedziny medycyny. Wpływ farmakoterapii na ośrodkowy układ nerwowy niejednokrotnie budzi wątpliwości, jak szczegółowe zalecenia powinniśmy przekazać pacjentom w momencie proponowania leczenia. Dyskusje na ten temat przeprowadzą znakomici eksperci, którzy są ze mną obecni dzisiaj w studiu.

Stronę medyczną reprezentuje profesor Jarosław Woroń. Pan profesor jest specjalistą w dziedzinie farmakologii klinicznej, kierownikiem Zakładu Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, kierownikiem Uniwersyteckiego Ośrodka Monitorowania i Badania Działań Niepożądanych Leków oraz starszym asystentem lecznictwa w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie. Dobry wieczór. Dobry wieczór. Bardzo dziękuję za zaproszenie. Od strony prawnej swoją wiedzą i doświadczeniem podzieli się profesor Radosław Tymiński, adwokat, twórca bloga Prawa lekarza, ściśle współpracujący z medykami. Swoją codzienność związał z prawem medycznym. Dobry wieczór. Dzień dobry państwu. Bardzo dziękuję za zaproszenie i cieszę się, że w takim gronie będziemy mieli okazję porozmawiać.

Bo to, co na początku chciałem powiedzieć i to, co wydaje mi się bardzo ważne, będziemy mówić o różnych substancjach, produktach leczniczych i tak dalej. Natomiast my nie będziemy absolutnie krytykować żadnego sposobu czy żadnej substancji, tylko będziemy wskazywać na to, żeby mieć świadomość kontekstu użycia. I myślę, że to będzie główny temat naszego spotkania. Natomiast nie unikniemy też mówienia o konkretnych substancjach czynnych, ponieważ jak Państwo wiecie, niestety nasza wiedza nie jest z książek tylko z praktyki. A to pokazuje jednoznacznie, którzy pacjenci, które leki, które substancje czynne mogą być związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań w postaci zmniejszenia przede wszystkim jakości, efektywności reagowania na drodze, a to wprost może prowadzić do niekorzystnych sytuacji, takich jak kolizja czy wypadek.

Dzisiejszy wieczór rozpoczniemy od wysłuchania krótkiej prezentacji profesora, a następnie przejdziemy do dyskusji łączącej dwie strony medyczną oraz prawną. Na zakończenie część Q&A, czyli część Waszych pytań, które możecie zadawać przez cały czas trwania webinaru. Przypomnę jeszcze, że nagranie z dzisiejszego webinaru będzie dostępne już za kilka dni w zakładce wideo na stronie Remedium. Także, jeżeli nie możecie być z nami na żywo, będzie szansa na odświeżenie sobie tego webinaru. Wszystkie kwestie organizacyjne już za nami, także nie pozostaje mi nic innego jak oddać głos ekspertom i zamienić się w słuch.

Bardzo serdecznie dziękujemy raz jeszczeza zaproszenie.Proszę państwa, nasz duet niejest przypadkowy, dlatego, że jak doskonalePaństwo wiecie, cały czas słyszymyw różnych mediach, w różnych czyto pisanych, czy to oglądanych,czy to tych, których słuchamy.O tym, że jest dużyproblem z kierowcami, którzy w Polsceprowadzą pod wpływem alkoholu.No niestety, alkohol to jestw granicach sześć, siedem procent wypadków,które są powodowane przez polskichużytkowników dróg.Natomiast dwadzieścia procent, co piątywypadek, powoduje kierowca, który jest aktualniepod wpływem leków.I to, co oczywiście tutajpani redaktor powiedziała.Są to przede wszystkim teleki, które działają na ośrodkowy układnerwowy.Ale pamiętajmy o tym, żemamy wiele takich leków, które niedziałają na ośrodkowy układ nerwowy,a również niestety jako działanie niepożądanemogą generować pewnego rodzaju zmianyw naszym zachowaniu, które będą oczywiściew istotny sposób wpływały nato, co nazywamy zmniejszenie sprawności psychofizycznej.Jak istotne ma to znaczenie?Nie dotyczy to tylko, proszępaństwa, kierowców.Dotyczy to również pieszych, bopamiętajmy, że dzisiaj zmienione prawo, któremówi o tym, że pieszyma pierwszeństwo w momencie, kiedy jużznajduje się na przejściu dlapieszych.

Ale pamiętajmy o tym, żejest różnica pomiędzy wejściem a wtargnięciem.Pamiętajmy o tym, że pieszy,który wchodzi na przejście dla pieszychjest pod wpływem leków, którebądź to ograniczają możliwość oceny odległości,bądź to ograniczają, zawężają polewidzenia, bądź to powodują relaksację.Typowymi lekami są benzodiazepiny, którejak Państwo wiecie w całej Europietraktowane są jako leki główne,które zasadniczo zwiększają ryzyko nagłego wtargnięciapieszego pod pojazd.Czyli miejmy też troszeczkę takiegosamozachowawczego instynktu, który powoduje, że byćmoże na to przejście dlapieszych, jeżeli jedziemy samochodem, wchodzi naszpacjent, wchodzi nasz pacjent, któremuco dopiero państwo wypisaliście receptę nabenzodiazepinę i ten chory codopiero wziął i zrealizował tą receptęi co dopiero wziął izażył.I te leki w tejchwili uzyskują stężenie oczywiście maksymalne lubteż są to długo działająceleki, czyli ich metabolity cały czas,mówiąc kolokwialnie siedzą w tympacjencie i to może być przyczynaniekorzystnego naszego spotkania w innychwarunkach niż gabinet lekarski.Proszę państwa, pamiętajmy o tym,że leki, alkohol i inne substancjepsychoaktywne mają ogromną możliwość jakbyteż sumowania pewnych działań niepożądanych.Dzisiaj to nie jest tak,że oczywiście tylko można stwierdzić alkohol.Możemy stwierdzać we krwi równieżwiele innych substancji.Praktycznie wszystko to, co wmetodach analitycznych może w sposób skutecznyi efektywny być namierzone.I pamiętajmy o tym, żeprowadzenie pojazdu pod wpływem leków, jaki również podobnie działających środków,tutaj alkohol, tutaj leki, tu substancjepsychoaktywne.Pamiętajmy, że niektóre suplementy dietyrównież mogą, oczywiście stosowane najczęściej wsposób nieprawidłowy, doprowadzić do upośledzeniasprawności psychofizycznej.I to, co jest niezwykleważne i istotne dzisiaj jesteśmy otej godzinie, która powoduje, żejesteśmy już mniej aktywni z punktuwidzenia funkcjonowania naszego ośrodkowego układunerwowego.Pamiętajmy, że szczególnie wtedy, kiedyjest na zewnątrz gorąco, mamy poręsjesty w wielu krajach tojest też czas, w którym spadanasza sprawność psychofizyczna.Natomiast wtedy, kiedy wracamy zpracy, godzina szesnasta do godziny osiemnastej,to jest ten czas, kiedynasz rytm okołodobowy powoduje, że niestetybędziemy obserwowali efekt nakładania. Właśnie obniżeniasprawności psychofizycznej, która jest związana zbiologią i element nakładania potencjalnychdziałań niepożądanych.I tutaj właśnie szczególne, istotnetakie objawy niepożądane jak nadmierne uspokojenieczy uczucie zamulenia, czy zmęczenia,czy splątanie.Jesteśmy po całym dniu, częstorobimy sobie tzw.Rachunek sumienia dnia zawodowego, któryżeśmy przeżyli.No i jeżeli do tegowszystkiego wzięliśmy nieodpowiedni lek, czyli taki,który będzie to potęgował, asą to jedne z najczęstszych leków,to są leki czy tosedatywne, czy to leki przeciwhistaminowe oefekcie sedatywnym.Czy to oczywiście również pamiętajmyo tym, że w Polsce wtej chwili co trzeci pacjent,który do państwa gabinetu przychodzi, mazwykle problemy ze snem.Zaraz będzie to co drugipacjent.Takie są niekorzystne elementy jakbydzisiaj wnioskowania i wszystkiego tego, cowokół nas się dzieje iznakomita większość tych pacjentów będzie poszukiwałafarmakologicznego rozwiązania swoich problemów, czylibędzie zażywała leki nasenne.Te leki nasenne tutaj niezwykleczęsto takie, że tak powiem, przykładowopokazywane leki Z, czyli ftopiklon,zolpidem, zaleplon czy w najmniejszym stopniueszopiklon to leki, które działająkrótko, więc one teoretycznie z teoretycznegopunktu widzenia powinny być bardzo,bardzo, bardzo oczywiście bezpieczne.Natomiast no niestety one mająna dzień następny efekty resztkowe.Te efekty resztkowe powodują takietrzy, pięciosekundowe mikro utraty jakby kontaktuz rzeczywistością w rozumieniu takiejmikro zaśnięć.Pamiętajmy, że jeżeli jedziemy zszybkością pięćdziesiąt kilometrów na godzinę, noto jest to sytuacja, wktórej każdy dodatkowo przejechany metr zopóźnieniem, każdy metr w ciągusekundy, który przejeżdżamy, jest to dosyćsporo, bo jest to trzynaścieprzecinek dziewięć na każdą sekundę opóźnienia.Co więcej, państwo też częstowidzicie, że pomimo tego, że samochodyporuszają się w żółwim tempie,czyli w przysłowiowym korku i takdochodzi do najechania jednego pojazduna drugi, to właśnie jest jednymz elementów wywoływania tego uczuciazamulenia wtedy, kiedy my nie jesteśmyw stanie jakby w istotnysposób eksplorować tej rzeczywistości.Tutaj zmniejsza się reaktywność wstosunku do zmieniających się warunków nadrodze.Pamiętajmy, że często w tymwszystkim pojawia się gdzieś ślad pojazduuprzywilejowanym, który zmusza nas dopewnych istotnych reakcji.I to wszystko często jesttakim elementem nakładania.Czyli my jako, że takpowiem, czynnik biologiczny o konkretnym, takjak powiedziałem, rytmie okołodobowym, dotego leki, do tego ich kumulacja.Pamiętajmy, że im jesteśmy grubsi,tym niestety dochodzi do większego zjawiskatej kumulacji, żeby nie powiedziećdystrybucji, która zostawia część tego lekuw strukturach obwodowych, chociażby wtkance tłuszczowej.No i pojawia się tenproblem, w którym przede wszystkim dochodzido tego, że nie jesteśmyw stanie tak szybko reagować, jakwymagają od nas tego warunkina zewnętrzne, które są często równieżindukowane przez innych uczestników ruchu.Tu jeszcze jedna rzecz- Tak,oczywiście.Powiem, co może państwo niewiecie, jak to w praktyce jest,ale to też warto zwrócićna to uwagę.Po pierwsze, policjanci sprawdzają, jakjest wypadek rutynowo, nie tylko naalkohol, ponieważ obecne możliwości jużtakie są.Po drugie, o czym wartopamiętać, do tych wszystkich czynników, októrych mówił profesor Woroń, dochodzijeszcze jedna rzecz.Ten tak zwany multitasking, wielozadaniowość,czyli rozmowa przez telefon.Obecnie, proszę państwa, jak jestwypadek, policja sprawdza, czy rozmawialiście przeztelefon.To jest też ważne, nobo okaże się, że mamy lek,zmęczenie, być może suplement dietyi jeszcze rozmowę przez telefon.Czyli tak naprawdę później jestdość ciężka sytuacja, żeby wybrnąć ztego.

No właśnie ta wielowątkowość.Co więcej, samochody, które dziśjuż nabywamy, mają tzw.Czarną skrzynkę.Czyli za chwilę będzie jeszczemożna ustalić o wiele więcej parametrów.Czyli, proszę państwa, mówiąc zupełniepo prostu wielki brat patrzy.I pamiętajmy, że patrzy teżna to, co my zażywamy, boto również jest proste doustalenia.Dzisiaj oczywiście e-recepta.Dzisiaj wszystko- System P1.Dokładnie.Jest w stanie absolutnie pokazaćw większości te leki, które zażywamy.Dlatego też, jeżeli państwo dajecietego typu leki w rozumieniu preskrypcji,no to warto pacjenta izapisać to oczywiście odnotować do dokumentacjimedycznej, że pacjent został poinformowanyco do możliwości wystąpienia upośledzenia sprawnościpsychofizycznej podczas prowadzenia pojazdu.

Co więcej, oczywiście na pewnopan mecenas tutaj potwierdzi.Przecież państwo także przyjmujecie pacjentów,którzy są kierowcami, motorniczymi tramwaju, którzyobsługują bardzo precyzyjne, bardzo częstourządzenia, chociażby takie jak do- Właśnie,to jest wszystko ten element,w którym przede wszystkim, proszę państwa,ta jasność myślenia, trzeźwość myślenia,odpowiedni czas reakcji, brak tej sennościczy oczywiście to, co równieżbardzo istotne dzisiaj w swoich gabinetachzapisaliście państwo również swoim pacjentom,którzy przyszli z bólem, na przykładw lędźwiowym odcinku kręgosłupa, lekirelaksujące, tak?Czyli zmniejszające napięcie mięśniowe, którerównież będą wydłużały ten oto okresreakcji, będą powodowały, że naprzykład nagłe hamowanie może być mniejefektowne i efektywne, a brakiemefektowności będzie po prostu najechanie napojazd poprzedzający czy na przeszkodę,która będzie bądź to stacjonarna, bądźto będzie się poruszała.I tym już może byćpies, pamiętajmy o- I tu wartoteż pamiętać, że dane zgromadzonew systemie P1, czyli w elektronicznychsystemach informacyjnych ochrony zdrowia, sądla sądu czy prokuratora dostępne.Co to oznacza?To oznacza, że prokurator możeo te dane wystąpić.To nie jest tak, żemamy tu jakąś tajemnicę, która chronina potrzeby prowadzenia postępowania karnegoczy też postępowania związanego ze spowodowaniemwypadków, bo te wszystkie dane,które są danymi wrażliwymi, prokurator możebez problemu sięgnąć. Dodatkowo pamiętajmy otym, że szczególnie teraz, kiedy robisię bardzo już wcześnie ciemno,czyli już po godzinie piętnastej praktyczniezaczyna się robić szarówka, późniejcoraz bardziej, że tak powiem, aszczególnie w dniu dzisiejszym tutajw Warszawie mamy, że tak powiem,jeszcze opad atmosferyczny.W związku z tym, mówiączupełnie prosto, ta droga ma tenefekt szklenia.

Zastosowanie leków, które mają efektantycholinergiczny z kolei będzie co robiło?Nie dość, że będzie zaburzałoocenę odległości, pogarszała jakość widzenia, tododatkowo będzie jeszcze rozmywało topole widzenia, a zatem będzie todosyć duży również problem dlaprowadzących pojazdy.Nie bez znaczenia są indukowaneprzez leki zawroty głowy.Pamiętajcie państwo, że mamy takilek chociażby na biegunkę jak loperamid,który ktoś powie no jakto lek na biegunkę?Ja nie mogę po tymsamochodu prowadzić.To jest właśnie lek, którymoże indukować zawroty głowy i możerównież zaburzać stabilność toru jazdy.Pamiętamy o tym i doskonalewiemy, że w wielu miastach, wwielu pięknych miejscach, w którychmieszkamy bardzo często przede wszystkim to,że mamy wąskie drogi, wąskieprzejazdy, tam sta-stabilność toru jazdy jestbardzo, bardzo istotna.Co więcej, pamiętamy również, żezawroty głowy mogą powodować nagłe zjechaniena przeciwległy pas ruchu lubnagłą zmianę pasa ruchu, bez oczywiściewcześniejszego sygnalizowania kierunkowskazem, co możedoprowadzić również do kłopotu.Jak i również, proszę państwa,nie bez znaczenia są leki, któreszczególnie u pacjentów w podeszłymwieku mogą indukować przede wszystkim nagłeobniżenia ciśnienia, nagłe obniżenia stężeniaczy glikemia, przede wszystkim neurohipoglikemię imogą doprowadzać również do zasłabnięciaza kierownicą.Państwo doskonale wiecie o tym,że często w mediach różnych jestpowiedziane, że w trakcie jazdyzasłabł za kierownicą, wjechał do rowu,uderzył w barierę, zjechał naprzeciwległy pas ruchu.To wszystko to, z czymmy się dzisiaj spotykamy.Oczywiście pamiętajmy, że mamy wieleczynników, którzy, proszę państwa, które będąwpływały na możliwość ograniczenia zdolności.I tutaj nie są totylko choroby psychiczne.Jest to często bezsenność, gorszajakość snu.Bo proszę pamiętać o tym,że my pod wpływem niektórych lekówśpimy, no ale to niejest sen fizjologiczny.W związku z tym niewysypiamy się, jeżeli się nie wysypiamy,to mamy również efekt nakładaniatej bardzo często nieskutecznej, nieefektywnej biologicznieoczywiście jakości snu plus działanieniepożądanych leków, zespoły otępienne, choroba Parkinsonaczy przewlekłe zespoły bólowe.

To jest niezwykle ciekawa kwestiadlatego, że pamiętajmy, że pacjent, któryjeździ samochodem i ma zespółbólowy, który jest źle kontrolowany, jestrównież niebezpieczny w ruchu drogowym.A właśnie zażywanie leków przeciwbólowych,które normalizują ten oczywiście ból wrozumieniu jego natężenia i jegowpływu na inne elementy funkcjonowania pacjenta,często paradoksalnie prowadzą do znaczącejpoprawy funkcjonowania pacjenta.Także proszę państwa, neuropatie obwodowe,bolesna neuropatia cukrzycowa czy napady bóluw niektórych neuropatiach.Tutaj szczególnie w przypadku neuralgiipopłułkańcowej czy neuralgii nerwu trójdzielnego, czychociażby napady bólu przebijającego upacjentów z chorobą nowotworową.To jest wszystko to, comoże powodować nagłe, niespodziewane zmiany wzakresie funkcjonowania pacjenta w ruchudrogowym.Proszę państwa, nie bez znaczeniasą również zaburzenia krążenia obwodowego, zaburzeniaczucia, parestezje.Wszystko to, co wpływa międzyinnymi na jakość hamowania, na topoczucie, że tak powiem, torujazdy czy oczywiście również choroby obturacyjneukładu oddechowego, czyli np.Źle kontrolowana przewlekła obturacyjna chorobapłuc lub napad astmy oskrzelowej podczasoczywiście jazdy mogą być dlakażdego z Państwa niebezpieczne, dlatego, żew Waszym jakby spektrum poruszaniasię po drodze może pojawić siętaki oczywiście pacjent.I dlatego, proszę Państwa, jeżelipopatrzymy sobie na te główne elementy,czyli na te bardzo ważne,skuteczne i efektywne możliwości prewencji, topamiętajmy o tym, że myprzede wszystkim chcielibyśmy, aby kierowca, któryprowadzi pojazd albo inaczej, żebyi kierowca był tego świadomy, aleprzede wszystkim państwo byli tegoświadomi.No bo jeżeli macie pacjenta,który musi wykorzystywać samochód do dojazdudo pracy lub ten samochódwykorzystuje jako narzędzie swojej pracy, towarto byłoby się zawsze zastanowićnad tym, czy my nie możemyzaproponować temu pacjentowi farmakoterapii, któraw minimalnym stopniu będzie powodowała ryzykojego nieefektywności w rozumieniu bezpiecznegokierowcy, bezpiecznego użytkownika ruchu drogowego.I powiem tak w każdymprzypadku, każdej choroby da się zrobićtak, abyśmy mogli za pomocąfarmakoterapii odpowiednio dobranej czy prawidłowo dobranej,wykorzystać możliwości przede wszystkim różnicw parametrach farmakokinetycznych, farmakodynamicznych leków.I oczywiście wiadomo, że będziemystarali się również w pewien sposóbtemu pacjentowi zaproponować taką terapiękombinowaną, aby ona w minimalnym stopniuwpływała na ograniczenie sprawności psychofizycznej.I to jest zadanie nadziś.

Przepraszam, mógłbym na chwilęsię wtrącić i powiedzieć bardzo ważnąrzecz i poprosić też panaprofesora o komentarz, ponieważ bardzo często,proszę państwa, zapominamy o tym,że lek oprócz wskazań, czyli pacjent,lekarz ma obowiązek wykonywać zawódzgodnie z zasadami wiedzy medycznej iz należytą starannością.Co to znaczy?To znaczy, że ma obowiązekustalać wskazania do stosowania konkretnego produktuleczniczego, czyli jakieś rozpoznanie, któreskutkuje, że mu przepisuje ten lek,ale uwaga!Niezwykle ważne jest również to,żeby lekarz wykluczał przeciwwskazania, czyli taknaprawdę, żeby można powiedzieć toobrazowo, pierwszą zasadą bezpiecznego przepisywania lekówpacjentowi jest to, żeby korzyściprzewyższały ryzyko, a więc, żeby tenpacjent dostał taką kombinację leków,jeżeli musi mieć ich kilka. Żeby niepowodowały interakcji.Wiemy doskonale, że jeżeli przypadkowokojarzymy leki, to już przy dwóchlekach istnieje trzynastoprocentowe ryzyko interakcji.Jak jest tych leków pięćlub więcej, to mamy ryzyko interakcjipięćdziesiąt osiem procent.Tak więc obowiązkiem lekarza jestpomyśleć nad tym, jak te lekiskojarzyć, żeby ryzyko było mniejszeniż korzyści.I to jest bardzo ważnerównież przy doborze tych leków, bobyć może, możemy wybrać takieleki dla naszego kierowcy, które wmniejszy sposób upośledzają jego zdolnościpsychofizyczne.Panie profesorze, czy takie możliwościistnieją?Ale oczywiście, że istnieją.Bardzo dziękuję za ten komentarz,bo on jakby oddaje przede wszystkimkonieczność zawsze farmakoterapii kontekstowej.Czyli jest pacjent i jegochoroby, a nie tylko choroby.Czyli pamiętajmy o tym, żeproszę państwa, to, co jest niezwykleistotne, to przede wszystkim, żebyzwrócić uwagę na pełne spektrum oczywiściewielochorobowości, ale również na wiekpacjenta.Pamiętajmy, że im jesteśmy starsi,tym zmniejszają się nasze funkcje biologiczne,w tym te, które odpowiadająza bezpieczeństwo prowadzenia pojazdu.To jest sprawa pierwsza i

sprawa druga, niezwykle istotna.Pamiętajmy o zespole kruchości wgeriatrii.To jest zespół, który bardzoistotnie modyfikuje stosunek korzyści do ryzyka.Pamiętajmy o tym, że staramysię unikać wszystkich tych leków, którew sposób bardzo istotny będąwpływały na funkcjonowanie tego pacjenta, czylileki o środkowym działaniu antyholinergicznym,długo działające benzodiazepiny, czyli takie, któremają lek macierzysty plus aktywnemetabolity, często długo działające powyżej stugodzin.Pamiętajmy o tym, że analgetykiopioidowe szczególnie na początku, obserwujmy tegopacjenta.Powiedzmy mu, na co powinienzwrócić uwagę, że nie powinien wtym pierwszym okresie.Dajecie państwo bólu gabapentynę ipregabalinę również w początkowym okresie możliwośćwystąpienia senności i wiele innych.

No ale to nie jestwszystko, ponieważ to, co powiedział panmecenas, to jest jakby państwapreskrypcja.Ale polski pacjent ma jeszczeto, co nazywamy mentalnością preskrypcyjną.Często w trakcie obiadów rodzinnych,często sąsiadki, często w kolejce dolekarza, do państwa gabinetu, ato w jakiejś gazetce, a tow jakimś serialu.Często przemycane są różne elementydotyczące funkcjonowania takiego pacjenta, w tymleków OTC i właśnie niezwykleistotnych również suplementów diety.Dzisiaj życie jest pewnego rodzajuoczywiście pasmem tego, że my sięmusimy zmagać z różnymi problemami,więc część z państwa pacjentów dodatkowopróbuje sobie pomóc.Kupuje w internecie, kupuje uw różnych, że tak powiem, częstomożliwych do oczywiście otrzymania miejscach.Czyli przede wszystkim to jestnajczęściej tak jak powiedziałem internet, substancjepsychoaktywne, które mają pomóc wich oczywiście funkcjonowaniu.Mówimy tu o dopalaczach.Pamiętajmy o tym, że jestogromny problem, który dzisiaj jest absolutnietrudny do jednoznacznego namierzenia, jakleki klubowe i hemseks.

To są takie zachowania, któredoprowadzają do tego, że szczególnie wklubach dochodzi do tego, abymbył bardziej otwarty na ludzi, abymbył, abym nie obawiał się,nie wstydził się, żebym łatwiej nawiązałkontakt.Stosuje się różne substancje ito najczęściej mieszanki tych substancji, któremają spowodować, że będzie miłatwiej.Ale to, że będzie miłatwiej, nie oznacza, że będzie mibezpieczniej.Jeżeli ja po takim spożyciuróżnych miksów, oczywiście substancji psychoaktywnych, wsiądępóźniej do samochodu.Jak państwo wiecie, w tejchwili cała ogromna batalia o to,aby zaprzestać wyścigów po ulicachnaszych miast.I bardzo często przecież to,co się dzieje pod wpływem niektórychsubstancji psychoaktywnych, mamy skłonność dojazdy agresywnej, mamy skłonność do agresjiw stosunku do innych ludzi.Mamy skłonność do tego, żejeżeli stoimy w korku, to przepraszamza obrazowość, chętnie byśmy ztego samochodu razem z fotelem wyskoczyli,ponieważ jakby nie czujemy tychmechanizmów hamowania, które przestrzegają nas przedoczywiście jakimś nieprawidłowym postępowaniem czynieprawidłowym zachowaniem.Pamiętajmy, że w skład tychmieszanek i w hemseksie i wlekach klubowych często wchodzą leki.Te leki są albo kupowanew receptomatach, albo często są toleki babci, dziadka, rodziców.To jest ogromny problem, ponieważoczywiście dzisiaj pamiętajmy o tym, żeno w niektórych domach, prawdajest ten, ten problem tak zwanegowspółuzależnienia, a dodatkowo uzależnienia mieszanego,czyli nie jedna substancja, tylko kilkai współuzależnienia, czyli bardzo częstoci ludzie po to, żeby imsię żyło lepiej w ichrozumieniu, w ich definicji jakości życiazaczynają przyjmować leki, do którychnie mają wskazań.To, co pan mecenas podkreśliłniezwykle istotne jest to, abyście państwozawsze rozważając o preskrypcji, mówilio stosunku korzyści do ryzyka.Czyli uwaga!Preskrypcja ta oznacza co?Że widzę wskazania i niewidzę przeciwwskazań na dzień preskrypcji.I tutaj oczywiście to mabardzo istotne znaczenie, szczególnie u pacjentówstarszych, u których często tenstan zdrowia się bardzo znacząco oczywiściezmienia szybciej, żeby zwracać uwagęna możliwość sumowania tych działań niepożądanych.To są osoby, które mająjuż nie w pełni sprawną funkcjonalniebarierę krew-mózg.Tutaj niewielkie dawki, bo częstojest taki argument, ale to byłytakie małe dawki.Nie szkodzi, ale to byłymałe dawki, w warunkach czego czyw kontekście upośledzonej wydolności barierykrew-mózg.

Ja bym jeszcze na jedną,nad jedną rzeczą się zatrzymał imyślę, że to jest ważne,żebyśmy o tym też chwilę powiedzieli,bo proszę państwa, trafiana SOR taki pacjent młody albostarszy, który jest pod wpływemjakichś środków.My nie wiemy jakich.I teraz proszę zwrócić uwagę,jakby co to proszę, żeby mniepan profesor poprawił.Jeżeli my wiemy, że onprzedawkowiał opioidy, to możemy podać konkretneprodukty lecznicze, które odwracają czyteż blokują.Nalokson.Nalokson, tak jest.Ale jeżeli pacjent jest podwpływem- Yhm. A środków dopalaczów, których mynie znamy, bo często mynie wiemy, jaki to jest skład.Bardzo ważne jest to, żebyodnotować w dokumentacji nie wiadomo jakijest skład.Ja już prowadziłem kilka takichspraw, w których właśnie ktoś umierapo dopalaczach i później sąwobec lekarzy formułowane zarzuty, że niepodano leków.Jeżeli nie wiemy, co pacjentprzyjął, to w zasadzie mamy trudnośćz podaniem tych leków.I tutaj też proszę, żebyściepaństwo bardzo dokładnie odnotowywali to, żepacjent nie wie, co przyjął,że pacjent nie pamięta, co przyjął,że państwo diagnozujecie, wykluczacie, aleto jest niezwykle ważne dla waszegobezpieczeństwa.Ta adnotacja w dokumentacji.No tak, poza tym sąto często mieszanki różnych substancji, czyliich możliwość usunięcia z ustrojujest bardzo często różna.Bardzo często, że tak powiem,niemożliwa z racji czasu, który upłynąłod przyjęcia, jak i równieżinnych uwarunkowań, które na to oczywiściewpływają.

Pamiętajmy o tym, że proszęPaństwa, takimi produktami leczniczymi, pod wpływemktórych na pewno nie wolnoprowadzić samochodu, są kannabinoidy.Pacjent, który zgłasza się doporadni leczenia bólu i ma tutajoczywiście przepisywane kannabinoidy, po-podpisuje oświadczenie.Dlaczego?Dlatego, że kannabinoidy między innymijako jedno z działań niepożądanych mogągenerować zapomnienie czynności wyuczonych, tak?To jest rzecz, która jestniezwykle ważna.Czyli tutaj oczywiście my mówimyo tych, które mają działanie psychoaktywne,nie mówimy o olejkach CBD.Natomiast jeżeli jest to mieszaninaTHC, CBD czy THC, CBD, CBG,no to już tutaj niestetyze względu na zawartość tetrahydrokannabinolu tegotypu informacja musi zostać podana.I oczywiście nic to nieda, że Państwo wystawicie zaświadczenie, żeten ktoś ma te kannabinoidyzapisane, bo ma takie wskazania, ponieważto nie zmienia jakiejkolwiek kwestiiodpowiedzialności w momencie, kiedy oczywiście uprowadzącego pojazdy takie substancje zostanąnamierzone.I tutaj jest bardzo ważnakwestia, o której warto wspomnieć, bojakby trochę już profesor toporuszył, ale ja jakby to podkreślę.

Proszę państwa, przepisując jakikolwiek lekpowinniśmy poinformować pacjenta o jego konsekwencjach,to znaczy o skutkach dającychsię przewidzieć tej terapii.Oczywiście nie chodzi o to,żeby przepisywać do dokumentacji cały HPL,prawda?Tylko, proszę państwa, musimy sobiezdawać sprawę z pewnych uwarunkowań.Ja bym zwrócił uwagę natakich kilka informacji.Na przykład, jeżeli przepisujecie państwopacjentowi antybiotyk, przypuśćmy jakąś amoksycylinę czyw ogóle antybiotyki beta-laktamowe, możemysobie powiedzieć, że połączenie tego zalkoholem, może to zabrzmi nienajlepiej, ale nie jest dla pacjentanajbardziej groźne.Ale gdy już przepisujemy metronidazol,połączenie z alkoholem może być bardzogroźne i o tym powinniśmypoinformować.Tak samo, drodzy Państwo, proszępamiętać, że powinniście informować pacjenta, jeżeliprzepisujecie mu leki, które mogąpowodować zmiany w zachowaniu.W leczeniu choroby Parkinsona jesttaki lek, Lewodopa, który powoduje odhamowaniepewnego rodzaju, wzrost skłonności dozachowań ryzykownych.Też pacjent powinien zostać poinformowany.To są dobre leki, tylkotrzeba informować o konsekwencjach.Wreszcie, proszę państwa, podkreślam jednoznacznieZolpidem, benzodiazepiny to są leki, którepowinny być przyjmowane krótkotrwale.Czyli pacjenta należy poinformować, żenie wolno mu przyjmować tych lekówdłużej niż dziesięć czy czternaściedni, ponieważ może to spowodować uzależnienie.I tutaj bym prosił panaprofesora o komentarz, czy też notak jeszcze na jakieś rzeczypowinniśmy zwrócić uwagę.

Oczywiście, tylko tutaj jest, jabyłbym chciał w szczegółach, czyli pamiętamyo tym, że jeżeli mówimyo alkoholu i lekach, no tooczywiście zawsze zwracamy uwagę, oczym my tak naprawdę mówimy.Ponieważ pamiętajmy, że wódka czysta,wódka kolorowa to są dwie różnerzeczy.Dlatego, że w wódce kolorowej,tam, gdzie mamy te smaki różne,które się przeplatają, mamy takzwane kongenery, czyli dodatkowe substancje smakowe,które niestety też w innej,na innej zasadzie mogą wchodzić winterakcje z lekami.Czyli to jest pierwsza kwestia.Oczywiście, no, pacjent nie musitego podczas stosowania, szczególnie podczas antybiotykoterapii,która niezwykle nie jest, niejest długa.Natomiast oczywiście problem pojawia sięw przypadku leków tak zwanych, takzwanych przewlekle stosowanych, bo powstajeto filozoficzne pytanie pod tytułem czyja idąc na iminy mogękieliszek wódki?Tak?No, ale również oczywiście pamiętamy,że każdy pacjent ma swoistego rodzajuelement optymalnego czasu stosowania leków.I państwo musicie w stosunkudo aktualnej wiedzy medycznej ten dodatkowyoczywiście czas wyznaczyć.Czyli jest to sytuacja, wktórej państwo nie powinniście kontynuować wieluterapii tylko dlatego, że wiemy,że z każdym dniem przyjmowania ponadmiarowego czasowo i dawkowo tychleków mogą pojawiać się objawy niepożądane,które będą doprowadzały do tego,że ten lek przestanie pełnić funkcjęterapeutyczną, a stanie się dlatego pacjenta piekłem, tak?I dlatego ja bym zapisywałw dokumentacji medycznej jednoznacznie, że przepisanolek-Stosować maksymalnie X dni.

Dokładnie.A jeżeli nie będzie poprawypo tej dawce, którą państwo przepisaliście,po tej ilości, to trzebazastanowić się na temat szczególnie terapiialternatywnych, które będą miały istotneznaczenie przede wszystkim dla ograniczenia ryzykanieprawidłowego używania leku.Tu benzodiazepiny, tu leki Z,czyli zopiklon, zolpidem, zaleplon.To jest również coraz więcejpacjentów, którzy nieprawidłowo używają pregabalinę.Pamiętajmy w bólu maksymalna dawkapregabaliny sześćset mililitrów, tęset miligramów, przepraszam.Są pacjenci, którzy przyjął ponadtysiąc.Ten lek o bardzo efektywnymdziałaniu przeciwlękowym i to powoduje, żewłaśnie jest pewnego rodzaju chęćdo tego, aby przyjmować więcej, abysię dobrze czuć.Pamiętajmy o tym, że proszępaństwa, bardzo często no tutaj wiekpacjenta plus leki, plus warunkina drodze.Ja celowo cytuję tutaj ten

artykuł z Faktu, ponieważ jak Państwodoskonale widzicie mamy starszego pacjenta,osiemdziesięciolatka, który brał leki i którynie zauważył dwóch kobiet będącychna pasach.Proszę popatrzeć, jak wygląda droga.Jest dokładnie ciemno, jest dokładniepo opadzie.Czyli mamy ten efekt lśnieniadrogi.No i teraz, jeżeli towszystko razem złożymy, no to oczywiściepowiemy, że tak naprawdę byłoto sumowanie działań niepożądanych, które doprowadziłyoczywiście do dużego problemu.

No i typowy, proszę państwa,przykład pacjenta.Pacjent siedemdziesięcioczteroletni, z zawodu kierowcataxi, ma choroby współistniejące, takie jakcukrzyca typu drugiego, nadciśnienie tętniczei przerost gruczołu krokowego.Jest leczony sulfonylo pochodną sulfonylomocznika,czyli gliklazydem razem z metforminą, dodatkowobierze perindopril z amlodypiną idoksazosynę.Wczoraj u pacjenta wystąpiły naglezawroty głowy, uczucie osłabienia.Podczas prowadzenia pojazdu, wiózł klienta,zjechał prowadząc pojazd na przeciwległy pasruchu i spowodował zderzenie czołowez nadjeżdżającym z przeciwka pojazdem.Znacie Państwo to z telewizjiz radia pod tytułem jakim?Z niewiadomych powodów zjechał naprzeciwległy pas ruchu.Gdybyśmy teraz tego pacjenta bardzoistotnie przeglądali pod wpływem farmakoterapii.Czyli wiemy o tym, żesulfonylomoczniki powodują neurohipoglikemię jako częste działanianiepożądane.No i oczywiście na pewnoamlodypina i doksazosyna to nie sąnajlepsze leki dla kogoś, ktoprowadzi pojazd, czyli długotrwale jest wpozycji siedzącej.Amlodypina przypominam, to jest lek,który jako działanie niepożądane już wdawce dziesięć miligramów wy-wy-m-may powodowaćobrzęki obwodowe.Doksazosyna, która tu jest stosowanagłównie w przeroście gruczołu krokowego, powinnabyć zamieniona na uroselektywny lekz grupy alfa jeden blokerów, bodoksazosyna razem z amlodypiną powodująobrzęki.Czyli mamy taką nieszczęśliwą kaskadęleków, która absolutnie.Dlatego to jest bardzo ważne,bo proszę pamiętać, że standardy, gdybyktoś zapytał, czy to jestzgodne ze standardami leczenia nadciśnienia?No tak, tylko standard nadciśnienianie opisuje pacjenta.Na pewno nie mówi, żeto jest optymalne leczenie dla kierowcytaksówki.Warto pamiętać, że nie maczegoś takiego jak pacjent standardowy- Tojest też niezwykle ważna kwestia,bo nasz pacjent z HPL uto jest pacjent, który przeważniema dwadzieścia pięć, trzydzieści pięć lat,jest młody, zdrowy i bezchorób współistniejących.Oczywiście, oczywiście.I teraz proszę popatrzeć.Przyjechał zespół ratownictwa medycznego, zebrałparametry ciśnienie tętnicze sto czterdzieści naosiemdziesiąt i hipoglikemia.Tak?Więc to jest typowy przykład,w którym absolutnie gdybyśmy zapytali, czyte leki mają wpisane wswój HPL, że upośledzają sprawność psychofizycznąprowadzących pojazdy?Nie do końca.Natomiast jeżeli teraz skojarzymy kojarzenieleków takich jak sulfonylomocznik, neurogipoglikemia, amlodypina,możliwość spadku ciśnienia, doksazosyna sumowaniedziałań niepożądanych z amlodypiną.Weźmiemy do tego wiek pacjentai weźmiemy do tego, że onzawodowo jeździ taksówką.No to możemy powiedzieć, żeto jest, to jest skojarzenie nieprawidłowe,tak?Aczkolwiek skojarzenie, które, czyli znowumówimy, proszę państwa o farmakoterapii kontekstowej-Kontekstowej, tak, bo dla tegopacjenta jest nieprawidłowa.Dla tego pacjenta, to niejest leczenie dla populacji pacjentów znadciśnieniem i cukrzycą i przerostemgruczołu krokowego, tylko to jest dlanaszego pacjenta, który przychodzi idoskonale lekarz przepisujący te leki, wiedział,jaki on zawód wykonuje.No bo przecież między innymijednym z elementów było to, żeon pobierał również od niegoskierowania na badania wtedy, kiedy miałsię tam zgłaszać na doym-yb- musiał wykonać badania charakterystyczne dlaprowadzących zarobkowo.I oczywiście tutaj pojazdy wprzewozie.Ja bym powiedział, że zpunktu widzenia prawnego ważne też, żebyśmywłaśnie pytali pacjenta o zawód.No właśnie.No bo to jest teżelement, który powoduje, że my możemyudzielić właściwej informacji.

No bo jeżeli mamy, proszępaństwa, operatora tego wielkiego żurawia, któremudajemy pewne leki i onnam na parę sekund zaśnie albostraci przytomność, albo cokolwiek, noto skutki tego mogą być dramatyczne.Proszę państwa, na pewno państwoteż słyszeliście nie raz, ale terazostatnio były głośne dwa takieprzypadki, że kierowca ciężarówki, tira naglewjechał w samochody- Nie hamował.Proszę państwa, no z informacji,które jakoś tam się przedostają, teżwynika, że na przykład brałtakie leki, które ułatwiają zasypianie, jakto kierowcy tira, bo oniprzyjeżdżają i muszą o określonych- Dokładnietak.-porach spać.No i później nagle sięokazuje, że on tak wziął, zasnął,ale później jest ten okrespółtrwania i warto też o tympamiętać.To, co pan mecenas podkreśla,pamiętajmy, że proszę państwa, wysoka temperaturaotoczenia.Pamiętajmy, że monotonna jazda, czylidrogi szybkiego ruchu, autostrady, to sączynniki ryzyka zwiększające zaśnięcie.Co więcej, długi dystans doprzejechania.Pamiętajmy, że to jest problemkierowców zawodowych, bo oni często śpiąw tak zwanym okienku tachografu,czyli wtedy, kiedy musi spać, bowynika to z przepisów, któremówią w jakim czasie onma się poruszać, a wjakim czasie powinien zrobić sobie odpoczynek.I tutaj absolutnie biologia niema nic do tego.I paradoksalnie często ktoś mówi,to ja panu zapiszę taki lek,który krótko działa.No nie szkodzi, ale onzostawia tak zwane objawy resztkowe.Jak państwo wiecie, te lekiwywołują również bardzo niepokojące w niektórychgrupach pacjentów działanie nie-niepożądane, jakimsą parasomnie non-REM. Co powoduje, że wykonująci pacjenci po zastosowaniu tychleków czynności złożone w trakcie trwaniasnu.Były opisane przypadki, że ktośnieświadomy wsiadał do samochodu i gorozbijał, jadł kiełbasę i sięnią zadławił.I tak dalej, i takdalej.Czyli to są absolutnie pamiętajmyo tym, żeby zawsze kontekstowo tooczywiście traktować.Pan profesor Tymiński mówił otym, że niektóre antybiotyki, proszę popatrzećfluorochinolony, ale także makrolidy iazalidy mogą powodować zawroty głowy, czylite zawroty głowy, proszę państwa,my nie możemy tego lekceważyć, ponieważpamiętajmy, że te zawroty głowysą bardzo istotną przyczyną niestabilności torujazdy i to, co jestniezwykle ważne u tych pacjentów, tojest właśnie przede wszystkim to,abyśmy nie generowali ponad wszelką wątpliwośćtakich problemów.

Drugi pacjent, pacjent pięćdziesięcio sześcioletnima zaburzenia rytmu serca, zaburzenia snui ma infekcje dróg żółciowych,choroby współistniejące te, które wymieniłem aktualnieprzyjmowane leki to sotalol, solemagnezu i potasu, ramipril, indapamid, hydroksyzynadwadzieścia pięć miligramów na noc.Pamiętajmy, że to jest lek,który ma okres półtrwania dwadzieścia dwie,dwadzieścia trzy godziny i nainfekcje dróg żółciowych pacjent otrzymał moksyfloksacynęczterysta miligramów jeden raz nadobę.A ja chciałem od razuspytać tu pana profesora, czy hydroksyzynau pacjenta dorosłego to jestdobry lek?Ale każdy lek jest dobry,pod warunkiem, że zostanie dobrze zastosowanytak?Czyli na zasadzie mówiąc obrazowowszyscy ludzie są dobrzy, pod warunkiem,że nie znajdą się wzłym towarzystwie.No bo często jest tak,że na oddziałach szpitalnych pacjentom siępodaje hydroksyzynę.Hydroksyzyna jest lekiem, który jestobjęty komunikatem komunikatem bezpieczeństwa.Dotyczy to głównie jej aktywnościproarytmicznej.Czyli mówimy tu o tzw.Działaniu torsadogennym, która dokładnie wprzypadku naszego pacjenta wystąpiła.Jak państwo widzicie, bardzo często,tak jak tutaj na tym obrazkuktoś mówi, że doszło dokarambolu wielu samochodów tak?No i teraz gdybyśmy sięzastanowili, z czego ten karambol wynika,to bardzo często możemy powiedziećze stuprocentową pewnością, że któryś ztych ludzi w tym karambolucoś bierze, co?Czy jedziecie państwo rano dopracy i widzicie, ktoś komuś przepraszamza obrazowość, wjechał w tyłek.No to jest bardzo częstosytuacja za życia poprzedniego wieczora.Leków, które wydłużają nam tąsenność.Ale popatrzmy pacjent zasłabł zakierownicą, uderzył w dwa poprzedzające samochodyi czy istnieje związek przyczynowo-skutkowyze stosowaną farmakoterapią?No, związek ten jest dlamnie zupełnie oczywisty.Proszę popatrzeć sotalol, hydroksyzyna imoksyfloksacyna to dokładnie trzy leki, któregenerują możliwość wystąpienia arytmii, arytmiikomorowej.Pamiętajmy, że on uderzył wi uderzył, ponieważ akurat w tymprzypadku nie miał zapiętych pasówbezpieczeństwa, więc można powiedzieć, że uderzeniew kierownicę mogło działać prodefibrylacyjnie,żeby nie powiedzieć, że było takimswoistego rodzaju elementem, który spowodowałoczywiście powrót tego pacjenta.

No i mamy też takieleki, które są stosowane przez pacjentów,proszę państwa, bez recepty.Co chwilkę jest reklama doksylaminy,co chwilkę jest reklama difenhydraminy, ato są właśnie leki, któremogą powodować przede wszystkim senność, niewyraźnewidzenie, zawroty głowy.To uczucie zmulenia, a takżepodwójne widzenie.Pamiętajmy, proszę Państwa, również opacjentach, którym szumi w uszach.To jest niby taki objaw,który no jest związany z bardzowieloma czynnikami pato, że takpowiem, czy ta patologia jest wielowątkowa,może tak rzeknijmy i mynatomiast pamiętajmy o tym, że szumw uszach bardzo często powodujenieprawidłową reakcję, nieprawidłową reakcję, na przykładjak ktoś zatrąbi, nieprawidłową reakcjęna pojazd uprzywilejowany, nieprawidłową reakcję wróżnych sytuacjach.Jeździcie państwo w różnych miastach,gdzie na przykład w pobliżu jestlotnisko i nagle nad wamiprzelatuje samolot i ten szum, którysię oczywiście nakłada z tymszumem, jest często taką sytuacją, wktórej oczywiście są na topublikacje, które wskazują, że to jestbardzo niekorzystnie, szczególnie dla starszegopacjenta z tą wielochorobowością.Co więcej, te leki mogąpowodować spadki ciśnienia tętniczego, co dodatkowojest tu problemem.Ale jeszcze pan profesor powiedziało komunikatach bezpieczeństwa.Ja chciałem się spytać panidoktor, która jest młodą rezydentką neurologii,czy pani słyszała o komunikatachbezpieczeństwa?Prezesa Urzędu Produktów Leczniczych?Czy pani zna, czy naoddziale o tym się mówi?Przyznaję, że nie.No właśnie, to też warto,żebyśmy o tym wspomnieli, proszę państwa,dlatego że to jest bardzoważne, ponieważ jeżeli w toku stosowaniadanego produktu leczniczego zaczną pojawiaćsię działania niepożądane albo zaczną siępojawiać bardzo istotne interakcje, toprezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych maobowiązek wydać komunikat bezpieczeństwa iten komunikat bezpieczeństwa z dniem ukazaniasię zmienia ChPL.Czyli mówiąc wprost modyfikuje namwiedzę, a obowiązkiem każdego lekarza jestleczyć zgodnie z wiedzą medyczną.Co to zatem oznacza?Nieuwzględnienie komunikatu bezpieczeństwa w praktyce,nawet dzień po jego ukazaniu sięjest już błędem w sztuce. Idlatego, proszę państwa, te komunikaty nieukazują się często, bo zpanem profesorem- Ale to różnie bywa,czasami trzy dziennie mogą siępokazać.Ale jeżeli weźmiemy daną specjalizację,to możemy powiedzieć, że to niejest tak, że one sięukazują z częstotliwością trzy dziennie dlaneurologii i trzy dziennie dlakardiologii.Z reguły to jest wdanej dziedzinie, ukazuje się raz namiesiąc, raz na dwa miesiące.I dlatego ja zawsze zachęcamwszystkich, myślę, że pan profesor mnietu będzie wspierał, żeby jednakzawsze odwiedzać tę stronę, codziennie odwiedzać,czy coś się nie ukazałoz naszej dziedziny.Panie mecenasie, ja bym tegotak nie upraszczał, dlatego że panidoktor, pomimo tego, że pracujew oddziale neurologii, to w oddzialeneurologii leżą pacjenci wielochorobowi.W związku z tym, cowięcej, część z tych pacjentów przychodziz lekami stosowanymi w chorobachrzadkich, programach terapeutycznych, w, jest zleczonychz powodu chorób nowotworowych, wleczeniu systemowym lekami z tak zwanymczarnym odwróconym trójkątem.Komunikat bezpieczeństwa, proszę państwa, zmieniaabsolutnie preskrypcję i mówi: zastosowanie lekuniezgodnie z komunikatem bezpieczeństwa tozawsze sytuacja, w której ryzyko przekraczakorzyść.I finito.Czyli to nie jest tak,że my sobie komunikaty bezpieczeństwa, myz panem profesorem często słyszymytak żenujące wypowiedzi, że komunikaty bezpieczeństwapowinny być na przykład uzgadnianez towarzystwami naukowymi.No, to nie ma nicdo rzeczy, bo to dokładnie takjest- Wiedza medyczna.Komunikat to jest wiedza medyczna.Ale to dokładnie tak, jakbypodatnik powiedział, że wszelkie zmiany wprawie podatkowym muszą być znim absolutnie uzgadniane.Proszę państwa, żaden urząd skarbowydo państwa nie dzwoni i mówi:słuchajcie, bo zmieniły się przepisypodatkowe, tylko wzywa i później siępyta, czy podatnik nie wiedział,tak?I tu, proszę państwa, jakbybardzo ważna konkluzja tej, tej refleksji,że niezależnie od tego, jakąmacie specjalizację, sprawdzajcie codziennie komunikaty bezpieczeństwa,bo to jest wasze bezpieczeństwo,po prostu.Ignorantia iuris noter, stara zasada.<span data-href="2425.

W związku z tym tutajabsolutnie, jeżeli nie wiemy, to nieznaczy, że jesteśmy jakby bezpieczni,tak?Bo na koniec nie możnapowiedzieć: ale ja tego nie wiedziałem.Czy wręcz zadać filozoficzne pytanie:skąd ja to mam wiedzieć?Pani doktor pracuje w szpitalu,więc nowe standardy akredytacyjne dla lecznictwaszpitalnego dokładnie mówią wprost, żeabsolutnie należy te dane sprawdzać imusi być ktoś, kto ewentualnie,że tak powiem, wszczyna tak zwanylarum, że pojawiły się nowedane dotyczące bezpieczeństwa.

Natomiast, proszę państwa, pacjent ijego mentalność preskrypcyjna, pacjent i jegowrażliwość na reklamy, pacjent ijego pomysł na dodatkowe leczenie tego,co z punktu widzenia jegofilozofii rozumienia chorób nie zgadza sięw jego oczywiście...Nie, nie jest zgodne zjego jakby pojęciem.Co więcej, tak jak mówię,bardzo często osoby, które nie mająjakiegokolwiek oczywiście doświadczenia ani wiedzyw tym temacie, które zaczynają doradzaćpod tytułem a wzięłabyś sobieto, a wziąłbyś sobie tamto, prawda?Czyli zgodnie z zasadą ponieważsię na tym nie znam, tymchętniej się wypowiem.W związku z tym tosą niestety objawy, które także doprowadzajądo tego, że przede wszystkim,no, nie możemy tego traktować tylkoprzez pryzmat pewnych, oczywiście takichprzypadkowych zjawisk, jakim jest to, żedziałanie niepożądane leku to jestcoś przypadkowego.Co więcej, proszę nigdy nieużywać takich argumentacji pod wpływem aleon jest dobrym kierowcą, toleki mu w żaden sposób niezaszkodzą.No nic bardziej błędnego.Te leki właśnie powodują, żenawet wszyscy ci, którzy są świetnymikierowcami, stają się złymi kierowcami.W związku z tym tojest rzecz, o której warto pamiętać.

No i kolejny, proszę państwa,pacjent.Pacjent, który ma lat sześćdziesiątsześć, ma nadciśnienie tętnicze, dyslipidemię idodatkowo ma jeszcze bóle kolan.Przyjmuje inhibitor konwertazy, przyjmuje amlodypinęw leczeniu nadciśnienia, atorwastatynę z powoduoczywiście dyslipidemii i paracetamol nabóle kolan.U pacjenta wystąpiły zawroty głowy.Poszedł do lekarza podstawowej opiekizdrowotnej, często neurodo neurologa.Taki pacjent trafia z zawrotamigłowy i dostał winpocetynę trzy razypięć miligramów.Pacjent prowadząc samochód również jechałna przeciwległy pas ruchu.Zderzył się czoło z nadjeżdżającympojazdem.Czy zastosowana farmakoterapia była racjonalna?

To jest typowy przykład, proszępaństwa, kaskady przepisywania leków, czyli leczenialeku lekiem albo tym, conazywamy, że pacjent wpada w takzwany korkociąg terapeutyczny, dlatego żeproszę pamiętać, że skojarzone leki onesą bardzo dobre, każdy znich we wskazaniu pojedynczym.Natomiast tu mamy interakcje.Jakbyście sobie państwo teraz wpisalido różnych swoich systemów do przewidywaniainterakcji, które macie, czy onewchodzą w interakcje, to tam tonie wyjdzie, ponieważ mechanizm tejinterakcji to jest zsumowanie działań niepożądanych.Jak państwo widzicie mamy mnóstwotutaj chorób polekowych w otolaryngologii, prawda?No i tutaj to jestoczywiście ten szum uszny, te zawrotygłowy to jest również polepo biciu dla laryngologa.No i mamy dokładnie wszystkieleki, które nasz pacjent przyjmuje odzefonoprilu zacząwszy poprzez oczywiście atorwastatynę,poprzez oczywiście paracetamol.I to jest typowy przykładsumowania działań niepożądanych.Tutaj ten artykuł razem pisaliśmy-Dokładnie.Ale co ciekawe, proszę państwa,w pewnego rodzaju środowisku było zaskoczeniem,że te szumy uszne mogąbyć wywołane przez działania niepożądane leków.Czy zawroty głowy.Czy zawroty głowy.Czyli tutaj uwaga do włączeniatej winpocetyny nie było powodu, tak?Czyli jest to farmakoterapia nieprawidłowodobrana, bo to, co pan profesorTymiński mówił, że jeżeli włączaciepaństwo leki, to muszą być wskazaniai przeciwwskazania.Jakie były wskazania dla zastosowaniawinpocetyny w tym przypadku?Tych wskazań nie było, boprzyczyną objawów, które się pojawiły, byłaiatrogenia polekowa, a winpocetyna wtakich wskazaniach nie może być wskazana.Przepraszam za ten tok.Wskazana, wskazana, wskazana, ponieważ jestto jakby rzecz, która jest zupełnieoczywista i to są leki,które właśnie powodują działania niepożądane lubmogą indukować działania negatywne wpływającena sprawność psychofizyczną.To jest winpocetyna, nizeroglina, ginkgobiloba, tak?Czyli pamiętajmy o tym, miłorząbjapoński to jest rzecz, która absolutnie.No i lek i suplement,bo mamy też leki. I możliwe zaburzeniastabilności toru jazdy, nagła zmianapasa ruchu, nagłe zjechanie na przeciwległypas.Pochodne 1,4-dihydropirydyny, szczególnie u pacjentaseniora, bo rozszerzają naczynia.Diuretyki pentolowe w dużych ilościach,szczególnie w lecie.Dlaczego?No, szczególnie furosemid — szybkopacjent sika, zmniejsza się objętość wewnątrznaczyniowa,gorąco, nie dopija i mamyznowu element ten.No i oczywiście zaburzenia elektrolitowe.Czyli proszę państwa, nie lekceważymy,nie lekceważymy.Jak jest gorąco, mamy nietylko wodę, ale i elektrolity, któreoczywiście dodatkowo spożywamy, ponieważ tojest jakby wrażliwość naszych komórek ifunkcjonowanie wszystkiego tego, co maistotne znaczenie praktycznie.To jest, proszę państwa, zpolityki.Z roku 2023.Na polskich drogach zginęło właśnie16 lipca z niewyjaśnionych przyczyn dwanaście,dwunastu pacjentów absolutnie, no, spowodowałowypadek.Doszło do sytuacji, że jednegodnia tylko tak było.Nazajutrz było tak samo ikażdego dnia jest zwykle tak samo,tylko bardzo często powstaje tofilozoficzne pytanie pod tytułem jakim?Otóż pod tytułem takim: toco?Jak ktoś jest chory, tosamochodem nie może jeździć, prawda?I tu jakby nie matej świadomości.To jest pacjent, który będzieżądał często od państwa, no alepani doktor, ale ja siędobrze czuję, ale ja, ale janie czuję, żebym był ten...To jest dokładnie bardzo charakterystycznedla leków przeciwhistaminowych.Absolutnie na początku my tozmulenie odczuwamy, ale później co?Wydaje nam się, że jestdobrze.Tylko że to nie zmieniaczasu tego, jakim jest czas reakcji,który i tak, i taknadal jest wydłużony.Czyli cały czas jesteśmy jakbytutaj w bardzo istotnym elemencie.

Tutaj może jeszcze jedna takauwaga, która wydaje mi się dośćistotna.Proszę państwa, pamiętajmy o jednejrzeczy.W chwili obecnej większość polskichprawników jeszcze nie zorientowała się, jakdoskonałą metodą obrony klienta jestzrzucenie odpowiedzialności na interakcje lekowe czydziałania niepożądane lekowe.Często wywołane w sposób nieświadomy.Często wywołany w sposób nieświadomy,bo proszę zwrócić uwagę.Jeżeli pacjent nie dostanie odwas, jako od lekarzy, informacji otym, że ten lek jestprzeciwwskazaniem do prowadzenia pojazdów, przyjmowanie tegoleku albo że ma takiei takie konsekwencje, to on jestnieświadomy.Czyli nie jest winny.A skoro nie jest onwinny, to kto jest winny?Ten, kto mu pewne lekiwłączył, ale nie powiedział o tym,że one mogą mieć takie,a nie inne konsekwencje.Ja w tej chwili bardzouważnie ten temat monitoruję.Znam chyba już trzy orzeczeniasądowe, które idą dokładnie w tymkierunku, gdzie adwokaci zaczynają wykorzystywaćto do obrony klientów.I dlatego zwracam uwagę.Myślę, że za jakiś czasbędzie to wiedza dość powszechna, żeprzede wszystkim sprawdzamy interakcje, bow chwili obecnej, proszę państwa, mamybardzo dużą dostępność stron, któreumożliwiają nam sprawdzenie interakcji.No, zacznę od drugs. com, prawda?Tylko one w stu procentachtego nie załatwiają.Oczywiście!One nie załatwiają, ale każdyprawnik może to zrobić z poziomudostępu do sieci internetowej.Oczywiście.I to jest ogromna dostępnośćpewnego rodzaju narzędzia.Oczywiście.Natomiast my musimy pamiętać otym, że również w takiej sytuacjibadana jest tak zwana starannośćprzy pre-preskrypcji.Pamię-pamiętajmy o tym i panmecenas chyba nie popełnię tutaj takzwanego faux pas prawnego jakonieprawnik, jeżeli powiem, że oczywiście pacjentnie ma jakiegokolwiek obowiązku czytaniaulotek na leki- -które ma zapisanena receptę.Absolutnie nie ma obowiązku, ponieważulotka nie jest dla pacjenta.Co więcej, pan profesor słuszniezwrócił na to uwagę i jateż to powtórzę, ale jeszczepodkreślę jedną rzecz.To lekarz ma obowiązek udzieleniapacjentowi informacji, a nie pacjent maobowiązek czytania ulotki.Dopóki nie zmieni się stanprawny w Polsce, dopóty tak będziemymieli.Dokładnie.

Dlatego proszę państwa, z koleiw przypadku samoleczenia dzisiaj apteki, któresą pozywane do sądu, bardzoczęsto dowodem jest paragon fiskalny, bojeżeli ktoś sprzedaje leki iwydaje na te leki paragon fiskalny,to nie może powiedzieć, żenie wiedział, jakie leki pacjent przyjmuje,bo one są wszystkie jakraz na tym paragonie fiskalnym.Więc pamiętajmy o tym, żedzisiaj niestety jesteśmy w pewnych takichokowach, niestety, tej informatyzacji służbyzdrowia, która doprowadza do tego, żemożna bardzo wiele oczywiście udowodnićbardzo często w sodu pośrednim, nomoże nie bezpośredni, ale oczywiście,jeżeli ktoś wie i jeżeli sobieodnotowuje, prawda?Jeżeli państwo wystawiacie z drukZLA pacjentowi, który widzi, widzicie tam,że Miejski Zakład Autobusowy jestodbiorcą tego ZLA, no to niemożna powiedzieć, że ten pacjentnie był oczywiście kierowcą autobusu.No bo jeżeli może pracować,oczywiście ktoś powie, może pracować jakomechanik samochodowy, no ale możetrzeba było, jeżeli zapisaliśmy leki- Dopytać.Czyli na zasadzie takiej, żeto jest właśnie na zasadzie taksamo, jak państwo macie obowiązekprzy wielu lekarz dopytać, czy ktośnie jest w ciąży, czynie karmi i tak dalej, itak dalej, bo to jest-Ale tutaj jeszcze jedna rzecz, októrej też nie można zapominać,bo musimy pamiętać, że tak naprawdęjedna rzecz dopytać, gdzie pracujei tutaj pełna zgoda.Ale druga rzecz, proszę państwa,rzecz, która wydaje się bardzo prosta,a często nam umyka.Mianowicie pacjent przyjmuje niektóre leki,a przepisy ostatnio się zmieniły inp.Przepisanie fentanylu, morfiny, kannabinoidów, niektórychleków wymaga nie tylko osobistego zbadaniapacjenta.Wymaga także zapoznania się zdokumentacją medyczną, z IKP tego pacjenta.I tu, proszę państwa, podkreślam,że wszelkiego rodzaju przepisywanie tych lekówna teleporadach będzie już błędemco do prawa.Czyli po prostu mówiąc zupełnieszczerze, jeżeli cokolwiek się zdarzy, alekarz przepisał te leki niepo bezpośrednim badaniu, będzie to błąd. Starazasada zwycięzców nie sądzą.Czyli tylko ci, którzy niebędą mieli jakby problemu, no todokładnie rzecz biorąc z tegowyjdą obronną ręką.Czyli pamiętajmy, proszę państwa, żeabsolutnie przepisanie pacjentowi, który jest kierowcąleków, które posiadają sprawność psychofizycznąi nieskuteczne i nieprawidłowe zawiadomienie goo tym w postaci odpowiedniegowpisu i powiedzenia, co on ztą wiedzą zrobi, to jestzupełnie inna sprawa, ale to jakbyjest zupełnie inna kwestia tegodotycząca.Kolejny pacjent, proszę państwa, tojest pacjent sześćdziesięcioczteroletni, również z wielochorobowością,choroba zwyrodnieniowa stawów, nadciśnienie tętnicze,cukrzyca typu drugiego i de-dyslipidemia przyjmujepołączenie trwałe telmisartanu z indapamidem,rosuvastatynę z ezetimibem, dapagliflozyme, metforminę itramadol z paracetamolem.Kontrola bólu jest nieoptymalna.Z uwagi na to lekarzstosuje u niego połączenie tramadolu zparacetamolem.Ból niestety nasila się wnocy i wybudza pacjenta, szczególnie wgodzinach trzecia-czwarta rano.Pacjent poszedł do lekarza POZ,który zlecił dodatkowo APAP-noc po włączeniudo terapii nasilenie bólu wgodzinach porannych.Pacjent prowadząc samochód najechał napoprzedzający pojazd.To jest typowy przykład, proszępaństwa, oczywiście tego zjawiska, które nazywamypainsomnią, czyli bolesnym snem.Painsomnia to takie zjawisko, wktórym stosujemy nieskuteczny lek, jeżeli bólwybudza w nocy, to jestto ból zapalny, czyli paracetamol niema działania przeciwzapalnego, czyli topołączenie jest złe.A w APAP-ie noc mamyco?Mamy środek, który nazywa siędifenhydramina, czyli lek o bardzo silnymdziałaniu antcholinergicznym, który niestety wsposób oczywiście bezpośredni zaprasza ból dostruktury ośrodkowego układu nerwowego.To może powiedzmy, jaki lekpowinien przepisać jeszcze, żeby nie pozostawiaćnaszych- Lek powinien, pacjent powiniendostać absolutnie lek, który ma działanieprzeciwzapalne, czyli niesteroidowy lek przeciwzapalny.O!Pacjent nie ma przeciwwskazań dozastosowania tego leku w powodu choróbwspółistniejących.Natomiast pamiętajmy o tym, żepowinien otrzymać lek z grupy niesteroidowychleków przeciwzapalnych i na pewnoprzy bólu nieprawidłowo kontrolowanym nie możedostać leku o działaniu antycholinergicznymośrodkowym, dlatego, że pamiętajmy, że to,co zamyka nasz ośrodkowy układnerwowy przed bólem, to są nadrdzenioweszlaki cholinergiczne.Czyli to jest dokładnie tak,jakbyśmy czekając na złodzieja otwierali drzwialbo zostawiali klucz i mówili,bardzo prosimy, tu jeszcze zostawiamy, żebynie było problemu z dostaniemsię.Proszę państwa, painsomnia jest bardzoistotnym elementem, czyli bolesny sen.Pacjent często, czy pacjent będziespał po difenhydraminie?Będzie.Tylko w tym samym czasiebędzie się chronifikował ból.On wstanie rano z nasileniembólu.On wstanie rano, choroba zwyrodnieniowato często zwiększona sztywność poranna.To będzie również istotny elementbezpieczeństwa prowadzenia pojazdu.Czyli tutaj mamy kolejny tenelement, który będzie miał to ważneznaczenie.I proszę państwa, żeby niezostawiać państwa w pół drogi, mypopełniliśmy taką oczywiście tutaj książkę,która ukaże się w styczniu 2025roku, ona już jest powszystkich składach, recenzjach i wszystkim, cotylko.Tu, jak państwo widzicie, współautoramijesteśmy z panem mecenasem, dodatkowo pandr Krzysztof Wojtasik, bakalarz, któryjest specjalistą psychiatrii, mój współpracownik JarekGupało, który zajmuje się farmakoepidemiologiąi proszę państwa, zastępca dyrektora BiuraRuchu Drogowego Komendy Głównej Policjipan inspektor dr Krzysztof Dymura.I to jest jakby nasza,nasz team, który po, który chcepaństwu przekazać pewne istotne elementy,które pokazują, co zrobić w praktyce,aby unikać oczywiście sytuacji, wktórych będzie to zwarcie prawne, tak?Zwarcie prawne polegające na tym,że ktoś zada słynne pytanie podtytułem dlaczego?I to pytanie dlaczego częstojest niestety niemożliwe do odpowiedzi wsposób satysfakcjonujący dla organów prawnychszeroko rozumianych, ponieważ w nim zawierasię jakby to, że tafarmakoterapia miała charakter farmakoterapii nieprawidłowo dobranejdla pacjenta, który jest pacjentemi kierowcą, a przyjmuje leki, któreeliminują go z ruchu drogowego,ponieważ nie w sposób niekontrolowany, żebynie powiedzieć nadmiarowy, zwiększają ryzykowypadku.Czyli mówiąc wprost była tofarmakoterapia niekontekstowa.Tak jest.I to jest błąd wsztuce.Czyli niezgodny, ponieważ pacjenta należypamiętać, że ma być lek dlapacjenta, a nie pacjent dlaleku.To jest podstawowa zasada.Czyli ma być na zasadzie,że ten lek jest dla pacjentapo uwzględnieniu wszystkich czynników wpływającychna stosunek korzyści do ryzyka.Czyli absolutnie to, czy pacjentma wskazania i przeciwwskazania to jestbardzo takie płynne i musibyć ustalone do konkretnego pacjenta.

I tutaj bym jeszcze dodałchyba, że lek daje się pocoś, a nie na coś.Dokładnie.Czyli jakby zastanówmy się, zjakiego powodu chcemy ten lek dać.Zastanówmy się, dlaczego go dajemy.Zastanówmy się, jakie on będziemiał działanie.Udokumentujmy to, bo tutaj jeszczez mojej perspektywy, proszę państwa, ważnauwaga jest taka.W dokumentacji medycznej powinno byćwszystko to, co umożliwia kontrolę prawidłowościpostępowania lekarza, czyli wskazania, wykluczenieprzeciwwskazań, ustalenie odpłatności, bo mamy szeregproblemów z refundacją.I proszę państwa, to jestczęsty problem, ponieważ leki są refundowanew konkretnych wskazaniach i trzebate wskazania udokumentować spełnienie, a także,proszę państwa-Warto pamiętać, że wartoodnotować też zakres przekazanych pacjentowi informacji.Po prostu, żeby później byłowiadomo, że wiedział, że nie możnałączyć tego leku z czymś,że nie można samodzielnie modyfikować terapii.Ja bym powiedział tak: proszępaństwa, dbajcie o swoje bezpieczeństwo poprostu i mam nadzieję, żesą jakieś pytania do nas, żebyśmymogli odpowiedzieć na jakieś wątpliwości.

Tak, ja jeszcze ze swojejstrony chciałam powiedzieć, że niezwykle istotnąwedług mnie kwestią jest to,o czym pan profesor już wspomniał,czyli zwracanie uwagi też nadziałania niepożądane leków, które pacjent jużprzyjmuje.Bo czasem tak się skupiamyna objawie, z którym pacjent donas przychodzi.Jakieś drżenie rąk, właśnie szumyw uszach.Oczywiście zawsze pytamy o lekistosowane, ale nie zawsze jednak jestto połączenie, że może tofaktycznie te leki powodują takie objawyi wystarczy po prostu zmodyfikowaćjuż przyjmowaną przez pacjenta terapię.Ja tutaj zachęcę Pana Profesora,żeby opowiedział taką dramatyczną historię opacjentce, której wszystkie zęby wyrwanoza niedźwiedzia.

No tak, proszę państwa, jestopisana w psychiatrii, medycynie, praktycznie wpsychiatrii.Opisaliśmy z kolegą właśnie przykładpacjentki, która absolutnie ponad wszelką wątpliwośćmiała zespół sensytyzacyjny po lekachprzeciwdepresyjnych i niewłaściwie zastosowanych, miała bólzębów.Była w jedenastu gabinetach stomatologicznych,w dwóch gabinetach neurologicznych, w gabinecieotolaryngologicznym.No i niestety na koniec,ponieważ pacjentka nie była w stanietego wytrzymać, wyrwano jej zęby.Ten ból przeniósł się nadziąsła.Po odstawieniu leku przeciwdepresyjnego, któryto spowodował wszystko minęło.Tylko pacjentka nie ma niestetyzębów.I to nie jest problemoczywiście tylko tej naszej pacjentki, ponieważw Warszawie w poradni leczeniabólu są czyichś czterech czy trzechpacjentki, trzy pacjentki, jeden pacjent,który też nie ma zębów, ponieważw wyniku niepo rozpoznanego zespołusensytyzacyjnego zrobiono sanację jamy ustnej, tak?Oczywiście to jest poprzedzone wymianączęsto wszystkich wypełnień, zrobieniem tomografii komputerowejwielu, która nie daje odpowiedzi.Pamiętajmy, że COVID nas wyposażył,proszę państwa, w taki bardzo niedobryból, który nazywa się bólemnocy plastycznym.To ból, który nie mapowodów na obwodzie, a bardzo boli.I to jest jakby kłopot,który wiele właśnie różnego typu neuropatii,zaburzeń neurologicznych to są zaburzenia,dystonie, zaburzenia połykania, prawda?Dysfagia, odynofagia, wszystko bardzo częstojako konsekwencje niepożądane działania na różneneuroprzekaźniki struktur ośrodkowego układu nerwowego.Nie należy tego lekceważyć, boto jest jakby sytuacja, w którejtego typu farmakoterapia czy tegotypu postępowanie jak wyrwanie zębów tojest farmakoterapia inwalidyzująca.Co dokładnie w praktyce oznaczatyle, że jakby konsekwencje terapii sągorsze niż choroba, z powoduktórej ta farmakoterapia została zastosowana.Dokładnie.Temat niezwykle ważny i niezwykleobszerny.

Tutaj spłynęło od naszych uczestnikówbardzo wiele pytań.Zacznijmy od pierwszego.Czy istnieje regulacja prawna wPolsce, w której jest mowa osubstancjach, oczywiście oprócz alkoholu, stanowczozakazane jest prowadzenie pojazdów i obsługimaszyn.Nie, nie ma takiej regulacji,proszę państwa, która by wymieniała listęsubstancji, po których nie wolno.Natomiast musimy pamiętać, że żebymożna stwierdzić, że ktoś zrobił coś,czego nie mógł, on najpierwmusiał o tym wiedzieć.Proszę państwa, pacjenci nie mająwiedzy o tym, że leki mogąwywoływać pewne działania niepożądane.Dlatego lekarz musi tę wiedzęprzekazać i wtedy ten lekarz jestbezpieczny, bo przekazał wiedzę, odnotowałw dokumentacji.No i wiemy, że jakbyto, że pacjent wsiadł za kółkopo określonym leku, to byłajego decyzja.Czyli mówimy o prowadzeniu podwpływem alkoholu i podobnie działających środków.Czyli jeżeli substancję definiujemy, żeona w podobny sposób powoduje zmianęfunkcjonowania struktur odpowiedzialnych za wszystkoto, co jest niezbędne przy prowadzeniupojazdów do tego, żeby powiedzieć,co jest bezpiecznie, to będzie późniejsię biegły wypowiadał jak stężeniesubstancji stwierdzonej w surowicy ma siędo upośledzenia w stosunku doupośledzenia zdolności do prowadzenia pojazdu wstosunku do stężenia alkoholu.Tutaj jeszcze było konkretnie pytanieteż później o marihuanę i ozawarte w niej THC.I tu właśnie o bezwzględnyzakaz prowadzenia- Bezwzględny zakaz prowadzenia pojazdówna dzień dzisiejszy.

Kolejne pytanie, przy jakich lekachprzeciwbakteryjnych spożycie większej ilości alkoholu jestbezwzględnie przeciwwskazane?Oj, no to jest temat,że tak powiem, rzeka.Pamiętajmy o tym, że tonie jest tylko kwestia oczywiście spożywaniaalkoholu.Mamy tutaj przede wszystkim właśnieefekt antabusowy przy metronidazolu, ale takżeobawiamy się alkoholu z różnychinnych powodów.W przypadku stosowania klindamycyny czyfluorochinolonów pamiętajmy, że alkohol to niejest często alkohol, bo mamytakie drinki alkoholowe, które mają okołodwanaście procent alkoholu, ale substancjesmakowe tam zawarte są gorsze, bodają interakcje w cytochromie P450.Pamiętajmy o tym, że jeżelido drinka zostanie dodany sok, sokgrejpfrutowy, pomarańczowy, z owoców pomelo,żurawinowy czy winogronowy może to zmieniać,jeżeli to są oczywiście czystesoki, bo nie mówimy o jakichś,że tak powiem, nektarach iróżnych innych dziwnych wynalazkach, to niestetyto może nie alkohol, ate soki właśnie spowodować ryzyko interakcji.Pamiętajmy, że wyciągi z tychsoków, o których powiedziałem, kontrolują równieżbarierę krew-mózg, czyli często sąto objawy neuropsychiatryczne w bardzo szerokimtego słowa rozumieniu.Dziękujemy za odpowiedź.

Kolejne pytanie jest bardzo ciekawe.Jest myślę bardziej tutaj doPana Profesora Tymińskiego.Co w sytuacji, kiedy pacjentprzyznaje się do prowadzenia samochodu lubpracy na wysokości pomimo wyraźnegozakazu z przyczyn medycznych, np.Świeżo rozpoznana padaczka?Czy jako lekarz mamy wtedyjakieś dodatkowe obowiązki prawne, których powinniśmydopełnić?Nie, proszę państwa, nie mamyobowiązków prawnych, które mówią o tym,że mamy kogoś zgłosić.Istnieje możliwość zgłoszenia do odpowiednichorganów w dwóch przypadkach.Po pierwsze, kiedy już. Weźmiemy wiadomośćo tym, że pacjent popełnił bardzopoważne przestępstwo.No to wtedy musimy zgłosić.Po drugie, jeżeli zachowanie tajemnicystanowi niebezpieczeństwo dla życia i zdrowiainnych osób.I tu, proszę państwa, jestto bardzo dyskusyjna kwestia, więc jakpani doktor mi tu zadajepytanie, w jakich czy my musimypowiadomić, jak wiemy, że pacjentwykonuje pracę, która jest przeciwwskazana, toja bym powiedział tak, nonie musimy.Niekiedy możemy, powiadomić.I jedna ważna uwaga.Zawsze jednak powinniśmy odnotować wdokumentacji medycznej, podkreślić to, że poinformowanopacjenta, że nie wolno muwykonywać pracy na wysokościach, nie wolnomu wykonywać, nie wiem, obsługipewnych maszyn czy urządzeń.I to jest bardzo ważne,żeby ta informacja była w dokumentacji.Rozumiem.

Kolejne pytanie jest o, czyistnieje lek nasenny i jaki najlepiejprzepisać kierowcy tira i coodnotować w dokumentacji medycznej.W dokumentacji medycznej to jużdużo, dużo tutaj padło, że copowinniśmy napisać.Natomiast czy faktycznie jeżeli ktośpełni zawód kierowcy, istnieje jakiś leknasenny dla niego, który niebędzie powodował następnego dnia efektów niepożądanych?Nie ma takiego leku, dlatego,że proszę łaskawie pamiętać, że mymożemy łagodzić skutki pracy zmianowej,aczkolwiek jest to bardzo szczególny rodzajpracy zmianowej, jakim jest spaniew okienku tachografu przez stosowanie melatoniny.Ale to jest absolutnie lek,który wymaga pewnych warunków działania, dlatego,że to jest lek, któryoczywiście ma pewną aktywność biologiczną, wwarunkach zewnętrznych również.Natomiast oczywiście każdy lek nasenny,który będzie, będzie dawał to ryzyko.Jeżeli państwo popatrzycie na teleki Z, na opakowania, to onemają taki specjalny znaczek, lekiszczególnie niebezpieczne.Dlaczego?Dlatego, że to jest właśnietaki troszeczkę wilk w owczej skórze,ponieważ z jednej strony krótkiokres półtrwania.Takim typowym przykładem leku najkrócejdziałającego leku jest Zaleplon, prawda?Natomiast nie możemy nigdy wykluczyć,że dnia następnego mamy efekty resztkowew postaci trzy, pięciosekundowych zaśnięć.Czyli jeżeli to jest siedemdziesiątkilometrów na godzinę, to pięć sekundzaśnięcie dziewiętnaście, cztery metra każdasekunda to jest prawie sto metrówdodatkowo przejechanych.To są te elementy, którepóźniej oczywiście słyszymy, tak?Czyli na zasadzie, że, że-Kierowca nie pamięta, co się stało,a nie hamował.Tak, niepamięć wsteczna do tegomoże być i to jest jakodziałanie niepożądane.Natomiast osoba, która mu tenlek przepisała, jeżeli to był lekna receptę, bo można równieżte leki, jak państwo wiecie, jestczarny rynek tych leków, cojest ogromnie niepokojące, czy ostatnio nawetcały artykuł w Galecie Wyborczej,że te leki często na śmietnikumożna znaleźć, bo ludzie beznamiętnieto wyrzucają.Jeżeli ten lek został przepisany,to wiadomo, że oczywiście wtedy będziepytanie, dlaczego?Nie wiem, czy skuteczne będzie,że ktoś powie, że on niewiedział, że był kierowcą tira.No, myślę, że to zależyod kontekstu.Tylko pamiętajcie państwo, że trudniejbędzie się tłumaczyć lekarzowi rodzinnemu niżna przykład lekarzowi, który incydentalnieprzyjął pacjenta, tak?No bo też musimy miećtaką świadomość, że jeżeli to jestnasz stały lekarz, lekarz rodzinny,nasz stały pacjent, lekarz rodzinny czylekarz internista, który zna tegopacjenta i go przyjmuje, no totrudno będzie mu wytłumaczyć, żeon nie wiedział.Jakąś doraźną wizytę może bysię udało jeszcze wybronić.Natomiast problemem jest to, żew takim samochodzie, na które zostanienajechany, może być ktoś zpaństwa.Każde z nas może byćw takim samochodzie, więc pamiętajmy.To jest trochę jakby takiestruganie kołka na siebie.Dokładnie.Kolejne pytanie jest o lekina ADHD, na przykład metylofenidat, którepomagają się skupić osobom chorym.Natomiast czy można po nichprowadzić samochód?Zachęcam do lektury naszej książki.Tam pan doktor Wojtasik-bakalarz, któryw ogóle specjalizuje się w leczeniuADHD, pisze dlaczego te lekiparadoksalnie mogą poprawiać skuteczność i powodować,że jesteśmy bardziej skutecznymi kierowcami.A odnośnie książki właśnie padłoteż pytanie, czy będzie dostępna wformie PDF?Tego nie wiem.Natomiast oczywiście wydawnictwem tej książkijest, proszę państwa, Medical Education.W związku z tym proponujędo wydawnictwa Medical Education się zwrócićz tego typu pytaniem.Na pewno oni odpowiadzą.I kolejne pytanie czy możnaprowadzić samochód po, w konkretnym przypadkupo środkach kontrastowych używanych wdiagnostyce obrazowej?Czy jeszcze tego samego dniamożna wsiąść za kierownicę?Ja znam pojedyncze przypadki, wktórych w przypadku nadwrażliwości, wystąpienia reakcjio charakterze nadwrażliwościowej doszło naprzykład do spadku ciśnienia tętniczego ido zaburzeń świadomości.Natomiast środki kontrastowe nie sąjakby elementem, elementem per se swojegodziałania, który tak może działać.Natomiast nie można wykluczyć, żenadwrażliwość w przypadku znowu stosowania szczególnieśrodków jadowych może być przyczynąwystąpienia działań, które mogą pośrednio wpływaćna bezpieczeństwo prowadzenia pojazdu.To ja bym jeszcze wykorzystałwiedzę pana profesora i zadał pytanieo to, które, o praktykę,z którą się często spotykam, boniedługo zacznie się okres alergii.Okres właśnie takich problemów dlabardzo wielu osób i czy, botam była informacja w wykładziewłaśnie, że niektóre leki antyhistaminowe mogąbyć niebezpieczne.Czy są leki antyhistaminowe bezpieczne?Tak, są takie leki.Takim lekiem jest bilastyna.Drugim takim lekiem jest oczywiściedezloratadyna i trzecim jest feksofenadyna.Dezloratadyna, feksofenadyna u bardzo niewielkiegoprocenta pacjentów mogą, oczywiście to wynikaz farmakogenetyki tych pacjentów, mogąpowodować senność, natomiast bilastyna nigdy tegonie robi, co wynika zprofilu PKP do tego leku.Bardzo dziękuję.Jeszcze jest jedno pytanie czytak jak lekarz ma obowiązek, toczy farmaceuta też ma obowiązekpoinformować pacjenta w momencie sprzedawania mudanego leku czy suplementu ojego ograniczeniach stosowania?Proszę państwa, w tym wtej...Sprawa jest bardzo złożona, dlatego żez jednej strony możemy powiedzieć,że farmaceuta nie ma obowiązku informowania,a farmaceuta ma obowiązek informowaniao zamiennikach, tak?Czyli lekarz przepisuje lek X,a farmaceuta mówi, a ja cimogę dać drugi lek X,jeżeli on jest w tej samejcenie i nie ma różnicterapeutycznych.Natomiast kiedy pojawia się obowiązekpoinformowania przez farmaceutę?Wtedy, kiedy on udziela świadczeniazdrowotnego, np.Robi przegląd lekowy albo naprzykład dobiera lek.Wtedy ten obowiązek powinien siępojawić, ale przepisy też wprost nieujmują tego jako obowiązek poinformowania,tylko mówią o tym, że farmaceutapowinien zrobić to z należytąstarannością, zgodnie z wiedzą medyczną ifarmaceutyczną.Teraz, proszę państwa, musimy teżsobie jasno powiedzieć, że na pewnoświadomość prawna farmaceutów też jeszczewymaga pewnego rodzaju rozwoju, wymaga poprawy,bo to dopiero niedawno weszłyte kompetencje do przeglądów lekowych naprzykład.W związku z tym niema tak, że farmaceuta jest dlanas takim ogniwem bezpieczeństwa.On może być, jeżeli dopatrzysię pewnego rodzaju interakcji, ale pamiętajmy,proszę państwa, przede wszystkim farmaceutasprzedaje pewien produkt leczniczy.Farmaceuta wydaje ten produkt leczniczy.To jest jakby pierwsze funkcjefarmaceuty, ale farmaceuta nie diagnozuje pacjenta,nie spędza z nim czasuw gabinecie.To robi lekarz, więc tenciężar jednak spoczywa na lekarzu.Natomiast elementem dobrej praktyki napewno jest zwrócenie na to uwagi.Natomiast to, co pan mecenaswie również to to, że dzisiajcoraz więcej pacjentów także nagrywana różnego typu nośniki wizytę waptece.No i oczywiście ta rozmowamoże być później różnie wykorzystana- Wizytaw gabinecie też.Oczywiście, ale to później sądzadecyduje, czy dopuści dowód w postacioczywiście takiego nagrania.W związku z tym jatutaj bym-- Oczywiście wszyscy, którzy mogącokolwiek zrobić ku temu, abyfarmakoterapia była skuteczna, bezpieczna i przedewszystkim taka, której sobie życzymy,czyli gdzie ta korzyść znacząco przekraczaryzyko, to wszyscy powinniśmy działać,dlatego że absolutnie tutaj, no, wartoo tym wspomnieć, że toma bardzo istotne znaczenie dla bezpieczeństwaz nas wszystkich.Taki kierowca po lekach możerównież niestety spowodować problem dla nas,nie tylko dla siebie.I myślę, że warto, żebyśmyo tym pamiętali.Czas przewidziany na dzisiejszy webinardobiega powoli końca.Chciałabym bardzo serdecznie podziękować zadzisiejszą prezentację panu profesorowi i panuprofesorowi za dyskusję.Myślę, że temat niezwykle ważnyi budzący dużą ciekawość też wśródnaszych uczestników.Bardzo duże zainteresowanie byłowłaśnie, jeżeli chodzi o dokładne zapisyw dokumentacji medycznej, ale teżkontrowersje wzbudziło to, że odpowiedzialność lekarzastaje się jakby taka coraz,coraz większa i ta odpowiedzialność jestna nasze barki mocno zrzucana.Także jeszcze raz bardzo dziękujęza udział w dzisiejszym- I dziękujęrównież wam za pytania naczacie, za aktywny udział w dzisiejszymwebinarze.Na dziś to już wszystko.Na koniec przypomnę jeszcze, żenagranie z dzisiejszego webinaru będzie dostępnejuż za kilka dni.Ze wszystkich zrealizowanych do tejpory są już dostępne na stronieRemedium w zakładce Media.W najbliższym czasie już 21listopada odbędzie się kolejna osło-- odsłonakonferencji Pierwsze kroki w POZ,tym razem pod kierownictwem naukowym profesoraMichała Kukli porozmawiamy o gastroenterologiii zachęcam również do śledzenia nasna bieżąco w social mediach,żeby być zawsze na czasie znajnowszymi produkcjami.Dziękuję bardzo, do zobaczenia.<span data-href="4137.5